1437213058

możliwe jest ustalenie wyraźnej granicy. Źródłem trudności w kwalifikacji wieloznaczności na poziomie słownika jest nie tylko odmienność poglądów semantyków, lecz także niewspółmiemość rozwiązań przyjmowanych w definicjach.

Wiele miejsca poświęciłam fundamentalnej dla semantyki leksykalnej i leksykografii kwestii, a mianowicie znaczeniu jako fenomenowi mowy i intelektu, będącemu najważniejszym ogniwem relacji „świat - umysł”. Rozgraniczanie poszczególnych typów wieloznacznych leksemów bazuje na różnych typach znaczeń (znaczenie leksykalne, kontekstowe, etymologiczne, realne, gramatyczne, strukturalne). Podstawowym kryterium właściwego zdefiniowania leksemu jest demarkacja znaczenia słownikowego (obiektywnego) i użycia (znaczenia kontekstowego). Przy eksplikacji słownikowej istotne jest odfiltrowanie tego, co indywidualne, akcesoryczne i wprowadzane konsytuacyjnie. Szczególną uwagę należy zwrócić na wyrażenia nieostre (chwiejne, o pozorach jednoznaczności). Dla leksykografa istotna jest selekcja znaczeń: konotacyjnego, intuicyjnego, afektywnego, stylistycznego, kolokacyjnego, terminologicznego.

Rozdział II pt. Polisemia zawiera przegląd rodzajów wieloznaczności uwarunkowanej poziomem języka. Podkreśliłam w nim, iż w słowniku lingwistycznym ujawnia się polisemia pojęciowa, uwarunkowana pozajęzykową wiedzą użytkownika języka o desygnacie, i polisemia „naprawdę leksykalna”, będąca wynikiem obiektywnej analizy dokumentacji leksykalnej. Uwagę semantyków, co zaznaczyłam, przykuwa polisemia figuratywna -szczególny przypadek polisemii leksykalnej motywowanej metaforycznie i metonimicznie.

Powyższa praca jest wykorzystywana zarówno w celach dydaktycznych, jak i naukowo-badawczych (przez młodych adeptów językoznawstwa).

4.2. Rosyjskie leksemy homonimiczne w teorii językoznawczej i praktyce leksykograficznej

Opis badań zjawiska wieloznaczności, zawężony do systemu języka rosyjskiego, zawarłam w monografii Rosyjskie leksemy homonimiczne w teorii językoznawczej i praktyce leksykograficznej. W rozdziale II pt. Homonimia w badaniach językoznawstwa rosyjskiego przybliżam oryginalny dorobek w obszarze teorii i praktyki, wynikający z badań homonimii i homonimów w językoznawstwie rosyjskim i radzieckim, na tle zarysowanego syntetycznie, merytorycznego ustosunkowania światowego językoznawstwa do problematyki wieloznaczności w leksyce. Zamieściłam tu szereg odesłań bibliograficznych do opracowań teoretycznych i praktycznych, obejmujących swym zakresem ponad 40 języków; zamieszczono także wykaz 26 rosyjskich słowników aspektowych, tyczących homonimiki rosyjskiej.

12