skanuj0081

powołanie

Problem kształcenia pracowników socjalnych, rtŚ I. Lepalczyk, Warszawa 1981; J. WÓDZ Służby łeczne w Polsce, Katowice 1982; Pedagogika spoty# na i praca socjalna. Przegląd stanowisk i komentatM| red. E. Marynowicz-Hetka, J. Piekarski, D. UrbC: niak-Zając, Warszawa 1996; Problemy polityki i prt? cy socjalną, red. D. Piekut-Brodzka, WarszaWI 1998.    j

pracownia przedmiotowa, pomieszcza* nie przystosowane do nauczania jednegd przedmiotu (lub kilku przedmiotów pokrew* nych), wyposażone w odpowiednie instalfl* cje, urządzenia i pomoce naukowe.

prawa nauczyciela, ustawowe rozstrzygnięcia uprawnień nauczycieli, które wynikaj) z ich stosunku pracy, ze specyfiki podejmowanej przez nich działalności pedag. (dy-dakt., wych. i opiekuńczej), z form organizacyjnych kształcenia i instytucji edukacyjnych oraz z charakteru sprawowanego wobec nich nadzoru pedag., a które regulują Ustawa Kar-

indywK)_uai_ny_m doświadczeniem oraz miejscem spoi jednostki jest niezbędne do utrzymania jęj p_r2y życiu, umożliwienia rozwoju, utrzymana określonej roli spoi. czy realizacji celów; termin niejednolicie definiowany, używany częgto zamiennie z terminem motywacja; mechanizm kształtowania się potrzeb polega na nadawaniu znaczeń (wartości) przedmiotom (sytuacjom, formom aktywności), dzięki czemu stają się one celem dążeń; indywidualny system potrzeb zależy od indywidualnego systemu znaczeń (wartości) przypisywany^ p_rze2 jednostkę różnym celom.

powołane pedagogiczne; i) szczególny rodzaj emocjonalnej więzi i zaw. zaangażowania pe,i_ag₀g_aj powodujący pełnienie przez niego tej _roli bez względu na warunki pracy czy stan samopoczucia; 2) przeświadczenie o słuszności i wartości dokonanego wyboru drogi życiowej, stan szczególnego umiłowania zawodu czy roli wychowawcy; pełnienie funkcji pedagoga jest źródłem energii i bodźcem do działania na rzecz innych osób, powodując, iż wychowawca oddaje siebie i swoje życie vr „służbę wychowania”, w urzeczywistnianie wartości, które wykraczają poza jego własne interesy, potrzeby czy oczekiwania; wyróżnia się powołanie o dominacji hu-manist., kiedy pedagog działa jako osoba, promieniując swoją duchowością na wychowanków, _oraz powołanie o dominacji dy-dakt., sprowadzające się do nietypowej ekspresji, artyzmu, sztuki nauczania. P.p. czyni wychowawcę mistrzem i wzorem dla innych.

powszechność kształcenia -* scholary-

zacja.

Poznański Karol (ur. 14II1931, Żarki), pedagog, historyk wychowania; prof. WSPS w Warszawie, kier. Katedry Pedagogiki i Historii Wychowania, 1984-90 rektor; czł. Kom. Nauk Pedag. PAN; gł. dzieła: Reforma szkolna w Królestwie Polskim w 1862 roku (1968), Szkoły im. Augusta i Juliusza Vetterów w Lublinie (1985), Walka caratu ze szkołą polską u; Królestwie Polskim 1831-1870. Materiały źródłowe (1993).

