PROMOCJA ZDROWIA W EUROPIE
kierunki działań, modelowe programy
promocji zdrowia
Dr n. med. Joanna Ruszkowska
Promocja zdrowia w ujęciu WHO
http://www.who.int/en/
Utworzona 7 kwietnia 1948 roku, aktualnie
zrzesza 193 kraje członkowskie
Zarządzana przez Generalnego Dyrektora (dr
Margaret Chan) powoływanego przez Światowe
Zgromadzenie Zdrowia na wniosek Rady
Wykonawczej WHO
Departament Chorób Przewlekłych i Promocji
Zdrowia (Department of Chronic Diseases and
Health Promotion)
Promocja zdrowia wg WHO
Pomaga ograniczyć nadmierną umieralność
Dotyka wiodących czynników ryzyka i
powiązanych z nimi determinantów zdrowia
Pomaga wzmocnić istniejące systemy
zdrowotne
Stawia zdrowie w centrum programu rozwoju
Promocja zdrowia w Unii Europejskiej
http://europa.eu/
Komisja Europejska => GA
OS EUROPY
Komisja Zdrowia i Ochrony Konsumentów (Health and Consumer
Protection Commission)
Rada Europy => GA
OS PAC
STW CZA
ONKOWSKICH
Komitet ds. Zatrudnienia, Polityki Społecznej, Zdrowia i Spraw
Konsumentów (Employment, Social Policy, Health and Consumer
Affairs Council)
Parlament Europejski => GA
OS OBYWATELI
Komisja Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i
Bezpieczeństwa Żywności (Environment, Public Health and Food
Safety Committee)
Promocja zdrowia w Unii Europejskiej
Trzeci Program Działań Wspólnoty w zakresie
Zdrowia 2014  2020.
W ramach pierwszego programu obejmującego lata
2003-2008 sfinansowano ponad 300 projektów oraz
różnych działań.
Główne cele programu:
Promocja zdrowia, profilaktyka i wzmacnianie
środowisk sprzyjających zdrowiu;
Ochrona obywateli Unii przed zagrożeniami
zdrowotnymi typu  cross-border
Tworzenie innowacyjnych, wydajnych i trwałych
systemów zdrowotnych.
Ułatwianie dostępności do opieki zdrowotnej dla
obywateli Unii
Podstawowe konstrukcje programów
promocji zdrowia
Podejście siedliskowe
Podejście oparte o
determinanty zdrowia
Programy:
 Szkoła Promująca Zdrowie
Programy na rzecz bezpiecz.
 Szpital Promujący Zdrowie
ruchu drogowego
 Zdrowy Dom
Programy wspierania
 Zdrowe Miejsce Pracy
zdrowia psychicznego
 Zdrowe Miasta
Programy antytytoniowe
Zdrowy zakład karny ?
Podejście oparte o determinanty
zdrowia
Na stan zdrowia wpływa szereg czynników
osobniczych, społecznych, ekonomicznych i
środowiskowych
Czynniki te wzajemnie na siebie oddziałują
stwarzając kapitał bądz
zagrożenie zdrowotne
Promocja zdrowia modyfikując poszczególne
determinanty wpływa na różne aspekty
zdrowia jednostki
Zgony z powodu wypadków drogowych
(standaryzowane współczynniki/100 tys mieszk.)
Dekada działań na rzecz bezpieczeństwa ruchu
drogowego 2011-2020
Globalny Plan na Dekadę Działań na rzecz
Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego
2011-2020
Rodzaj działań Zakres
I filar Zarządzanie Wdrażanie głównych konwencji ONZ o ruchu
bezpieczeństwem ruchu drogowym, ustanowienie wiodącej agencji
drogowego zajmującej się bezpieczeństwem na drogach
II filar Bezpieczniejsza Postęp w planowaniu, projektowaniu, budowie
infrastruktura drogowa i modernizacji dróg
III filar Bezpieczniejsze pojazdy Implementacja nowych technologii
poprawiających bezpieczeństwo
IV filar Poprawa bezpieczeństwa Edukacja nt. zapinania pasów bezpieczeństwa,
użytkowników dróg stosowania kasków, odblasków; redukcja
prowadzenia pojazdów pod wpływem
alkoholu, przekraczania dozwolonej prędkości
V filar Reakcja powypadkowa Szybka pomoc oraz opieka długoterminowa
Promocja zdrowia w Unii Europejskiej
polityka antytytoniowa
40% DOROSA
YCH OBYWATELI KRAJÓW UE
TO PALACZE!
