Przedszkole otwarte na zmiany
Jak prowadzić zajęcia wychowania fizycznego w przedszkolu
w świetle aktualnej podstawy programowej?
W jaki sposób przygotowywać dzieci od najmłodszych lat,
tak by z łatwością podołały wyzwaniom, przed którymi staną
podczas lekcji wychowania fizycznego w szkole?
Na te i inne pytania odpowiedzi udzielają w swoich artykułach
panie Anna Jaworska oraz Magdalena Naczk-Musiał.
Z uwagi na istotność zagadnienia tematykę tę  koncentrując
się na praktycznych aspektach  kontynuować będziemy
również w następnym numerze naszego miesięcznika.
Serdecznie zapraszam do uważnej lektury.
Maria Broda-Bajak
Anna Jaworska
Edukacja zdrowotno-ruchowa
dukacja zdrowotno-ruchowa ćwiczenia są skomplikowane i wymagające (każde dziecko ma piłkę, toczy ją, po-
dzieci w wieku przedszkolnym precyzji (...), angażujemy też rejony mózgu pycha, przekłada, kopie, biega za nią).
i wczesnoszkolnym ma na celu związane z funkcjami poznawczymi. Ważne są też czworakowanie i zabawy
Ezapewnienie im harmonijnego ze wspinaniem i mocowaniem, a więc
Zgodnie z tą zasadą ćwiczenia fizyczne
rozwoju psychofizycznego, dostarcze- ćwiczenia wzmacniające ręce.
(odpowiednio dobrane dla dzieci w wie-
nie niezbędnych wiadomości i umiejęt-
ku przedszkolnym) mogą mieć duży
ności służących zdrowiu i sprawności
wpływ m.in. na cielesny mechanizm
Nowa podstawa programowa
fizycznej, naukę współdziałania w ze-
pisania, obejmujący utrzymanie równo-
spole oraz przygotowanie do samo-
a wychowanie fizyczne
wagi i dobrej postawy, chwyt pisarski,
dzielnego planowania własnej aktyw-
obustronną integrację (jedna ręka pisze,
ności fizycznej. Ale nie tylko.
druga trzyma papier), planowanie ru-
Nowa podstawa programowa kształ-
Już Seneka Młodszy doradzał ćwiczenia chu, przekraczanie linii środkowej ciała
cenia ogólnego wprowadziła wiele
fizyczne dla zapewnienia dobrej kondy- oraz sprawność rąk i koordynację wzro-
znaczÄ…cych zmian we wszystkich ob-
cji ciała i umysłu. Obecnie ukazuje się kowo-ruchową, a więc na wszystkie te
szarach i poziomach edukacji, w tym
wiele doniesień naukowych wykazują- elementy, które są niezbędne do powo-
także w wychowaniu fizycznym. Za
cych wpływ ćwiczeń fizycznych na roz- dzenia w nauce pisania  podaje V. Maas.
najważniejsze uznać należy sformuło-
wój i sprawność umysłu. Co ma wspól- Aby ten cel osiągnąć, w najmłodszych
wanie treści nauczania w języku wy-
nego umiarkowany wysiłek fizyczny ze grupach wiele uwagi należy poświęcić
magań szczegółowych, określających,
sprawnością umysłową?  pyta w swoim ćwiczeniom z wykorzystaniem worecz- co uczeń ma wiedzieć, umieć, potrafić
artykule dr hab. J. Czarkowska-Bauch ków z grochem (chwyty, rzuty, przekła- wykonać po ukończeniu kolejnego
 Naukowcy znalez
li wyjaśnienie powie- danie, celowanie), nauce prawidłowego
etapu edukacji. Oznacza to zastÄ…pie-
dzenia: W zdrowym ciele  zdrowy duch. chwytu (kciuk ułożony przeciwstawnie
nie opisywania procesu edukacji przez
I tak m.in. profesor J. Ratey z Harvard do pozostałych palców) i podporu (cała
zdefiniowanie jego efektów. Tak jak i w
Medical School twierdzi, że ćwiczenia dłoń oparta, palce skierowane do przo- innych dziedzinach, tak również wzo-
fizyczne bardziej wpływają na mózg niż du), kształtowaniu zmysłu równowa- rzec edukacyjny wychowania fizycz-
na ciało: Kiedy ćwiczymy, szczególnie jeśli gi oraz swobodnym zabawom z piłką
nego zapisany został w języku wyma-
bliżej przedszkola 3.114 marzec
58 Ä„ð
blizejprzedszkola.pl
gań, określonych w siedmiu blokach i innych obszarów edukacyjnych tego działania ruchowego zależy w dużej
tematycznych. Są to: poziomu kształcenia. I zgodnie z nimi mierze od poziomu rozwoju cech moto-
realizowana. rycznych, do których zalicza się: szyb-
1) diagnoza sprawności i aktywności fi-
kość, siłę, moc (skoczność), zwinność,
zycznej oraz rozwoju fizycznego,
zręczność, wytrzymałość oraz gibkość.
