HPIM5162

3

Przekładnie zębate

3.1.    Wprowadzenie do problematyki przekładni zębatych

3.1.1.    Zasada działania i klasyfikacja przekładni zębatych

Elementarną przekładnią zębatą nazywa się mechanizm trójogniwowy, w którym dwa ruchome ogniwa są kołami zębatymi i tworzą z nieruchomym ogniwem obrotową łub postępową parę kinematyczną. Przekładnie zębate mogą być kombinacjami przekładni elementarnych. Definicja ta, jak również podstawowe nazwy i określenia dotyczące kół i przekładni zębatych, podane są w normach: PN-93/M--88509/®) (przekładnie zębate), PN-92/M-88509/01 (przekładnie walcowe), PN--78/M-88509/02 (przekładnie stożkowe) i PN-90/M-88509/03 (przekładnie ślimakowe). Koła zębate, które są głównymi elementami przekładni zębatej, dzieli się zwykle wg kształtu bryły, na której są wykonane zęby, oraz wg kształtu linii zębów. Przekładnie zębate dzieli się w zależności od wzajemnego położenia osi kół na równoległe, kątowe i wichrowate, a w zależności od liczby przekładni elementarnych na jednostopniowe lub wielostopniowe. Wszystkie przekładnie zębate dzieli się również na dwie grupy: przekładnie o osiach stałych i przekładnie planetarne (nazywane również obiegowymi). W przekładniach o osiach stałych osie obrotu wszystkich kół są nieruchome względem korpusu, a w przekładniach planetarnych przynajmniej jedno koło ma oś obrotu przemieszczającą się względem korpusu. Ta cecha rozszerza w istotny sposób właściwości użytkowe przekładni. Wybrane postacie przekładni elementarnych utworzone z różnych rodzajów kół zębatych pokazano na rys. 3.1 oraz bardziej schematycznie na rys. 3.2.

Najczęściej stosowanymi przekładniami zębatymi są przekładnie, w których osie kół są równoległe, a koła mają kształt walców. Kola zębate walcowe o osiach

227