�� coraz młodsze kobiety zaczynają palić
�� obserwuje się wyraz
ny wzrost udziału
dzieci w wieku szkolnym w grupie
palących
�� większa częstość palenia obserwowana
jest w niższych socjo-ekonomicznych
grupach społecznych
�� osoby niepalące coraz częściej wyrażają
sprzeciw dotyczący biernego narażenia
na dym tytoniowy
" W 2008 roku został opublikowany
raport WHO na temat epidemii tytoniu
na świecie oraz o skutecznych
działaniach antynikotynowych, w
którym przedstawiono główne
założenia pakietu MPOWER. Składa się
na niego sześć elementarnych i
najskuteczniejszych strategii do walki z
tytoniem.
STRATEGIA MPOWER:
��Monitor- monitorowanie konsumpcji tytoniu i skuteczności
działań prewencyjnych;
��Protect- zapewnienie ochrony przed dymem tytoniowym;
��Offer help- oferowanie pomocy w rzucaniu palenia;
��Warn- informowanie o niebezpieczeństwach wynikających
z palenia tytoniu;
��Enforce Smoking ban- wprowadzanie zakazu
reklamowania i promowania wyrobów tytoniowych oraz
sponsorowania przez przemysł tytoniowy;
��Raise taxes- podniesienie podatków i cen na wyroby
tytoniowe;
Postawy wobec palenia według płci, osoby w wiekue" 15 lat,
GATS Polska 2009-2010
Podejście siedliskowe
Ludzie kreują zdrowie i korzystają zeń na co
dzień w miejscach, w których żyją, uczą się,
pracują, bawią się czy kochają.Karta Ottawska
1986 �
Miejsce i kontekst społeczny, w których ludzie
podejmują codzienne czynności, w których to
czynniki środowiskowe, organizacyjne i społeczne
wzajemnie oddziałują wpływając na zdrowie i
dobrostan
Siedliskami są: dom, miasto, szkoła, szpital,
miejsce pracy, zakład karny.
Program Szkoła Promująca Zdrowie
Koncepcja programu powstała w 1991 roku;
realizowany pod auspicjami WHO, Rady Europy i
Komisji Europejskiej
Projekt realizowany w 45 krajach Europy; kraje
pilotażowe: Czechy, Słowacja, Polska, Węgry
W Polsce realizacja od 1992 roku pod patronatem MEN
Inicjatorką i konsultantem naukowym projektu prof.
Barbara Woynarowska
Założenia:
- Edukacja zdrowotna w ramach programu nauczania
- Uwzględnienie zdrowia w życiu szkoły
- Współdziałanie szkoły z rodziną i społecznością lokalną
Program Szpital Promujący Zdrowie
Realizowany od 1988 roku
Funkcjonuje w oparciu o ustalenia:
Karty Ottawskiej
Deklaracji Budapesztańskiej
Konwencji Wiedeńskiej
Możliwości oddziaływania szpitala na zdrowie:
- Pacjentów i ich rodzin (środowisko sprzyjające zdrowieniu, obniżające
poziom stresu, rozwijające wiedzę i aktywność pacjentów)
- Personelu (zdrowe i bezpieczne środowisko fizyczne pracy, przyjazna i
życzliwa atmosfera pracy, warunki pracy dające możliwości rozwoju)
- Społeczność lokalna (z
ródło wiedzy o zdrowiu w rożnych aspektach,
ośrodek edukacyjny, umiejętności profesjonalne możliwe do wykorzystania
przy okazji rozmaitych działań  niemedycznych )
Program  Zdrowy Dom
Zakład Analiz i Promocji Zdrowia Centrum
Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia
w Warszawie (2002).