2) trening zdrowotny,
Diagnoza sprawności
Rozwój cech motorycznych stymuluje-
3) sporty całego życia i wypoczynek,
my przez odpowiedni dobór ćwiczeń
i aktywności fizycznej
4) bezpieczna aktywność fizyczna i hi-
fizycznych.
giena osobista,
Ocenę poszczególnych cech motorycz-
Dla racjonalnego kierowania procesem
5) sport (dotyczy II, III i IV etapu edu-
wychowania fizycznego duże znacze- nych przeprowadza się na podsta-
kacyjnego),
wie naukowo opracowanych testów.
nie ma właściwa diagnoza rozwoju
6) taniec (dotyczy II i III etapu eduka-
W praktyce przedszkolnej dobrze
fizycznego i motorycznego dziecka.
cyjnego),
sprawdza się wrocławski test spraw-
Na tej podstawie można prognozować
7) edukacja zdrowotna (dotyczy III i IV
jego możliwości rozwojowe, a w efek- ności fizycznej dla dzieci w wieku 3 7
etapu edukacyjnego).
lat, autorstwa B. Sekity (zob. Makris,
cie łatwiej i celniej sterować procesem
Podkreślić należy, że sport, taniec i edu-
GÄ…siorowska-Rzepka, 1998 oraz Talaga,
dydaktycznym.
kacja zdrowotna, choć nie zostały prze-
2004), obejmujący próbę szybkości
CharakterystycznÄ… cechÄ… rozwoju dzie-
widziane dla I etapu edukacyjnego, sÄ…
(bieg na 30 m ze startu wysokiego),
cka w wieku przedszkolnym i poczÄ…t-
także (choć w ograniczonym zakresie)
próbę siły (rzut piłką o wadze 1 kg
kowym szkolnym jest szybkie wzra-
realizowane w procesie edukacji przed-
znad głowy), próbę mocy (skok w dal
stanie i stałe zwiększanie ciężaru ciała.
szkolnej. Część wymienionych bloków
z miejsca) oraz próbę zwinności (bieg
Napoleon Wolański opracował dokład-
tematycznych powtarza siÄ™ w kolejnych
 wahadłowy 4 x 5 m z przenoszeniem
ne normy dotyczÄ…ce wzrostu i wagi,
etapach edukacyjnych, lecz nie powta-
klocka). W wystandaryzowanych tabe-
oddzielnie dla dziewczynek, oddzielnie
rzają się te same wymagania. W każ-
lach wyników zawarto również propo-
dla chłopców (patrz ramka). Chociaż
dym kolejnym etapie sformułowane są
zycjÄ™ oceny badanych cech (od niskiej
są to normy pochodzące z połowy lat
bardziej złożone wymagania edukacyj-
do wysokiej, bardzo dobrej) oraz Å‚Ä…cz-
60. XX w., to jednak do tej pory odnosi
ne, których osiągnięcie uzależnione jest
ną ocenę dla całego testu (ze szczegó-
się do nich wielu autorów, ponieważ
od wcześniejszego spełnienia wymagań
łowym opisem testu można zapoznać
zostały opracowane na dużej populacji
niższego etapu.
siÄ™ na stronie www.blizejprzedszkola.
dzieci i wydajÄ… siÄ™ miarodajne mimo
pl/test_sprawnosci).
