Foto2720

Jan Wojnarowski

Istnieje w święcie masa nierozwiązanych sporów narodowościowych, etnicznych i religijnych, które tworzą konflikty regionalne. Wzrasta proliferacja broni masowego rażeniu. Przybierają na sile fundamentalizmy religijne i kulturowe. Niestabilność polityczną i ekonomiczną potęgują zjawiska terroryzmu międzynarodowego, handlu bronią i narkotykami. Człowiek powoduje katastrofy ekologiczne i nie potrafi .poradzić sobie z plagami głodu i niedożywienia. Trudno się.łudzić, że w najbliższej przyszłości poradzimy sobie z tymi zagrożeniami, chociaż stworzenie światowego systemu rozwiązywania konfliktów jest sprawą najwyższej wagi i potrzeby. Organizacja Narodów Zjednoczonych poczyniła wiele w kwestii bezpieczeństwa międzynarodowego, jednak nie jest w stanie sprostać wszystkim problemom. Dużo zależy od woli politycznej wszystkich państw.

Przejście od polityki konfrontacji do dialogu w stosunkach międzynarodowych umożliwiło państwom europejskim nawiązanie współpracy na rzecz bezpieczeństwa kontynentu.

Najszerzej dyskutowane są koncepcje organizacji atlantyckich (NATO, UE, UZB) oraz OBWE, a także koncepcje zgłaszane przez Rosję.

Państwa Unii Europejskiej starają się, aby wypracować własne zdolności obronne. Zdecydowały się postawić na rozwój silnego i konkurencyjnego europejskiego przemysłu obronnego i na wprowadzenie własnych technologii.

Odmienną koncepcję bezpieczeństwa przedłożyła Rosja, która boi się zwierzchniej roli OBWE i utraty możliwości współdecydowania o losach Europy.

Analiza obecnej sytuacji światowej pozawala zaobserwować pewne pozytywne zjawiska w polityce globalnej. Jeśli chodzi o międzynarodowe bezpieczeństwo, zmniejszył się czynnik militarny w kształtowaniu nowej rzeczywistości, a problemy rozwiązuje się porozumieniami i umowami. Obok tych pozytyw-

nych zjawisk istnieją i negatywne trendy. Utrwalają się różnice cywilizacyjne między krajami rozwiniętymi i rozwijającymi się. Stale wzrasta liczba konfliktów narodowościowych, religijnych i etnicznych, szerzy się terroryzm, przemyt broni, rozprzestrzenia się BMR. Przy tym wszystkim ciągle tyjemy pod groźbą klęski ekologicznej. Zjawiska te powodują stan niepewności i zagrożenia naszego bezpieczeństwa.

Zagrożony jest obszar cywilizacyjno-kulturowy, polityczno--militamy oraz ókónomiczno-gospodarczy i ekologiczny, a także dóbr publicznych (zał. 2. i 3-).

Zagrożenia cywilizacyjne⁷ — to kult przemocy, brutalizacja życia, agresywność ideologii i religii, dysproporcje cywilizacyjne i demograficzne, masowe migracje, zastój w nauce i analfabetyzm w niektórych częściach świata, głód i choroby, upadek etyki świata naukowego, egoizm, hegemonizm, lekceważenie prawa międzynarodowego i praw człowieka, kradzieże dzieł sztuki, narkomania, przemyt broni, terroryzm.

Wśród najważniejszych zagrożeń obszaru polityczno-militarnego można wskazać militaryzację wielu regionów świata, przenikanie mafii do władzy, sprawowanie władzy przy pomocy siły, nieprzestrzeganie praw człowieka, czystki etniczne, nietolerancję religijną i rasową, istnienie regionów napięć i powstawanie nagłych konfliktów, zagrożenie użyciem BMR przez terrorystów, zmiany granic i nowy podział świata⁸.

Natomiast zagrożeniami obszaru ekonomiczno-gospo-darczego są: egoizm ekonomiczny rozwiniętych państw świata w stosunku do biednych i tworząca się przepaść między państwami bogatymi i biednymi, wyższość interesów ekonomicznych nad politycznymi, ignorowanie kryteriów humanitarnych w sprawach głodu i epidemii, dyskryminacja gospodarcza, roz-

⁷ M. Dobroslclski, iWspółczesne zagrożenia, .Dziś" 1998, nr 10, s, 94. I tamże.

307