Foto2744

*

Marian Cfeśłarczyfc

szansach i zagrożeniach, w tym także o kryzysach)-• sposoby odczuwania bezpieczeństwa i reagowania na jego brak (np. sposób zachowania w sytuacjach kryzyso-

wych);

• sposoby działania podmiotu i jego współdziałania z innymi podmiotami, również w sytuacjach kryzysowych (.wpływ na bezpieczeństwo własne, ale i innych podmiotów).

Jest to najprostszy sposób rozumienia kultury bezpieczeństwa. W zasadzie na potrzeby praktyki ten sposób rozumienia kultury bezpieczeństwa wydaje się wystarczający. Niemniej jednak dla bardziej wnikliwych badaczy tych problemów, ale także dla niektórych dydaktyków i praktyków zarządzania kryzysowego przydatny może okazać się również model kultury bezpieczeństwa prezentowany na rysunku 4., ukazujący ten fenomen społeczny z innej jeszcze perspektywy.

Rysunek 4.

Kultura bezpieczeństwa w sytuacjach kryzysowych

Przedstawione wyżej sposoby rozumienia kultury bezpieczeństwa można odnieść do różnych sytuacji, także do czterech podstawowych etapów zarządzania kryzysowego. Wiedza na ten temat może być użyteczna nie tylko w badaniach, umożliwiających lepsze zrozumienie problemów związanych z zachowaniami, działaniami i współdzialaniami różnych podmiotów (personalnych i strukturalnych) w sytuacjach kryzysowych, ale również w procesie edukacyjnym. Szczególnie zaś - w szkoleniach służb zarządzania 1 reagowania kryzysowego dla podnoszenia poziomu ich kultury bezpieczeństwa. Powinno to sprzyjać działalności profilaktycznej, zmniejszającej liczbę i głębokość kryzysów, a kiedy one wystąpią - poprawiać sprawność, skuteczność i efektywność radzenia sobie z nimi.

Konkluzje

Podsumowując dotychczasowe rozważania, należy stwierdzić, że w XXI wieku nie można już radzić sobie z kryzysami w taki sposób, jak czyniono to kiedyś. Trzeba to robić inaczej. Inaczej, to nie znaczy opracowując sążniste i pięknie podkolo-rowane dokumenty na potrzeby .zarządzania kryzysowego", zbyt często jeszcze przygotowywane .metodą misia’ - tzn. opierając się na stwierdzeniu: .tak mi się wydaje". Wskazuje to na potrzebę lepszej znajomości istoty i rodzajów zjawisk kryzysowych i umiejętności wykorzystania tej wiedzy w praktyce. Konieczne wydaje się również doskonalenie metodologii badania tych zjawisk i metod radzenia sobie z nimi.

Wyższy poziom wiedzy dotyczącej zjawiska kryzysów może sprzyjać kształtowaniu i upowszechnianiu się poczucia odpowiedzialności każdego podmiotu (człowieka, małych grup społecznych, instytucji i organizacji, społeczności I społeczeństw) H lx»zpicczeństwo swoje, ale 1 otoczenia. Jest to istotny element kultury bezpieczeństwa.

369