W podstawie programowej wycho-
upływu lat. Pod pojęciem motoryczno-
wania przedszkolnego określono jego
ści rozumie się całokształt ruchowych Dla pełniejszej orientacji w możliwoś-
cele. Jednym z nich jest troska o zdrowie
możliwości człowieka, zarówno w zna- ciach dziecka warto ten test wzbogacić
dzieci i ich sprawność fizyczną; zachęcanie
czeniu ilościowym, jak i jakościowym. o ocenę zmysłu równowagi  od przej-
do uczestnictwa w zabawach i grach sporto-
Niezliczone kombinacje ruchowe służą ścia po narysowanej linii dla dzieci
wych. Wiadomości i umiejętności, który-
pracy, sportowi, lokomocji, twórczości trzyletnich, do przejścia po ławeczce
mi powinny wykazać się dzieci pod ko-
artystycznej itp. Skuteczność każdego dla pięciolatków.
niec etapu wychowania przedszkolne-
go, sformułowano w sposób, który wraz
z zaleceniami o warunkach i sposobach
realizacji stwarza nauczycielowi pole do
twórczego działania w zakresie rozwoju
NORMY DOTYCZÄ…CE WZROSTU I WAGI DZIECKA
sprawności fizycznej dzieci. Dodatkową
wskazówką, pomagającą określić, co po-
Obecnie dzieci są nieco wyższe niż w czasie, gdy były prowadzone badania dotyczące
winni potrafić absolwenci przedszkola,
tych norm (lata 60. XX w.), można jednak z nich korzystać, jeśli przyjmie się, że waga
są przewidywane osiągnięcia ucznia po
i wzrost dziecka są w normie także wówczas, gdy liczby są wyższe lub niższe w zakresie
klasie pierwszej szkoły podstawowej,
wzrostu o 5 cm, a w zakresie wagi  o 2 kg (Kalinowski, 1989) od podanych poniżej:
niemożliwe do uzyskania bez wcześniej-
szego opanowania niezbędnych spraw-
TRZYLATKI:
ności i umiejętności na etapie wychowa-
o chłopcy  97,7 cm i 15,7 kg, o dziewczynki  95,2 cm i 14,7 kg;
nia przedszkolnego. Każdy nauczyciel
edukacji przedszkolnej w zakresie tych CZTEROLATKI:
przewidywanych osiągnięć powinien
o chłopcy  103,8 cm i 17,8 kg, o dziewczynki  102,1 cm i 16,6 kg;
się więc orientować.
PIęCIOLATKI:
Wymagania szczegółowe z wychowa-
o chłopcy  110,6 cm i 20,2 kg, o dziewczynki  108,6 cm i 18,5 kg;
nia fizycznego, zdrowia i bezpieczeń-
stwa na poziomie wychowania przed-
SZEÅšCIOLATKI:
szkolnego nie zostały określone w wy-
o chłopcy  116,0 cm i 22,5 kg, o dziewczynki  115,4 cm i 20,9 kg.
mienionych wyżej blokach tematycz-
nych, jednakże większość z nich jest za- (Za: Wolański, 1983)
warta w treści wychowania fizycznego
bliżej przedszkola 3.114 marzec
Ä„ð 59
Przedszkole otwarte na zmiany
Wskazane jest dokonanie na początku głodu ruchu dziecka. Przyjmuje się, fizycznym. Wiadomości w tym zakre-
roku szkolnego oceny rozwoju fizycz- że do zaspokojenia potrzeb dziecka sie kształcenia przekazujemy dzieciom
nego i motorycznego dzieci. Jest to w wieku przedszkolnym niezbędne przy różnych okazjach, począwszy od
potrzebne do właściwego planowania jest zapewnienie mu około trzech go- kształtowania nawyków higienicznych,
zajęć, trafnego doboru ćwiczeń, do- dzin ruchu dziennie. Obserwuje się dbałości o zdrowie i wiedzy o zdrowych
strzeżenia dzieci z deficytami i udzie- także korzystne zmiany w sprawności zasadach odżywiania, przez zwracanie
lenia im pomocy przez indywidualiza- i koordynacji ruchowej (koniec przed- uwagi na właściwą pozycję w czasie
cję zadań, a także do poinformowania szkola, pierwsze lata szkolne) i dlatego siedzenia przy stoliku, wskazywanie
rodziców o sytuacji dziecka względem okres ten nazywa się złotym wiekiem zagrożeń dla zdrowia płynących ze
grupy rówieśniczej. motoryczności dziecka. zbyt długiego siedzenia przy kompute-
rze lub przed telewizorem, dostarcza-
nie wiadomości o częściach ciała i or-
W trakcie realizacji zabaw ruchowych wiele uwagi poświę-
ganach wewnętrznych ludzi i zwierząt,
po dbałość o higienę osobistą i czystość
cić należy ćwiczeniom rozwijającym motorykę dużą
odzieży oraz naukę ubierania się sto-
sownie do pór roku i pogody.