Dom to optymalne miejsce do afirmacji zdrowia
z jednoczesnym eliminowaniem zagrożeń:
Chroni przed niekorzystnymi warunkami środowiska
zewnętrznego
Stanowi miejsce realizacji potrzeb życia rodzinnego
Umożliwia izolowanie się przed szkodliwymi wpływami
społecznymi
Stanowi miejsce pracy związanej z prowadzeniem
gospodarstwa domowego (czasem też zawodowej)
Stanowi miejsce wypoczynku i rekreacji.
Promocja zdrowia w zakładzie karnym
Idea zakłada, że więzienie powinno być
miejscem bezpiecznym, zabezpieczonym,
reformującym się, osadzonym na gruncie
poczucia przyzwoitości i szacunku dla praw
człowieka
Działania skierowane do osadzonych, ale też
do pracowników więziennictwa
Promocja zdrowia w zakładzie karnym
- więz
niowie
Prezentują zwykle gorszy stan zdrowia fizycznego,
psychicznego, społecznego niż populacja generalna 
większość z nich nie miało przed osadzeniem wcale
kontaktu z opieką zdrowotną
Ich  styl życia często stanowi zagrożenie dla ich zdrowia
Zakład karny stwarza unikalna sytuację do promocji
zdrowia bowiem:
- daje łatwy dostęp do grup o najgorszym statusie zdrowotnym,
które w normalnych warunkach byłyby nieosiągalne dla działań
z zakresu promocji zdrowia czy edukacji zdrowotnej
- może stać się miejscem wspierającym zdrowie
- dla niektórych osadzonych, którzy na wolności prowadzili
chaotyczny tryb życia, jest jedyną szansą na ocenę i realizację
potrzeb zdrowotnych
Promocja zdrowia w zakładzie karnym
- więz
niowie
Najważniejsze potrzeby więz
niów w obszarze
promocji zdrowia będą dotyczyły:
- informacji o zapobieganiu chorobom zakaz
nym, zwłaszcza
przenoszonych droga płciową, zakażeniom HIV i żółtaczką oraz
możliwościami szczepień ochronnych
- doradztwa w zakresie ryzykownego stylu życia, zwłaszcza
unikania przedawkowania leków i substancji psychoaktywnych
po opuszczeniu zakładu
- wsparcia i pomocy w zaadaptowaniu zachowań prozdrowotnych,
szczególnie w temacie aktywności fizycznej, racjonalnej diety i
palenia tytoniu
- pomocy w zakresie zdrowia psychicznego
odpowiedni czas na przystosowanie się,
sensowne zajęcie (np. praca, edukacja, działalność artystyczna
bądz
sportowa)
kontakt ze światem zewnętrznym
podtrzymywanie więzi rodzinnych
Promocja zdrowia w Unii Europejskiej
Projekt Healthy Stadia
Projekt przyjęty przez UE w 2004 roku,
koordynowany przez ośrodek w
Liverpoolu (Heart of Mersey)
Projekt realizowany w 9 krajach Europy
 Zdrowy Stadion to taki, który angażuje
się w promocję zdrowia gości, fanów,
zawodników, pracowników oraz
społeczności lokalnej; to miejsce, gdzie
można się udać by zebrać pozytywne,
zdrowe doświadczenia uprawiając sport
lub obserwując rozgrywki.
Projekt zakłada, że stadion może
wywierać wpływ na zdrowie w zakresie:
Konsumpcji wyrobów tytoniowych
Aktywności fizycznej
Żywienia (w tym spożywania alkoholu)
Zanieczyszczenia środowiska
Zdrowia psychicznego
Nierówności społecznych
Projekt Healthy Stadia
DZI
KUJ
ZA UWAG