Półturzycki Józef (ur. 22 XI 1934, Warszawa), pedagog; prof. zw. w UMK w Toruniu, kier. Zakładu Dydaktyki; czt. Kom. Nauk Pe-dag. PAN; 1993 prezes Akad. Towarzystwa Andragogicznego; 1996 czl. Rady ds. Edukacji Nar.; zajmuje się andragogiką, problematyką kształcenia i samokształcenia, formami edukacji dorosłych, w tym komparatystyką systemów oświatowych; gi. dzieła: Tendencje rozwojowe kształcenia ustawicznego (1981),

Wdrażanie do samokształcenia (10fl|J daktyka dorosłych (1991), Osiągnięcia ( utentów szkół polskich w latach iPH (1994), Akademicka oświata dorosłych (l( Studenci a uniwersytet (1995), Dydaktyi nauczycieli (1996, 1997), Klęska CruiIU na lekcji (1997), Edukacja dorosłych , nicą (1998); adres e-mailowy: poltorj®jj uni.torun.pl.

praca socjalna (pedagogika pracy tól nej): 1) działalność ukierunkowana lldf moc osobom, rodzinom, grupom i śroillł kom społ. w zaspokajaniu ich potrzeb, szym dostosowaniu do zasad życia spoi, | prawie pozycji społecznej. P.s. może działalnością wolontariacką bądź profesja ną, prowadzoną przez wyspecjalizowali)) pracowników i instytucje; jest realizow zarówno w formie pomocy środowisko!) jak i instytucjonalnej; wyróżnia się uzy j metody działania: pracę z indywidualni przypadkiem, metodę grupową oraz orgi zowanie środowiska lokalnego; dokument! normatywnym jest ustawa o pomocy społl nej z 1990, ustalająca również kwaliflkaj pracowników socjalnych (ukończenie szkl pracowników socjalnych lub studiów Wji| szych na kierunkach: praca socjalna, poIityT spoi., resocjalizacja, socjologia, pedagogii) psychologia lub pokrewne); 2) nauka prali zaliczana do pedagogiki spoi., gromadź)! i porządkująca wiedzę w celu znalezienia ÓE powiednich strategii działalności socjalni" prekursorem teorii p.s. w Polsce była H. RC lińska; 1987 zał. Pol. To w. Pracowników m cjalnych.    M.

prawa

H|ńh!H .'vnc/a i szczegółowe rozporządzenia Khi uiluk.icji nar.; nauczyciele mają prawo ilu: I) podnoszenia swoich kwalifikacji Pjiw , w związku z czym pracodawca ma obo-[ flą-i-l' zwolnienia ich z części dnia pracy na l w zajęciach (bez prawa do wynagro-^rl j»wilu). udzielania urlopu bezpłatnego na ptifiil.lliienie do egzaminu licencjackiego, (MDlnici skiego czy obrony pracy doktorskiej, j| uzyskiwania wynagrodzenia zgodnego i |m/luiuem ich wykształcenia i stażu pracy mm z.i godziny ponadwymiarowe Czy pro-watl/>‘iii(' zajęć w dni wolne od pracy, 3) oce-|n ii y, mianowania, przeniesienia, rozwią-liiilii ilosunku pracy, 4) urlopu dla porato-|aiiI.i zdrowia, 5] mieszkania w miejscu pra-H w sytuacji zatrudnienia na wsi oraz w iiilisu ic liczącym nie więcej niż 5 tys. miesz-kriiinw (dodatku mieszkaniowego czy tzw. Miłku wiejskiego), 6) urlopu w wymiarze ' lygoilni, 7) nagród jubileuszowych, nagród mlii. edukacji, kuratora oświaty lub dyrektora s.imiy, 8) świadczeń z funduszu socjalnego, ilu l•lul■rytury lub renty, 9) wprowadzania in-iinw.ii ji lub eksperymentów pedagogicznych. fl,i|w.iżniejszym prawem nauczycieli, świad-

i    ząryin o ich autonomii pedag., jest zasada ii|'ii‘:llona w art. 12.2. Ustawy Karta Nauczy-iiiiii; „Nauczyciel w realizacji programu na-iii .Miiia ma prawo do swobody stosowania i.ikliii metod nauczania i wychowania, jakie uważa za najwłaściwsze spośród uznanych luzu/ współczesne nauki pedagogiczne, oraz ilu wyboru spośród zatwierdzonych do użyt-I- u szkolnego podręczników i innych pomocy u,Mikowych”.

prawa rodziców, ogól przepisów regulują-lyrli stosunki między rodzicami a szkołą, uuiużliwiających zgłaszanie roszczeń wobec wl.ulz szkolnych w sprawach dotyczących

ii    h dzieci czy uzyskiwanie przywilejów »r wzajemnych relacjach na płaszczyźnie !i/.lu>la-dom.