(obszerne ruchy rąk, nóg, tułowia) i małą (sprawność dłoni)
Ta sama uwaga dotyczy edukacji dla
oraz kształceniu spostrzegawczości i pamięci wzrokowej.
bezpieczeństwa. Treści z tego zakresu
występują w wielu obszarach edukacyj-
nych już na poziomie przedszkola i są
Dla pięciolatków ocena ta będzie po- Z powyższych informacji wypływa
trzebna także jako jeden z elementów cenna wskazówka dla nauczyciela, że przekazywane zwłaszcza podczas orga-
oceny gotowości dziecka do podjęcia na tym etapie rozwoju dzieci łatwo się nizowania zajęć wychowania fizyczne-
nauki szkolnej. Test sprawności moto- uczą nawet bardzo skomplikowanych go, prac plastycznych i ogrodniczych,
rycznej należy powtórzyć pod koniec ćwiczeń. Ze zdolności tej korzystają tak spacerów i wycieczek, w trakcie któ-
roku szkolnego, by móc ocenić nie tyl- zwane sporty wczesne, np. gimnastyka rych uczymy bezpiecznego poruszania
sportowa, artystyczna, akrobatyczna, siÄ™ po drogach. W czasie prowadzenia
ko postępy i osiągnięcia uczniów, ale
łyżwiarstwo figurowe, pływanie. Jako zajęć w budynkach i w terenie korzy-
i własną pracę.
nauczyciele dysponujący tą wiedzą stajmy z każdej okazji, by uczulać dzieci
możemy odważnie wprowadzać do na możliwe zagrożenia i uczyć dbałości
Trening zdrowotny
zajęć wychowania fizycznego oprócz o bezpieczeństwo własne i innych.
zabaw także i zadania trudniejsze oraz
W zakresie treningu zdrowotnego elementy sportu.
Uwagi o realizacji treści
w przedszkolu dziecko dowiaduje siÄ™
Organizujmy więc częste swobodne
w praktyce, jak ważna jest aktywność
manipulacje i zabawy z piłką indywi- zajęć WF w przedszkolu
ruchowa, codziennie doświadcza jej
dualnie (każde dziecko bawi się własną
bowiem w trakcie zajęć ruchowych,
piłką) i w zespołach, ćwiczenia równo-
Spośród różnych koncepcji realizo-
gier i zabaw na świeżym powietrzu.
wagi na Å‚aweczkach, belkach, chybo-
wania zajęć wychowania fizycznego
Nabywa też umiejętności wykonania
tach, naukÄ™ jazdy na wrotkach (stano-
w przedszkolu w moim przekonaniu
samodzielnie prostych ćwiczeń ru-
wiących doskonałą podstawę do nauki
najbardziej przydatna jest ta opraco-
chowych, potrafi także samodzielnie
jazdy na łyżwach, rolkach, nartach, sur-
wana przez KazimierÄ™ Wlaz
nik  ze
zorganizować sobie zabawę ruchową.
fingu itp.), naukÄ™ jazdy na rowerze itd.
względu na klarowną część teoretycz-
Przez udział w zabawach i grach dzie-
Jeśli dzieci te ćwiczenia opanują i polu-
ną oraz jasny i przystępnie zredagowa-
cko zdobywa umiejętność współdziała-
biÄ…, otrzymajÄ… solidnÄ… podstawÄ™ do bu-
ny zasób ćwiczeń. Według tej systema-
nia w zespole oraz osiÄ…ga psychicznÄ…
dowania własnej aktywności ruchowej
tyki treść zajęć wychowania fizycznego
i emocjonalną gotowość do podjęcia
w następnych etapach swojego życia.
w przedszkolu stanowiÄ…: zabawy ru-
nauki w szkole.
Pamiętajmy także, że pierwszorzędne
chowe, ćwiczenia gimnastyczne, zaba-
znaczenie dla uzyskania pożądanego
wy i ćwiczenia w terenie oraz zabawy
efektu ma tu prawidłowy pokaz na-
i ćwiczenia o charakterze sportowym
Sporty całego życia
uczanego ćwiczenia, dzieci bowiem
(saneczkowanie, łyżwiarstwo, narciar-
odwzorowują cały przebieg ruchowy,
i wypoczynek
stwo, pływanie, jazda na rowerze, na
uczÄ… siÄ™ go od razu.
wrotkach) realizowane stosownie do
lokalnych możliwości.
