1
Pojęcie wychowanie według Krzysztofa Przecławskiego to całokształt oddziaływań społeczno - kulturowych, grupowych i jednostkowych, bezpośrednich i pośrednich, formalnych i nieformalnych, zamierzonych i niezamierzonych, powodujących względnie trwałą zmianę w osobowości jednostki w kierunku jej socjalizacji. Socjalizacja to proces zmian zachodzących w jednostce pod wpływem środowiska społeczno -kulturowego. Polega ona na rozwoju osobowości - nabywaniu umiejętności, przyjmowaniu wartości norm i wzorów kulturalnych. Wychowawcze skutki turystyki dotyczą samych turystów jak też ludność terenów odwiedzanych przez turystów.
Turystyka oznacza wejście człowieka w bezpośredni kontakt z nowym środowiskiem społecznym rozumianym jako zespół trzech składników: przyrodniczych, społecznych i kulturowych. Środowisko społeczne wiąże się bezpośrednio z środowiskiem wychowawczym. Według Kamińskiego środowisko tworzą osoby, grupy społeczne i instytucje pełniące zadania wychowawcze zachęcające jednostki i grupy: dzieci, młodzieży oraz dorosłych do przyswajania wartości moralnych i zgodnych z nimi zachowań społecznych, odpowiadających ideałowi wychowawczemu społeczeństwa.
Przyjmując że środowisko wychowawcze wpływa i kształtuje rozwój człowieka, przygotowuje do życia w społeczeństwie, można sądzić że w tym złożonym procesie jest obecna turystyka.
Wychowawczy walor turystyki należy odnieść do dwóch rodzajów:
• turystyki krajoznawczej
• turystyki kwalifikowanej
Turystyka w sowim założeniu wychowawczym może przynosić pozytywne skutki w toku całego ludzkiego życia. W każdej jego fazie (młodość, dorosłość, starość) organizm wymaga kompensacji (np. wypoczynku, ruchu), zabiegów profilaktycznych itp. Turystyka obejmuje zarówno dzieci, młodzież jak i dorosłych, spełnia warunki ruchliwości przestrzennej, może stanowić element wychowania fizycznego, które wywołując zmiany fizyczne i psychomotoryczne ułatwia i przyspiesza socjalizację. Podczas imprez turystycznych człowiek wchodzi w nowe kręgi i ruchy społeczne i musi opanować nowe role społeczne (przewodnika, pilota turystycznego itp.). W kontakcie z przyrodą, która jest źródłem spokoju, piękna i harmonii, turysta odkrywa nowe wartości moralne. Kształtuje się w nim właściwy stosunek do środowiska przyrodniczego i następuje uświadomienie aspektów degradacji środowiska. Skłania to do wniosku że turystyka, zwłaszcza kwalifikowana może stanowić narzędzie realizacji prawa człowieka do zdrowego środowiska przyrodniczego.