ekonomika (32)

62 Z Ekonom

1 Odpowiednia eksploatacja pojazdów.

Ograniczenie prędkości zmniejsza emisję hałasu (zmniejszenie prędkości o 10 km/h redukuje hałas o około 1 dB(A)), wpływa też na zwiększenie bezpieczeństwa podróżnych i pieszych, zmniejszenie zużycia paliwa i zanieczyszczenia powietrza.

Ekologiczne regulacje prawne Unii Europejskiej szczegółowo określaj,-) dopuszczalne granice emisji zanieczyszczeń gazowych (tlenków azotu, tlenków węgla, niespalonych węglowodorów), hałasu, zawartości w paliwach ołowiu i dwutlenku siarki. Dopuszczalne limity emisji są ustalane w odniesieniu do poszczególnych grup pojazdów i w miarę upływu czasu są zaostrzane poprzez nowelizację odnośnych dyrektyw (od Euro-1 do Euro-5).

3. Transport jako dział gospodarki narodowej 3.1. Znaczenie i funkcje transportu w gospodarce

Transport jest działem gospodarki narodowej, którego działalność umożliwia sprawne i efektywne funkcjonowanie każdej innej sfery gospodarowania i przyczynia się do wzrostu i rozwoju społeczno-gospodarczego państw i regionów. Między rozwojem gospodarki narodowej, a rozwojem systemów transportowych istnieje ścisła zależność, ponieważ transport obsługuje pozostałe działy gospodarki, w szczególności przemysł, budownictwo, rolnictwo, handel. Rozwój transportu zawsze powinien wyprzedzać w czasie rozwój każdej innej działalności. Rozwój transportu zbliża do siebie rynki, umożliwia zwiększenie produkcji, a więc warunkuje wzrost gospodarczy. Natomiast niedorozwój transportu może ograniczać możliwości gospodarki i stać się wąskim gardłem w rozwoju państwa.

Transport w gospodarce narodowej odgrywa rolę zarówno dawcy, jak i biorcy. Jako dawca transport spełnia następujące zadania¹*:

1.    Transport jest instrumentem wymiany dóbr i usług. Oznacza to, że realizuje przemieszczanie surowców, materiałów niezbędnych do produkcji w innych działach gospodarki oraz wyrobów gotowych do ostatecznych konsumentów. Umożliwia kooperację i specjalizację produkcji zarówno w skali krajowej, jak i międzynarodowej. Transport jest więc istotnym składnikiem procesu dystrybucji towarów, rozumianej jako proces przejścia towaru od producenta przez pośredników, aż do finalnego odbiorcy.

2.    Transport bierze udział w wytwarzaniu produktu krajowego brutto (w 2002 roku udział transportu w PKB wyniósł 4,8%) oraz uczestniczy w tworzeniu wartości dodanej przez inne działy gospodarki (transport własny przedsiębiorstw pozatransportowych).

3.    Transport jest jednym z głównych czynników lokalizacji produkcji i osadnictwa. Rozpatrując nową lokalizację dla działalności gospodarczej zawsze przeprowadza się rachunek opłacalności inwestycji, w którym koszty

⁵⁸ W. Grzywacz. J. Bumewicz, op cii., s. 43-44.