Wiek przedszkolny to okres intensyw-
nego rozwoju organizmu dziecka, a od
Zabawy ruchowe stanowiÄ… podstawo-
Bezpieczna aktywność fizyczna
rozwijania sprawności ruchowej zale-
wą formę zajęć wychowania fizycznego
i higiena osobista
ży dalszy przebieg jego rozwoju fizycz-
w przedszkolu. DzielÄ… siÄ™ one na: zaba-
nego. Dlatego u dzieci w tym okresie
wy orientacyjno-porzÄ…dkowe, zabawy
oraz w pierwszych latach szkolnych
Treści kształcenia w zakresie edukacji z elementami równowagi, z elementa-
obserwuje siÄ™ wielkÄ… potrzebÄ™ ruchu
zdrowotnej zawarte są w wielu obsza- mi czworakowania i pełzania, zabawy
 nieraz mówi się o nadruchliwości,
rach edukacyjnych, zwłaszcza w edu- bieżne, z elementami rzutu, celowania
a także o konieczności zaspokojenia
kacji przyrodniczej i w wychowaniu i toczenia oraz zabawy z elementami
bliżej przedszkola 3.114 marzec
60 Ä„ð
blizejprzedszkola.pl
wstępowania i wspinania. W trakcie re- ruchów, łatwe do zdejmowania i wkła- kółka ringo, piłki gumowe różnych roz-
alizacji zabaw ruchowych wiele uwagi dania, oraz odpowiednie obuwie, naj- miarów, piłki lekarskie o masie 1 kg do
poświęcić należy ćwiczeniom rozwija- lepiej sportowe. ćwiczeń siłowych, chorągiewki na sto-
jącym motorykę dużą (obszerne ruchy jakach (w kilku kolorach), długa linka
Dzieciom z dostrzeżonymi zaburzenia-
rąk, nóg, tułowia) i małą (sprawność (sznur), małe bramki, instrumenty per-
mi rozwoju ruchowego należy, w miarę
dłoni) oraz kształceniu spostrzegaw- kusyjne, komplet znaków drogowych
możliwości, organizować zajęcia korek-
czości i pamięci wzrokowej. Uczmy śle- i inne. Pożądane byłyby także sanki,
cyjne na terenie przedszkola lub szkoły
dzenia wzrokiem przyboru będącego rowerki, wrotki, deskorolki itp.
oraz indywidualizować zadania rucho-
w użyciu przez zachęcanie do patrze-
we w czasie zajęć wychowania fizycz- W praktyce warunki pracy przedszkoli
nia, dokąd potoczy się kopnięta piłka,
nego. Po zakończeniu zajęć wychowa- znacznie różnią się od siebie, zarówno
gdzie wylÄ…duje rzucony woreczek czy
nia fizycznego konieczne jest umożli- w kwestii pomieszczeń, jak i ogrodu
kółko ringo. Wspomagamy w ten spo-
przedszkolnego. Z powodu niedosta-
wienie dzieciom umycia siÄ™ i ponownej
sób rozwój koordynacji wzrokowo-ru-
tecznej liczby przedszkoli sale gim-
zmiany ubioru.
chowej oraz koordynacji oko-ręka.
nastyczne są często przeznaczane dla
dodatkowej grupy dzieci. Place zabaw
Ćwiczenia gimnastyczne dzielimy na:
Warunki organizacji zajęć
(i ogrody przedszkolne w ogóle) mają
ćwiczenia orientacyjno-porządkowe,
różną powierzchnię, często obficie
kształtujące (ćwiczenia szyi, rąk, nóg,
wyposażoną w kolorowe urządze-
tułowia), stosowane (ćwiczenia zwin- Każde przedszkole ma obowiązek
nia i sprzęt do zabaw, za to z małym
ności, równoważne, akrobatyczne, stworzenia warunków do prawidłowej
trawnikiem do zabaw bieżnych, skocz-
zwisy, mocowanie itp.) oraz ćwiczenia realizacji zadań programowych, w tym
nych i rzutnych lub w ogóle bez niego.
uzupełniające. Wyjściowymi pozycja- wychowania fizycznego. Zgodnie z tą
Przedszkola organizowane w tzw. in-
mi do realizowania ćwiczeń gimna- zasadą przedszkole powinno posia-
nych formach mogą wcale nie posiadać
stycznych są: stanie, klęk, klęk pod- dać:
własnego ogrodu lub placu zabaw.
party, siad, leżenie przodem i tyłem,
Ogród i plac zabaw  ogrodzony
pozycja na czworakach.
