MASAŻ
Terapia obrzęku chłonnego
Manualny drenaż limfatyczny
Celem poniższego opracowania jest skrótowe nakreślenie najistotniejszych  zdaniem autora  funkcji, jakie pełni ma-
nualny drenaż limfatyczny w terapii obrzęku chłonnego. Należałoby przypomnieć, że obrzęk limfatyczny jest jedynie
objawem chorobowym ujawniającym istnienie pewnych zmian strukturalnych, rzadziej funkcjonalnych, w obrębie układu
limfatycznego.
anualny drenaż limfatyczny (m.d.l.) najniższym piętrze organizacyjnym układu, powierzchownego, zgodnie z gradientem
Mjest jedną z form terapeutycznych, gdzie następuje produkcja chłonki  wchła- ciśnienia po uprzednim wydrenowaniu
wykorzystywanych w kompleksowej fizy- nianie płynu śródtkankowego do naczyń systemu powierzchownego. Oprócz tego
kalnej terapii przeciwzastoinowej. Istnieje chłonnych  aktywizacja fizjologicznego oddziaływania (wykorzystywanego od
pogląd, że manualny drenaż limfatyczny drenażu polega na stymulacji produkcji chwili powstania metody) w manualnym
to taka forma masażu, która ma na celu chłonki. Dzięki chwytom drenażowym, któ- drenażu limfatycznym wykorzystywanych
przepchnięcie obrzęku z części dystalnych rych istotną cechą jest maksymalne wyczer- jest również wiele technik oddziałujących
do proksymalnych bez dalszego uściślenia, panie przesuwalności tkanek, uruchamiany bezpośrednio na system głęboki, wśród
co dalej ma się z tym obrzękiem dziać. Jest jest wyjątkowo wydajny sposób napełniania których należy wymienić technikę chwytów
to jednak pogląd błędny. Istotnie, technika naczyń chłonnych, wykorzystujący chwilo- obrzękowych, pracę na naczyniach w prze-
przepychania nie jest obca w manualnym we otwory przejściowe (stigmata). grodach międzymięśniowych czy drenaż
drenażu limfatycznym, jednakże nie zajmuje stawowy. Ten ostatni zasługuje na szczegól-
istotnego w nim miejsca. Jeśliby zastosować ną uwagę, gdyż ze względu na brak naczyń
manualny drenaż limfatyczny wyłącznie Funkcje m.d.l. przeszywających łączących system powierz-
z dośrodkowym przepychaniem chłonki, Aktywizacja fizjologicznego drenażu tkan- chowny z systemem śródstawowym, jedyną
stałby się on czysto objawową formą terapii, kowego to podstawowa funkcja manualnego drogą ewakuacji obrzęku śródstawowego są
w dodatku o stosunkowo niskiej skuteczno- drenażu limfatycznego. Kolejną ważną funk- naczynia zawarte w maziówce stawowej.
ści. Pragnąłbym zwrócić uwagę, że manual- cją, jaką pełni manualny drenaż limfatyczny, Aktywizację tych naczyń najlepiej prowa-
ny drenaż limfatyczny nie jest pozbawiony jest tworzenie optymalnych warunków do dzić przez wprowadzanie zmian ciśnienia
elementu leczenia przyczynowego. regeneracji uszkodzonego układu limfatycz- śródstawowego. Do tego celu wykorzystuje
nego. Regeneracja ta następuje dzięki lim- się elementy terapii manualnej stawów.
