1300739739

13

Sfera publiczna i sfera prywatna: co je dzieli i łączy?

W krajach wysoko rozwiniętych rząd (państwo) dzieli 30 — 50% PKB. Funkcje państwa nie ograniczają się tylko do sektora publicznego, ale obejmują też oddziaływanie na sektor prywatny, głównie poprzez:

-    tworzenie ram instytucjonalnych (zwłaszcza prawnych) dla funkcjonowania tego sektora;

-    przejmowanie części wytworzonego tam dochodu przez system podatkowy;

-    wspieranie sektora prywatnego w sposób bezpośredni i pośredni (np. subwencje, edukację czy publicznie finansowaną infrastrukturę).

6. Sektor publiczny a sfera publiczna

Te dwie kategorie są często utożsamiane lub mylone, a w rzeczywistości istnieje między nimi znaczna różnica. Łatwiej jest zdefiniować pojęcie sektora publicznego i zakreślić jego rozmiary. Z punktu widzenia form własności, do sektora publicznego wlicza się w naszym kraju własność państwową i własność komunalną. W Unii Europejskiej nie ma jednolitych kryteriów zaliczania podmiotów do sektora publicznego. Przegląd sposobów delimitacji sektora publicznego w krajach UE prezentują A. Karpiński i S. Paradysz. Stwierdzają oni, że najczęściej do sektora publicznego w UE zalicza się trzy rodzaje podmiotów świadczących dobra i usługi publiczne [Karpiński, Paradysz 2005]:

-    rząd centralny lub federalny,

-    jednostki komunalne (gminy i związki gmin),

-    władze regionalne (regionalgoiemments).

Do nich należy doliczyć także przedsiębiorstwa publiczne (państwowe i komunalne).

Łatwiej jest, jak sądzę, określić sektor publiczny, jako tę część własności, działalności oraz produkcji dóbr i usług, która nie należy do sektora prywatnego. Sektor prywatny jest łatwiejszy do wyodrębnienia, bowiem uprawnienia własnościowe są w nim dość precyzyjnie zdefiniowane. Sektor publiczny w tym ujęciu jest wyodrębniony na zasadzie reszty.

Zakres sektora publicznegp wiąże się z zakresem finansów publicznych, chociaż, jak podkreśla S. Owsiak, pojęcia te nie są synonimami. Definiując to drugie pojęcie, autor ten stwierdza: Przedmiotem nauki o finansach publicznych są zjawiska orazprocesy związane zpo-wstawaniem i rozdysponowywaniem pieniężnych środków publicznych, zapewniających funkcjonowanie sektora publicznego. O sektorze publicznym pisze zaś: Pojęcia sektor publiczny używam tutaj w potocznym znaczeniu. Istnieją bowiem znaczne trudności zę zdefiniowaniem sektora publicznego [Owsiak 2005 s. 21]. Zwraca on także uwagę na często niedostrzegany fakt, że nie wszystkie jednostki sektora publicznegp realizują społeczne oraz ekonomiczne funkcje publiczne, lecz wytwarzają niekiedy dobra komercyjne.

Zakres sektora publicznegp rozpatruje J. Kleer przede wszystkim od strony funkcjonalnej, zakładając, że wielkość tego sektora i realizowane przez niego funkcje zmieniają się w czasie i odpowiadają na potrzeby danego etapu rozwoju gospodarczego i społecznego.