Bazę przedszkola należy powiększyć
1i zamknięty. Dobrze, jeśli wokół
o położone w niewielkiej odległości
Zabawy i ćwiczenia w terenie dają oka- ogrodzenia posadzony jest pas zieleni,
place zabaw, parki i ogrody, pobliski
zję do kształtowania cech motorycz- izolujący ogród od ulicy. W ogrodzie
lasek itp., a więc o miejsca, do których
powinien znajdować się duży trawnik,
nych w naturalnych warunkach, uczÄ…
pokonywania łatwych przeszkód tere- bez urządzeń, przeznaczony do bez- łatwo dojść pieszo i gdzie można z po-
piecznego prowadzenia zajęć rucho- wodzeniem prowadzić zajęcia i gry
nowych (kałuża, pień drzewa, rowek,
terenowe.
pagórek) oraz stwarzają okazję do wy- wych, swobodnego biegania, zabaw
z piłkami. Ponadto w wyposażeniu
rabiania spostrzegawczości, orientacji
ogrodu przewidzieć należy przyrządy,
w terenie, współpracy w zespole.
Organizacja zajęć
w warunkach przedszkolnych
Już prawie nie ma tradycyjnych podwórek, na które
W przedszkolu zajęcia wychowania fi-
można było bezpiecznie wypuścić dzieci, by się pobawiły.
zycznego prowadzimy w różnych for-
Jednakże trzeba z dziećmi wychodzić na place zabaw,
mach i codziennie. Sprzyja temu zale-
cenie o warunkach i sposobie realizacji,
do parków, szukać miejsc nadających się do tego celu
by co najmniej jedną piątą część czasu
pobytu w przedszkolu (a w przypadku
także w drodze powrotnej z przedszkola do domu.
dzieci młodszych  jedną czwartą) dzie-
ci spędzały w ogrodzie przedszkolnym,
Należy zadbać, by do zajęć wycho- sprzęt i urządzenia, takie jak: przeplot-
na boisku, w parku itp., oraz by kolejnÄ…
wania fizycznego dzieci przebierały nie, wspinalnie, zjeżdżalnie, drabinki,
co najmniej jednÄ… piÄ…tÄ… czasu przezna-
się w stroje sportowe. W przedszkolu chybotki, tunele (z opon lub rur), małe
czyć na swobodną zabawę dzieci przy
można taki strój pozostawiać w prze- równoważnie, kosze do rzutów itp.
niewielkim udziale nauczyciela. Mamy
znaczonym do tego miejscu i zmieniać
Salę do zajęć ruchowych  gimna- więc sposobność (poniekąd prawnie
na czysty co tydzień. Uwaga ta dotyczy
2styczną lub dostosowaną zastępczą.
narzuconą), by w sposób przemyślany
przede wszystkim zajęć prowadzonych
W niezbędnym wyposażeniu sali po- wspierać rozwój fizyczny i aktywność
na sali gimnastycznej i w ogrodzie
winny znalez
ć się dwie ławeczki gim- ruchową dzieci.
w okresie letnim.
nastyczne, materace i drabinki przy-
Niewielką część czasu pozostającego do
Na zajęciach ruchowych prowadzo- ścienne.