fangiogenezie polegającej na wytworzeniu Dziś manualny drenaż limfatyczny to
Czym jest m.d.l.? połączeń anastomozowych pomiędzy uszko- kompleksowe, wielokierunkowe oddzia-
Co to jest manualny drenaż limfatyczny? dzonym naczyniem limfatycznym a innym ływanie mające na celu ewakuację obrzę-
To forma terapii wykorzystująca specjal- naczyniem o niezaburzonym odpływie ku, posiłkujące się zarówno technikami
ne techniki manualne, mająca na celu  limfatycznym bądz
żylnym. Jednakże, by zbliżonymi do masażu, jak i kinezyterapią,
ewakuację obrzęku poprzez stymulację owa limfangiogeneza mogła zaistnieć, musi a nawet terapią manualną. Warto zauwa-
fizjologicznego drenażu tkankowego. Owa być spełniony warunek różnicy ciśnień: żyć, że manualny drenaż limfatyczny jest
stymulacja ma różną postać na różnych naczynie, z którego anastomoza może metodą wciąż rozwijającą się. Poszukuje się
piętrach układu. być wyprowadzona, winno cechować się nowych form oddziaływania, mających na
Charakterystyczne dla manualnego możliwie najwyższym ciśnieniem chłonki celu aktywizację układu limfatycznego przy
drenażu limfatycznego jest rozpoczyna- w naczyniu, zaś naczynie, do którego ma jednoczesnym ograniczeniu wkładu pracy
nie pracy w obrębie centralnych struktur ona być doprowadzona  możliwie najniż- terapeuty, bądz
form przedłużenia wysokiej
układu limfatycznego, a dopiero póz
niej szym, czyli musi być dobrze wydrenowane. aktywności pracy zastymulowanych naczyń
 wbrew potocznej opinii  stopniowe Manualny drenaż limfatyczny ułatwia wła- limfatycznych. Przykładowym kierunkiem
przemieszczanie się na obwód. Praca nad śnie osiągnięcie takiej sytuacji, zaś terapia poszukiwań są próby wprowadzania kine-
centralną częścią układu limfatycznego, kompresyjna  jej utrzymanie. siotapingu.
wykorzystująca zarówno pewne działania
manualne, jak i gimnastykę oddechową, Ze względu na opisane wyżej funkcje,
ma na celu aktywizację pracy dużych Oddziaływanie m.d.l. które pełni manualny drenaż limfatyczny
naczyń limfatycznych, odprowadzających Obecnie manualny drenaż limfatyczny w terapii obrzęków chłonnych, oraz kom-
chłonkę do zespoleń limfo-żylnych w ką- to nie tylko oddziaływanie na system pleksowość jego oddziaływania, manualny
tach żylnych, poprzez przyspieszenie pracy powierzchowny układu limfatycznego (na drenaż limfatyczny stał się podstawą,
angionów limfatycznych tychże naczyń. którym jednak opiera się większość działań), bazą wyjściową w szerokoaspektowym
Działanie to zapewnia powstanie efektu ssą- lecz również oddziaływanie na struktury postępowaniu terapeutycznym, zwanym
cego na wszystkich dopływach tych dużych zlokalizowane głębiej. Na system głęboki kompleksową fizykalną terapią przeciw-
naczyń (przewodów i pni limfatycznych), co układu limfatycznego manualny drenaż obrzękową, w której obok manualnego
ułatwia wprowadzenie chłonki z obwodu do limfatyczny wpływa zarówno pośrednio, jak drenażu limfatycznego znajdują się jeszcze:
krwiobiegu. Dalszym elementem aktywiza- i bezpośrednio. Pośrednie oddziaływanie kompresjoterapia, aktywna kinezyterapia,
cji fizjologicznego drenażu jest stymulacja polega na wykorzystaniu licznych naczyń pielęgnacja skóry oraz poradnictwo teore-
naczyń niższych pięter organizacyjnych przeszywających w układzie limfatycznym tyczne (przybierające często formy punktów
układu limfatycznego. Stymulacja naczyń  bezzastawkowych połączeń pomiędzy sys- konsultacyjnych czy grup wsparcia).
kolektorowych usprawnia napełnianie wę- temem głębokim i powierzchownym układu
złów limfatycznych oraz częściowo umożli- limfatycznego, umożliwiających swobodny MGR SEBASTIAN BIAA
Y
wia wybór kierunku ewakuacji obrzęku. Na przepływ chłonki z systemu głębokiego do NZOS Limf-Med w Chorzowie
REHABILITACJA W PRAKTYCE 1/2008 45