Teoria self Kohuta
1. Podstawowe założenia
• Konstrukt „.Velf ’ - treść umysłu o różnych stopniach uświadomienia(można mówić o elementach self w id, ego i superego) nadająca stałości spójność doświadczeniu.
• Teoria rozwija się w obrębie psychoanalizy i jest przez nią akceptowana
• Kohut zbudował teorię self wokół idei narcyzmu, który definiuje jako zespół przyjemnych odczuć związanych ze sobą: przekonanie, że jest się w centrum świata, satysfakcja ze swojego funkcjonowania, a także przyjemność czerpana z bycia podziwianym przez innych: synonimem narcyzmu jest poczucie własnej doskonałości i wielkości
• Podstawowa motywacja self - dążenie do subiektywnego poczucia self.
• Idea self dwubiegunowego - dwie ścieżki rozwoju:
- od narcyzmu do dojrzałej miłości i szacunku do siebie
- od traktowania obiektu jako części siebie (self-obiekt) do dojrzałej miłości innych osób.
2. Formowanie się self
a) Pierwotny rdzeń osobowości - self potencjalne.
• Interakcja czynników wrodzonych i oddziaływań matki doświadczanych jak cześć siebie (selfobiekt)
• Introjekcja selfobiektów i internalizacja przekształcająca - to procesy budowania struktur psychicznych (id, ego, superego)
Podstawowe potrzeby:
• odzwierciedlania, potwierdzania poczucia wspaniałości i doskonałości potwierdzane przez rodzica
• idealnego self- obiektu- czyli podziwianie rodzica przez dziecko, przypisywanie mu jako obiektowi wyidealizowanych zdolności i właściwości
b) Program rozwoju realizuje się jako dwa bieguny self:
Self rdzenne (nuklearne) o dwubiegunowej strukturze: dążenie do mocy, ambicje (omnipotencja) vs idealne cele, nuklearne ideały (idealizowane imago rodzicielskie) (2 m.ż do 2 r.).
c) Związek odzwierciedlający- odrębność self identyfikacja, nuklearne poczucie spójności self (2/3 r.ż)
d) Świadomość odrębności płciowej. Rola rodziców w budowaniu tożsamości płciowej (3-5r.ż.)
e) Spójne dojrzałe self- poczucie pewności siebie vs nowe ideały:
• Zaufanie do siebie i poczucie własnej wartości
• Intencje- dziecko komunikuje matce swoje intencje
• Stany afektywne- zauważa emocje matki i preferuje stan zgodności swojego stanu emocjonalnego i stanu emocjonalnego matki
3. Dynamika i zmiana. Cele rozwojowe:
• Stopniowe wzmacnianie i różnicowanie granic
• Osiąganie spójności i ciągłości poczucia self
• Osiąganie pozytywnego i zarazem realistycznego poczucia własnej wartości (realizm celów i ambicji)
• Wzrastająca samoświadomość i rozpoznanie JA
• W relacjach z innymi: ufność, szacunek. Współzależność