dyspozycji nauczyciela przeznaczamy
nych na sali dzieci powinny ćwiczyć
Ponadto w przedszkolu niezbędne są
na codzienne ćwiczenia poranne, któ-
boso. Umożliwi to stosowanie ćwiczeń
przybory i pomoce, a w szczególności
rych celem jest ożywienie, zdyscypli-
zapobiegających płaskostopiu. Do zajęć
m.in. szarfy w czterech kolorach, różno- nowanie i stworzenie przyjemnego na-
wychowania fizycznego prowadzo- kolorowe woreczki z materiału (o wy- stroju. Prowadzimy je bezpośrednio po
nych zimÄ… w ogrodzie lub w terenie
miarze 10 x 10 cm) wypełnione grochem,
przyjściu dzieci do przedszkola, w sali,
pożądane byłyby ubrania niekrępujące
obręcze różnych rozmiarów, skakanki,
na boisku, w ogrodzie. TrwajÄ… one oko-
bliżej przedszkola 3.114 marzec
Ä„ð 61
Przedszkole otwarte na zmiany
ło 10 minut, więc aby ten czas dobrze
Wpływają na to niewłaściwe, często krę- Należy zachęcać rodziców do organi-
wykorzystać, stosujemy ćwiczenia i za-
pujące swobodę ruchów ubranie oraz zowania wspólnych zabaw ruchowych
bawy już poznane przez dzieci.
uspokajanie, a nie pobudzanie ruchli- z dziećmi, do planowania im aktywno-
Kolejne codzienne zajęcia ruchowe pla-
wości dziecka. Bywają dzieci, którym ści ruchowych (na rowerze, wrotkach,
nujemy z uwzględnieniem wymienio-
wzbraniano raczkowania, wspinania na basenie), do wyposażenia dziecka
nej wcześniej treści zajęć i posiadanych
się i wdrapywania z obawy, by się nie we własną piłkę i stwarzania okazji do
warunków, starając się, by codziennie
pobrudziły lub nie zrobiły sobie krzyw- posługiwania się nią itp. Odradzajmy
oferować dzieciom inne formy aktyw-
dy. Na spacer dzieci często nie chodzą również rodzicom przywożenie dzieci
ności. Jako miejsce zajęć uwzględniamy
na własnych nogach, lecz są wożone do przedszkola wózkiem lub samocho-
urządzenia na placu zabaw (zjeżdżal-
wózkiem. Praktykę tę rodzice niejedno- dem  niech dzieci chodzą i biegają! Po
nie, kraty, przeplotnie, huśtawki itp. 
krotnie kontynuują także w transporcie dokonaniu diagnozy sprawności, ak-
tywności oraz rozwoju fizycznego na-
leży poinformować rodziców o wyni-
Potrzebne jest więc przybliżenie rodzicom reguł
kach oraz pozycji dziecka na tle grupy
rówieśniczej. Szczególną troską należy
wychowania zdrowotnego i fizycznego dzieci
otoczyć dzieci niechętnie się ruszające,
stroniÄ…ce od zabaw, ze znacznie obni-
oraz uświadomienie potrzeby ruchu i niezbędnego
żonym poziomem rozwoju cech moto-
czasu, który trzeba na to w ciągu dnia przeznaczyć.
rycznych, i w razie potrzeby wspólnie
z rodzicami planować działania zmie-
rzajÄ…ce do uzyskania poprawy w tym
tu prowadzimy zajęcia ze wspinaniem, do i z przedszkola, bo tak jest szybciej
względzie.
przeplataniem, zjeżdżaniem, czwora- i łatwiej. W efekcie tych i innych poczy-
kowaniem itd.), boisko trawiaste (do nań do przedszkola trafiają dzieci o bar- Ważne jest także uświadamianie rodzi-
zabaw bieżnych, rzutnych, skocznych), dzo zróżnicowanym rozwoju fizycz- com potrzeby hartowania dzieci przez
salkę gimnastyczną lub inne miejsce da- nym i motorycznym. Te dysproporcje przebywanie na powietrzu w każdej
jące możliwość prowadzenia zajęć gim- uwidoczniają się szczególnie w trakcie porze roku, zapewnienie odpowied-
nastycznych, wyasfaltowane ścieżki zabaw ruchowych, zwłaszcza bieżnych. niego, przewiewnego i niekrępującego
lub alejki o równej i twardej nawierzch- Zdarza się, że trzyletnie dzieci w ogóle ubrania i stosownego obuwia.

