Magazyn63701

129

AMERYKA ŁACIŃSKA — AMERYKI STANY ZJEDNOCZONE

która znalazła swój wyraz w doktrynie Monroe’go (1823), stwierdzającej, że: 1) Ameryka nie miesza się w sprawy europejskie i 2) sprzeciwia się interwencji europejskiej w Ameryce. Zasada ta była wielokrotnie komentowana przez amerykańskich mężów stanu, a najwyraźniej określona przez prezydenta Tafta (4. III. 1919 r.): „nie mamy zamiaru pozwalać państwom Europy czy Azji na pozyskiwanie przez wojnę, kupno, czy intrygi innych tery torjów, jak te co obecnie posiadają, kosztem narodów naszej półkuli".

Par. 21 Paktu L. N. określa doktrynę Monroe’go jako „pakt regjonalny" i jako taki stanowiący zasadę prawa międzynarodowego. Pomimo takiej interpretacji przez L. N. Stany Zjednoczone uważają, że doktryna M. jest tylko jedną z zasad ich polityki zagranicznej, w przekonaniu, że takie luźne określenie jest mniej krępującem na przyszłość. Stany Zjednoczone w poczuciu swej samowystarczalności stale unikają aneksyj terytorjalnych, a tam gdzie do czasowych okupacyj zostały zmuszone okolicznościami, jak po zwycięskiej wojnie z Hiszpanją (1898) na Kubie i Filipinach, dobrowolnie je likwidują, ograniczając się do koniecznej obrony żywotnych zadań, jak np. kanału Pa-namskiego, co nie przeszkadza, że starają się utrwalać swoje wpływy polityczne i interesy ekonomiczne wszelkiemi sposobami, jak doktryna Monroe’go, albo stworzona pod egidą Stanów Zjednoczonych Unja Panamerykańska (Konferencja Panamery-kańska w Waszyngtonie 1882, w Buenos-Aires 1910, w Hawanie 1928). Organ stały Unji ma siedzibę w Waszyngtonie, a pe-rjodyczne konferencje służą do ustalania pewnych zasad ogólnych, zawierania kon-wencyj o przymusowym arbitrażu, potępieniu wojny i innych, które mają na celu przez wzmocnienie solidarności wszystkich ludów zamieszkujących Amerykę utrwalić hegemonję Stanów Zjednoczonych na tym kontynencie.

Stosunki Polski z Ameryką łacińską polegają na istnieniu poważnej ilości naszych emigrantów, głównie w Brazylji i Argentynie w tych okolicach, których klimat umiarkowany stwarza pomyślne warunki pracy na roli.

Literatura: Augurt America and eimefou. „Foniin ghUy Be-view“. April 1928. — Lord Ceetls American Responsibi-lities for Peoee. Fortign Affam. April 1928. — Augustin Edtcordsi UAmiriąue latine et ta SU de* Nations. _ItDiction-natrę Dipłomatięue/¹ Tome /, 1930. — Tenies Latin America and the League of Nations. „Journal of the Róyal In titut of International Affairs**. March 1929. — U. B. Galeono: L’Amtrique latine et la SU de* Nations. Parts 1927. — Louis Guilaine: L*Amłrique latine et 1’impćrialisme amt.i-caiti. Patie. Armand Colin. 1928. — Warren Kelchmsr: Latin American Relations with the League of Nations. Student Edition Boston 1929. — Josś Matos: UAmłrtęue et la SU de* Natiens. Parie, Hachette 1929. — P. B. Potter: Panamerican Confe-rences m types of organized International cooperation. Los Angeles 1928. — Andrś Siegfried: Amćrięue Latine. Armand Colin. Parts 1934.

Władysław Sobański.

Ameryki Stany Zjednoczone.

I. Geografja i stosunki gospodarcze. i. Położenie geograficzne. 2. Ludność. 3. Rolnictwo. 4. Hodowla. 5. Lasy. 6. Górnictwo. 7. Przemysł. 8. Handel. 9. Komunikacje. II. Historja i sprawy polityczne. 1. Zagadnienia ustrojowe i układ partyjny. 2. Elementy ludnościowe a problem jedności narodowej. 3. Polityka ekonomiczna i socjalna. 4. Stosunki międzynarodowe.

I. Geografja i stosunki gospodarcze.

1. Położenie geograficzne. Stany Zjednoczone Ameryki, istniejące jako państwo niepodległe od roku 1776, położone są w północnej części kontynentu i rozpościerają się pomiędzy 24°3o’ a 49⁰ szer. płn. oraz 66°5o’ a 124*30’ długości zachód, od Green-wich. Największa rozpiętość w kierunku ze wschodu na zachód wynosi 4 500 km, zaś z północy na południe 2 500 km. Do powyższych danych nie włączony jest obszar tery tor jum Alaski, będącej eksklawą St. Zj. A., położoną na północno-zachodnim krańcu tegoż kontynentu i oddzieloną od kraju macierzystego posiadłościami Kanady. Te-rytorjum Alaski leży pomiędzy 52° a 71*23* szer. płn. oraz 130° a 167° dług. zach., a więc znacznie dalej na północy i na zachodzie od ziem Stanów. Obszar St. Zj. A. jako państwa wraz z posiadłościami obejmuje 9 693 650 km², zaś obszar kraju macierzystego 7 839 063 km¹, podzielony na 48 stanów i jeden dystrykt Columbia, ze stolicą związku Washington. Podział państwa na poszczególne stany, ich obszary, lata powstania, liczby mieszkańców, przeciętną gęstość zaludnienia oraz stolice podaje tablica następująca:

Encyklopedia nauk politycznych