~LWF0016

w najszerszych kręgach społecznych, z jakimi wyobrażeniami o bóstwach były one związane. Takie ustalę-nia posłużą nam do scharakteryzowania rangi wszelkich prób zmierzających do przebudowy i rozbudowy istniejących kultów w przededniu chrystianizacji. Wymienionymi sprawami zajmiemy się w * rozdziale I, w którym omówimy również wstępnie niektóre zagadnienia związane z występowaniem kultów prywatnych i publicznych. Już w tym rozdziale ujawni się dysproporcja, charakterystyczna dla następnych: w najmniejszym stopniu omawiać będziemy problematykę duńską; najsilniej natomiast reprezentowana będzie w pracy Norwegia i Islandia. Dysproporcja ta uwarunkowana jest pochodzeniem i zasięgiem terytorialnym materiałów źródłowych.

W rozdziale II omówimy formy i sposoby, w jakich następowało ingerowanie religii w życie publiczne. Znajdą się tam oczywiście rozważania dotyczące społecznej i politycznej treści tej ingerencji. Wypadnie nam też omówić niektóre problemy dotyczące ewentualnych przemian w wyobrażeniach o bóstwach w związku z przejmowaniem przez religię nowych funkcji społecznych i przekształceniami politycznej istoty tych funkcji.

Osobno potraktowane zostaną ze względu na ich rozbudowanie w literaturze zagadnienia dotyczące stosunku kształtującej się władzy królewskiej do wierzeń i kultów. Tym sprawom poświęcony zostanie rozdział III.

Słuszność wypowiadanych w toku pracy poglądów będziemy mogli dodatkowo zweryfikować w rozdziale IV. Zajmiemy się w nim niektórymi sprawami dotyczącymi akceptacji chrześcijaństwa przez wczesno-feudalne monarchie w Skandynawii. Sposób przyjmowania nowej religii, ostra polityczna i ideologiczna walka związana z tym, ujawnią specjalnie wyraźnie braki i zalety starej religii. Szczególnie jasno wystąpi wówczas aktywność poszczególnych warstw społecznych w sprawach kultowych, jak i możliwość i dążność do percepcji nowych treści kulturalnych.