1109144874

18

1. Pojęcia i kategorie stosunków międzynarodowych

oświatową i sportową, lecz także dynamizują podaż informacji, często stanowią źródło zwiększonych migracji ludności poza obszar zagrożeń czy działań przestępczych [Michałowska 2006: 209].

Międzynarodowe stosunki międzyspołeczne podlegają wielu zróżnicowanym regulacjom, które systematyzuje się jako traktatowe i pozatraktatowe, dwu-i wielostronne, podpisywane przez państwa zarówno w wyniku bezpośrednich negocjacji, jak i w ramach organizacji międzynarodowych.

1.3. Podstawowe pojęcia i kategorie w stosunkach międzynarodowych

Polityka zagraniczna należy do podstawowych atrybutów działalności zewnętrznej państwa. Działanie zewnętrzne państwa na inne państwa względnie uczestników stosunków międzynarodowych jest systematyczne i trwałe, przyczyniając się do powstania procesu sprzężeń, reakcji oraz oddziaływań wzajemnych [Cziomer 2005:121].

Politykę zagraniczną definiuje się jako proces formułowania i realizacji interesów narodowych w stosunku do innych uczestników relacji międzynarodowych. Istotą polityki zagranicznej jest zatem działanie danego podmiotu w stosunku do jego zagranicy, zakładające osiąganie określonych celów przy użyciu właściwych środków i metod. Polityka zagraniczna jest prowadzona przez państwa za pośrednictwem upoważnionych do tego organów i osób.

Charakterystyczne cechy polityki zagranicznej są następujące:

•    jest to rodzaj zewnętrznej aktywności państwa, pozostającej w ścisłych relacjach ze sferą wewnętrzną,

•    ma swoją specyfikę, wynikającą z faktu działania w policentrycznym i poliar-chicznym środowisku, co powoduje konieczność uwzględniania wartości i celów innych uczestników,

•    odzwierciedla i realizuje cele i interesy państwa/narodu, i innych wewnątrzpaństwowych grup społecznych,

•    stanowi złożony proces formułowania i realizacji celów i interesów za pomocą określonych metod i środków działań oraz oddziaływań międzynarodowych [Antoszewski, Herbut, 2004: 331].

O treści polityki zagranicznej, jej celach i instrumentach oraz o sposobie, w jaki państwo współtworzy stosunki międzynarodowe, decyduje wiele czynników zwanych wyznacznikami. Wyznaczniki definiuje się jako system wzajemnie warunkujących się przesłanek, powodujących określony skutek i wystarczających, aby dany skutek wystąpił. Wyznaczniki polityki zagranicznej dzieli się na:

•    obiektywne - zmienne niezależne od wartościowania dokonywanego przez decydentów i działające obiektywnie, niezależnie od stanu ich działalności,

•    subiektywne-zmienne zależne od systemu wyznaczników obiektywnych, ale odzwierciedlających stan percepcji ośrodka podejmowania decyzji politycznych,