1’r.iwa rodziców wynikają z; 1) Powszechnej llrklaracji Praw Człowieka, zgodnie z którą „mdzice mają prawo pierwszeństwa w wybo-i/.e nauczania, które ma być dane ich dzie-i lom”; 2) Protokołu Pierwszego do Konwen-ijl o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, w świetle którego „nikt nie będzie pozbawiony prawa do nauki. W wykonywaniu wszelkich funkcji w dziedzinie wychowania i nauczania Państwo będzie szanowało prawa rodziców do zapewnienia wychowania i nauczania zgodnie z ich własnymi przekonaniami rei. i filoz."; 3) Międzynar. 1’aktu Praw Obywatelskich i Polit., który głosi — „Państwa-Strony niniejszego Paktu zobowiązują się do poszanowania wolności rodziców lub w odpowiednich przypadkach opiekunów prawnych do zapewnienia swym dzieciom wychowania rei. i moralnego zgodnie z własnymi przekonaniami”; 4) Eur. Konwencji Praw Człowieka; 5) Ustawy o Systemie Oświaty, która gwarantuje „wspomaganie przez szkolę wychowawczej roli rodziny”. Konsekwencją powyższych norm są prawa rodziców do zakładania własnych szkół lub posyłania swoich dzieci do szkół niepubl., w których otrzymywałyby one wychowanie zgodne z systemem reprezentowanych wartości, oraz prawo do pobierania przez dzieci nauki religii w szkołach publ. na zasadzie pełnej dobrowolności. Rodzice mają prawo; do bezpłatnej, powszechnej i obowiązkowej edukacji dzieci, do współdecydowania o wcześniejszym rozpoczęciu nauki dziecka, które przed dniem 1IX ukończyło 6 lat i wykazuje psychofiz. dojrzałość do podjęcia nauki szkolnej, do indywidualnego toku nauczania dziecka, do jego nauczania poza szkolą, do uzyskiwania informacji o wynikach w nauce dziecka, do współdecydowania w szkole o charakterze opiniodawczo-doradczym (rada rodziców) i kontrolno-oceniają-cym (rada szkoły).

prawa ucznia, ustanowione przez władze oświat, uprawnienia uczniów w szkołach publ. i niepublicznych.

P.u. mają chronić uczniów przed nadużyciami ze strony nauczycieli, instytucjonalnych wychowawców a zarazem zobowiązywać pedagogów do ich przestrzegania; na straży p.u. może stać rzecznik praw ucznia, którego powołuje się w szkołach spośród nauczycieli na wniosek uczniów; funkcja rzecznika praw ucznia może być także sprawowana w skali województwa (najczęściej przy kuratorium oświaty), jak i w skali kraju (ob. jest nim prof. J. Radziewicz); Fundacja „Wyzwania” zorganizowała Biuro Obsługi Rzeczników Praw Ucznia, którego celem jest udzielanie pomocy merytorycznej rzecznikom, przepływu między nimi informacji i prowadzenie ogólnopol. programów badawczych; na straży praw uczniów stoi także Komitet Ochrony Praw Dziecka z siedzibą w Warszawie, a w przyszłości powołany Rzecznik Praw Dziecka.

Uczniowie mają w szkole prawo do: właściwie zorganizowanego procesu kształcenia, zgodnie z zasadami higieny pracy umysłowej; opieki wych. i warunków pobytu w szkole zapewniających bezpieczeństwo; ochrony przed wszelkimi formami przemocy oraz