M. Kłobuszewska, Makroekonomia 1
Notatka z zajęć 3 Pieniądz i ceny
Pieniądz - jest to powszechnie akceptowany towar, za pomocą którego dokonujemy płatności za dostarczone dobra i usługi oraz wywiązujemy się z zobowiązań (spłacamy dług). Pieniądz jest środkiem wymiany.
Pieniądz ma również inne funkcje. Ma funkcję jednostki rozrachunkowej, tzn. takiej, w jakiej wyrażone są ceny dóbr i usług, i w której prowadzi się rozliczenia (inaczej - pieniądz jest miernikiem wartości). Pieniądzem płacimy za towary i usługi - jest więc środkiem płatności. Ponadto pieniądz jest środkiem przechowywania wartości (tezauryzacji) - to znaczy, że można go wykorzystać do zakupów w przyszłości.
Podsumowując, funkcje pieniądza to:
• Środek wymiany
• Miernik wartości
• Środek płatności
• Środek przechowywania wartości (tezauryzacji)
Rodzaje pieniądza:
• Pełnowartościowy - sam pieniądz jest tyle wart, ile stanowi jego nominał (np. złota moneta, ma wartość nominału równą wartości kruszcu użytego do jej produkcji)
• Pieniądz symboliczny: gotówkowy i bezgotówkowy (sam banknot czy bilon jest mniej wart, niż jego nominał)
o Gotówkowy = monety, banknoty
o Bezgotówkowy: zapisy na kontach, czeki, karty debetowe i kredytowe, bony, obligacje
Płynność pieniądza jest to powszechne używanie pieniądza w jego funkcjach bez ponoszenia kosztów tego użycia. Pieniądz płynny to taki, który jest powszechnie przyjmowany w transakcjach, a jego użycie nie wywołuje dodatkowych kosztów (np. pieniądz gotówkowy)
Rodzaje pieniądza w gospodarce (agregaty pieniężne), które różnią się między sobą płynnością:
• MO = gotówka w obiegu (najbardziej płynny)
• Ml = M0+ depozyty na rachunkach bankowych na żądanie
• M2 = M1+ wkłady oszczędnościowe na krótki i średni okres, depozyty terminowe
• M3 = M2+ wkłady oszczędnościowe na długie terminy
• L = M3+ bony skarbowe, sumy ubezpieczeniowe o krótkoterminowej realizacji itp.
Popyt na pieniądz - popyt na zasób pieniądza w ujęciu realnym (skorygowanym o poziom inflacji). Zależy on od poziomu stóp procentowych, dochodu oraz inflacji. ( Co to znaczy? Np. jeśli stopy procentowe są wysokie, to nie chcemy trzymać pieniędzy w skarpetce, tylko wolimy włożyć je na lokatę bankową - nasz popyt na pieniądz jest mały)
Rodzaje popytu na pieniądz:
• popyt transakcyjny - bierze się on z potrzeby dokonywania codziennych wydatków (potrzebujemy mieć środki do dyspozycji). Ilość tych środków zależy od wartości tych transakcji. Im większy mamy dochód, tym większy jest popyt transakcyjny
• popyt przezornościowy - wynika z chęci trzymania pewnej ilości pieniędzy w celu pokrycia jakiegoś nieprzewidzianego wydatku
1