~LWF0034 (4)

Równocześnie pierwsze skupiska handlowe Skandynawii stanowiły ośrodki, dzięki “którym wśród jej ludności rozpowszechniały się kulturalne i ideologiczne wartości przenikające z innych części Europy 'kontynentalnej oraz z Anglii. W świetle najnowszych badań archeologicznych pogląd, że Skandynawowie we wczesnym średniowieczu byli tylko piratami i rozbójnikami, dezorganizującymi handel — musi ulec rewizji. Obok postaci wikinga, który rabował zagarnięte statki handlowe i cudze skarby, coraz wyraźniej wyłania się postać handlującego kupca. W okresie napadów wikińskich na Francję, Anglię i inne kraje / zachodu handel .nie został zlikwidowany ani też nie uległ ograniczeniu.³⁹ Na schyłku IX w., gdy pomiędzy Anglosa-sami i Skandynawami toczyła się uporczywa walka, król Alfred podejmował u siebie Norwega Ottara z Halogalan-du, przybyłego do Anglii w celach handlowych, zaś Anglo-sas Wulfstan .odbywał podróż po Morzu Bałtyckim. Skandynawowie .sprzedawali do innych krajów nie tylko swe łupy wojenne, jeńców i niewolników, na których istniał wielki popyt na rynkach arabskich, ale także futra, skórki zwierzęce, żelazo, drewno, bursztyn i ryby. Przywożono im w zamian srebro i kosztowności, tkaniny i wino, zboże i 'broń. W grobach Skandynawów obok rynsztunku wojennego — toporów bojowych, nasad oszczepów, tarcz i kolczug — znaleziono narzędzia tkackie i kowalskie, a także odważniki, czyli „rynsztunek kupców”. Poza okrętami wojennymi Skandynawowie budowali okręty przeznaczone specjalnie do wypraw handlowych. Epoka wikingów była epoką rozwoju handlu -na Bałtyku i .na Morzu Pół-I nocnym, handlu dość ściśle jednak połączonego z piractwem i rabunkiem.

4

Czy istniał Jomsborg?

Średniowieczni kronikarze zachodnioeuropejscy przedstawiali wikingów jako dzikich, niezdyscyplinowanych wojowników, którym obce były wszelkie formy organizacji społecznej. W dziełach tych kronikarzy wikingowie zazwyczaj (występowała jako członkowie odosobnionych grup czy drużyn, które na własną rękę napadały na inne kraje, kolonizowały je bez żadnego planu i jakiegoś kierownictwa. Niewątpliwie tego rodzaju odizolowane od siebie napady rzeczywiście miały miejsce, a nawet przeważały we wczesnym okresie ekspansji wikingów. Lecz epoka wikingów obejmuje prawie trzy stulecia — od końca VIII w. do połowy lub do końca XI. W owej epoce Skandynawowie przebyli szmat drogi w swym rozwoju. Wówczas to właśnie zaczęły się 'kształtować królestwa skandynawskie. Konungowie Szwecji, Darni! i Norwegii, kładąc kres rozbojom wikingów wewnątrz swych krajów, skierowywali przeciwko państwom sąsiednim wyprawy, a nierzadko też stawali na ich czele, nadając im zupełnie nowy charakter. Na tym etapie wikingowie często wykazywali wyjątkowy poziom zorganizowania w porównaniu ze współczesnymi im społeczeństwami feudalnymi.

Legendy i sagi średniowieczne opowiadają o wikingach z Jomsborga, twierdzy leżącej gdzieś na brzegu Bałtyku, u ujścia Odry. Według duńskich legend, Jomsborg został założony przez duńskich wikingów. Sagi islandzkie opisują

73