goździecki przenośniki 03

II. PRZENOŚNIKI CIĘGNOWE

z kolei powoduje zwiększenie oporów ruchu, przy przewijaniu się taśmy przez bębny oraz przy tworzeniu kształtu nieckowego na zestawach krążnikowych i w konsekwencji powiększenie średnicy bębnów. Byłoby to więc technicznie i ekonomicznie nieuzasadnione.

Dlatego — szczególnie w odniesieniu do taśm o dużej wytrzymałości i stosowanych w ciężkich warunkach pracy — trwają intensywne poszukiwania nowych typów włókien, splotów i układów przekładek, mające na celu sprostanie coraz większym wymaganiom stawianym przez użytkowników w tym zakresie. Wymienić tu można m.in. wełną drzewną, która w stanie suchym ma wytrzymałość na rozrywanie o połowę większą od przekładek bawełnianych (70-7-125 kG/em!daN/cm) szerokości taśmy w kierunku osnowy i 30-1-50 kG/cm(daN/ /cm) w kierunku wątka). Wełna drzewna charakteryzuje się ponadto większą odpornością chemiczną i biologiczną oraz jest bardziej odporna na wilgotność, ma większą zdolność przejmowania energii i mniejszy współczynnik sprężystości wzdłużnej. Własności te obniżają się jednak znacznie w stanie wilgotnym.

Na przekładki są szeroko stosowane także włókna poliamidowe, jak: nylon, perlon, stylon, kapron. Charakteryzują się'one dwu- i trzykrotnie większą wytrzymałością od przekładek bawełnianych (125-7-160 kG/ /cm(daN/cm) szerokości przekładki w kierunku osnowy i 50-5-60 kG/cm(daN/cm) w kierunku wątka), dużą odpornością na ścieranie i na działanie środków chemicznych. Zachowują one wysokie własności przy niskich temperaturach oraz wilgoci. Do istotnych wad tego rodzaju tkanin należy zaliczyć duże wydłużenie względne (rzędu 17h-24°/o), co w przypadku długich przenośników powoduje konieczność konstruowania skomplikowanego mechanizmu napinającego.

Korzystniejsze od włókien poliamidowych jest stosowanie na przekładki włókien poliestrowych jak: dio-len, dakron, terylen itp. Mają one wytrzymałość rzędu 200-1-600 kG/cm(daN/cm) szerokości przekładki w kierunku osnowy i 80-M00 kG/cm(daN/cm) w kierunku wątku oraz odznaczają się małym wydłużeniem trwałym,-większą od włókien poliamidowych odpornością na warunki atmosferyczne i zmiany temperatury, wyższym współczynnikiem sprężystości wzdłużnej. Zachowują przy tym wysokie własności, zarówno w stanie suchym, jak i wilgotnym. Dlatego znajdują zastosowanie do przenośników pracujących w trudnych warunkach atmosferycznych i chemicznych.

W celu polepszenia własności taśm, szczególnie zaś elastyczności i wytrzymałości na rozciąganie poprzeczne, wiele firm produkuje taśmy o kombinowanych układach splotów z zastosowaniem różnych rodzajów włókien (np. nylon-bawełna). Bliższe dane o tego rodzaju tkaninach są udostępnione w różnych katalogach fabrycznych np. firmy Kleber-Colombes, Continental, Hewitt-Robins itd. [121], [122], Należy również wspomnieć o przekładkach wykonywanych z włókien szklanych i z azbestu, które są stosowane do wyrobu taśm pracujących w wysokich temperaturach lub w otoczeniu aktywnym chemicznie.

Jak wspomniano wcześniej, przekładki tekstylne są gumowane, tzn. łączone między sobą cienką warstwą gumy. Gumowanie wykonuje się w celu zapewnienia między przekładkami odpowiedniej przyczepności oraz względnych przemieszczeń podczas przeginania się taśmy w czasie przewijania się przez bębny i przy układaniu się w kształt nieckowy na zestawach krążnikowych. Przyczepność między przekładkami wyraża się siłą potrzebną do rozdzielenia dwóch sąsiednich przekładek lub przekładki zewnętrznej od okładki nośnej albo bieżnej na jednostkę szerokości, którą nazywa się siłą wiążącą. Siła wiążąca, obok wytrzymałości na rozrywanie i trwałości przekładek, decyduje o jakości taśmy.

Okładki nośne i bieżne

Zewnętrzne okładki gumowe muszą mieć określone własności oraz grubość. Na okładki bieżne taśmy, stykające się z powierzchnią bębnów, stosuje się zwykle gumę naturalną o grubości 1-t-5 mm.

Okładka nośna, na której spoczywa materiał transportowany jest zwykle grubsza od okładki bieżnej i musi mieć własności dostosowane do rodzaju i własności przenoszonego materiału. Wykonuje się je najczęściej również z gumy naturalnej. Czasem okładki nośne są wykonywane z tworzyw sztucznych (np. z polichlorku winylu), głównie w przemyśle spożywczym. Polichlorek winylu jest bardziej odporny od gumy na przebicie, na ścieranie i na wpływy atmosferyczne. Może być poza tym wykonywany w różnych kolorach. Własności techniczne tego tworzywa ulegają jednak znacznemu obniżeniu w miarę spadku temperatury otoczenia. Ponadto jego współczynnik tarcia powierzchni jest znacznie niższy od gumy, co ogranicza możliwość stosowania polichlorku winylu do taśm przeznaczonych dla przenośników o dużym kącie pochylenia względem poziomu.

Do przenośników pracujących w ciężkich warunkach, szczególnie służących do transportu kopalin, kruszyw, minerałów itp. materiałów stosuje się z reguły taśmy z okładką nośną gumową. Grubość okładki nośnej zależy od kilku czynników, m.in. od rodzaju i granulacji materiału transportowanego, od prędkości przesuwania się taśmy, długości przenośnika, układu zestawów krążnikowych oraz wysokości spadania materiału transportowanego w miejscu podawania na taśmę. Ponieważ uderzenia spadającego materiału, jak wynika z doświadczeń, mają największy wpływ na wytrzymałość okładki nośnej, grubość jej uzależnia się od rodzaju i wielkości brył oraz od czasu obiegu taśmy wyrażonego wzorem

~ s (2.1)

* v

gdzie: L — długość przenośnika w m, v — prędkość taśmy w mis.

W taśmach z przekładkami tekstylnymi grubość okładki nośnej wynosi 2-5-8 mm, a w taśmach z linkami stalowymi może dochodzić do 16 mm.

W tabl. II-l podano wartości minimalnych grubości okładek nośnych w zależności od rodzaju materiału transportowanego i czasu obiegu taśmy wg danych francuskich [10].

Ważną cechą charakterystyczną taśmy elastycznej jest stan powierzchni okładki nośnej, której współczynnik tarcia, między nią i warstwą materiału spoczywającego na taśmie, warunkuje maksymalną wielkość kąta pochylenia przenośnika, względem poziomu w danych warunkach. Wartości kątów pochylenia dla