ekonomika (129)

faiytywne Audi pnytwsl konkurencia etektywna. która pat rywali*^ między poriwnywalnymi podmiotami, wywierającymi wzajemnie na tyk? silną pxMff, li «mwv zmuszeni ą do maksymalnego wysiłku. O I nich nie jest w stenie podnieść ulotnie cm powyżej kosztów ani wygij^ *** wić rwali a rynku, • wyjątkiem sytuacji, w której wykaże się znacznie wy)"⁰ efektywnofcią W konkurencji eiektvwne| iw pot istotna liczba uczest^J^ rynku, gdyż rywtftMcp między turni ukształtuje odpowiednią liczby r_HHl °^w tów.

Negatywne skutki konkurencji mogę odciuwaC nie tylko uczestnicy _ry ale także cale społeczeństwo¹*'

• konkurencja prowadzi do wzrostu kosztów zewnętrznych transportu _w hi zmniejszenia kosztów pmdukcji przewoźnicy stosuje jak największe *^C*' la transportu dopuszczone do ruchu (często przekraczając dopuści ładowność), które przyspieszają degradację inirostruktury i negatyw^ wpływają M środowisko naturalne < kolei łamanie norm czasu * wpływa na zwiększenie wypadkowości na drogach;

•    nierówne warunki konkuivnc|i między transportem samochodowym j jowym powoduje utratę klientów przez kolej i słabe wyniki finansowe kt<j. IV musze być rekompensowane w postaci dotacji państwowych;

•    nasiktna konkurencja, zwłaszcza cenowa, prowadzi do obniżenia rentowno, ści całej gałęzi transportu,

•    niekontrolowana konkurencja może prowadzić do zachwiania równowag na rynku, co znajdzie odbicie także w pozostałych działach gospodarki

11 Regulacja warunków konkurencji w transporcie

Transport jest działem gospodarki, w którym zakres regulacji konkurencji jest wysoki Brak kontroli ze strony państwa prowadziłby do występowania na rynku transportowym zjawisk patologicznych Innym aspektem jest nadzorowane konkurencji na wewnętrznym rynku Unii Europepkiej przez organa Wspólnoty, fthryka konkurencji jest jedne z ważniejszych polityk sektorowych. Ingerencja poszczególnych państw i organów Unii Europc|skiej jest ujfti w kule ramy pranie. r*Taszoa w dziedzinie regulowania konkurencji i działalności przed-aęcrastw m rynkach łbdstawowym celem (est uniknięcie znanego z pagrioia zawuka meuczawe) i ru)nu|ęccj konkurencji, niesprzyjającej roi-gmęc&KKasi Regulacje prawne, wpływające na warunki konkuitn-a aa rvwa rata ncspcłtowuh. można pogrupować następująco

•    Uf*—r konkurencji między pncwotroiuml (polityka konkurencji):

-    ulllUinii l»nd uczdwej konkurencji,

_ uhiałhinir zakresu pomocy patamra dla przedsiębiorstw lianajiortowydi, . awawiMr obowiązku służby pubbcmet,

•    kontrola wielkości podaży ł jakości usług (omówione w rozdz 6):

_ regulacja dostępu do zawodu przewoźnika,

-    regulacja dostępu do kowkiłtnydl rynków przewozowych,

•    wyrównywanie warunków wyjściowych konkurencji

-    harmonizacja norm technicznych, socjalnych i fiskalnych.

-    harmonizacja obciążeń kosztami użytkowania infrastruktury,

-    internalizacja kosztow zewnętrznych -

jj l Ustanowienie zasad uczciwej konkurencji i zakresu pomocy państwa dla przedsiębiorstw transportowych

fbktyka konkurencji należy do głównych i najwcześniej uzgodnionych polityk wspólnotowych Konieczność jej ustanowienia wiązała się bezpośrednio i jednym z głównych celów Wspólnot Europejskich, jakim było stworzenie wspólnego rynku państw czlonkow-skich Polityka konkurencji ma dać gwarancje, źe tunery zniesione w handlu wewnętrznym, w ramach wspólnego rynku, nie zo-«nm zastąpione innymi niekorzystnymi i1 oałaniairu ze strony przedsiębioi il w lub rządów, które mogłyby prowadzić do zniekształcenia konkurencji. Polityka konkurencji U nu Europejskiej koncentruje się na sześciu głównych zagadnieniach, do których zalicza -ię*“

•    wyeliminowanie porozumień ogranicza jących konkurencję;

*    niedopuszczenie do wylanyatywanu przez przedsiębiorstwa pozycji dominującej, za dominującą uznaje się firmę, która ma monopol lub jej udziały rynkowe przekraczają tó%, a konkurenci są mocno rozproszeni;

*    kontrolę fuzji przedsiębiorstw (kontrola koncentracji);

*    liberalizację zmonopolizowanych sektorów gospodarki;

•    ułatwianie przednębu>r»Iw um korzy si.-rua z tzw urządzeń kluczowych in-■ftb przedsiębiorstw (mfrastruktury). np. torów kolejowych,

•    morutorow-ame pomocy państwa dla przedsiębiorstw publicznych.

Unijne prawo kcmkuremji ma paerwszenst wo w stosunku do prawa narodowe go, akt w praktyce ■fOm wspólnotowy i rozwiązania narodowe funkcjonują obok sxtnr Zasady w p Inotuwr mają na względzie zapewnienie swobodnej kmkurer*.<i w handlu pomiędzy państwami członkowskimi, a nie dotyczą po-uaigJŁiyth rynków- narodowych Wspólnotowa polityka konkurencji obo-