ni (do jazdy na rowerkach, wrotkach nie potrafią... biegać.
itp.) oraz pobliskie parki i ogrody (do
Potrzebne jest więc przybliżenie rodzi-
Bibliografia:
zabaw terenowych). Czas trwania zor-
com reguł wychowania zdrowotnego
Czarkowska-Bauch J., Mózg na bieżni,  Polityka ,
ganizowanych zajęć to 15-20 minut
i fizycznego dzieci oraz uświadomienie
nr 11/2009, http://archiwum.polityka.pl/art/
w najmłodszych grupach i 20-30 minut
mozg-na-biezni,423574.html
potrzeby ruchu i niezbędnego czasu,
w grupach najstarszych. ResztÄ™ czasu
Gruszczyk-Kolczyńska E. i in., Program wychowa-
który trzeba na to w ciągu dnia prze-
nia i kształcenia dla sześciolatków, Warszawa 2009.
na  stanowisku , które mamy do dys-
znaczyć. Porcja ruchu organizowana
Kalinowski A., Ćwiczę i bawię się z dzieckiem,
pozycji, przeznaczamy na swobodnÄ…
dziecku w przedszkolu oraz spacer do
Warszawa 1989.
aktywność ruchową dzieci.
i z przedszkola nie wystarczajÄ… do za-
Maas V., Uczenie się przez zmysły, Warszawa
2005.
Podczas zajęć zainteresowanie na- pewnienia prawidłowego rozwoju, do
Makris M., GÄ…siorowska-Rzepka R., Dzielne ma-
uczyciela powinno wzbudzić dziecko, którego  przypominam  niezbędne jest
luchy. Poradnik dla prowadzących zajęcia ruchowe
które stroni od zabaw, stoi z boku, jest około trzech godzin dziennie. Pomocna
w przedszkolu z dziećmi 6-letnimi, Warszawa 1998.
apatyczne. Jeśli nie jest to chwilowa może się okazać wspólna analiza dzien-
Podstawa programowa z komentarzami. Edukacja
niechęć do zabawy lub nieporozu- nego i tygodniowego planu zajęć dzie- przedszkolna i wczesnoszkolna, http://www.refor-
maprogramowa.men.gov.pl/images/Podstawa_
mienie w grupie rówieśniczej, należy cka  sprawdzenie, ile czasu bawi się
programowa/men_tom_1.pdf
wspólnie z rodzicami szukać przyczy- ono i biega, a ile czasu spędza siedząc,
Ratey J., Kulturystyka umysłowa,  Wprost ,
ny tego zachowania. także przed ekranem telewizora lub
nr 39/2008, http://www.wprost.pl/ar/139207/
komputerem. Kulturystyka-umyslowa/
Talaga J., Sprawność fizyczna ogólna. Testy, Poznań
Organizacja domowej aktywności ru-
2004.
Współpraca z rodzicami
chowej dziecka nie jest łatwa, zwłasz-
Wlaz
nik K., Wychowanie fizyczne w przedszkolu.
cza w miastach. Już prawie nie ma tra- Przewodnik metodyczny dla nauczyciela, Warszawa
Aby skutecznie wspierać rozwój psy-
1999.
dycyjnych podwórek, na które można
chofizyczny dzieci, niezbędna jest stała Wolański N., Biomedyczne podstawy rozwoju i wy-
było bezpiecznie wypuścić dzieci, by
chowania, Warszawa 1983.
współpraca z rodzicami. Nie wszyscy
się pobawiły. Jednakże trzeba z dziećmi
rodzice zdajÄ… sobie sprawÄ™ z wielkiego
wychodzić na place zabaw, do parków,
zapotrzebowania dzieci na ruch i czÄ™-
szukać miejsc nadających się do tego
sto nie wiążą nadruchliwości dziecka Anna Jaworska  absolwentka AWF w Warszawie. Wieloletnia
celu także w drodze powrotnej z przed-
nauczycielka wychowania fizycznego, prowadziła zajęcia ze
w domu z brakiem okazji do wyżycia
szkola do domu. Jakże przyjemnie jest
studentami w Warszawie w ramach Wyższej Szkoły Społeczno-
siÄ™ ruchowego w ciÄ…gu dnia.
Ekonomicznej, Wyższej Szkoły Pedagogicznej TWP oraz Akademii
patrzeć na tatę grającego z maluchem
Pedagogiki Specjalnej. Członkini zespołu ekspertów do prac nad
Powszechnie praktykowany system wy- w piłkę (niestety obrazek ten częściej
doskonaleniem podstawy programowej wychowania przed-
chowania małych dzieci bardziej hamu- można zaobserwować w innych kra- szkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach
szkół, powołanego przez MEN.
je, niż stymuluje ich rozwój motoryczny. jach niż u nas).
bliżej przedszkola 3.114 marzec
62 Ä„ð