Inwestycje
Inwestycje
układ strumieni płatności zapoczątkowanych
kł d t i i ł t ś i tk h
Przygotowanie projektów
wydatkami, w oczekiwaniu na wpływy
przewyższające te wydatki w przyszłości*
przewyższające te wydatki w przyszłości
inwestycyjnych
inwestycyjnych
* D. Schneider: Investition, Finanzierung und Besteuerung. Wisebaden 1990, s.
34
34.
celowo wydatkowany kapitał przez inwestora [ ]
celowo wydatkowany kapitał przez inwestora [...],
dr Krzysztof Szczepaniak
dr Krzysztof Szczepaniak
skierowany na powiększenie jego dochodów w
przyszłości**
przyszłości
** K. Dziworska Decyzje inwestycyjne przedsiębiorstw, Wydawnictwo
y j y yj p ę y
Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2000, s. 10.
1 2
Projekt inwestycyjny
Projekt inwestycyjny
Projekt inwestycyjny jest usystematyzowaną  zespół zaplanowanych, wzajemnie ze sobą
formą idei przekształcenia zgromadzonego powiązanych czynności, których celem jest
przez przedsiębiorców kapitału w majątek powstanie lub unowocześnienie określonego
produkcyjny, służący pomnażaniu stanu pod względem rzeczowym, finansowym,
posiadania tychże podmiotów[*] lokalizacyjnym i czasowym zasobu majątku
trwałego [1]
[*] T. Jajuga, W. Pluta: Inwestycje, Capital Budgeting - budżetowanie
kapitałowe. Fundacja Rozwoju Rachunkowości w Polsce, Warszawa
[1] H. Walica: Integracja wykonawców przedsięwzięć inwestycyjnych,
1995, s. 7-10.
1995, s. 7 10.
Akademia Ekonomiczna im K Adamieckiego w Katowicach Katowice
Akademia Ekonomiczna im. K. Adamieckiego w Katowicach, Katowice
1992, s. 7.
3 4
Przedsięwzięcie inwestycyjne
Projekt inwestycyjny jako dokument
Projekt inwestycyjny jako dokument
Działanie zorganizowane, które zmierza do
D i ł i i któ i d
Odwzorowanie przedsięwzięcia inwestycyjnego, obejmuje
osiągnięcia określonego celu
celu. W działaniu tym
zakresem wszelkie działania związane z przygotowaniem inwestycji,
uczestniczy wiele samodzielnych podmiotów,
realizacją i użytkowaniem zasobów przez nią stworzonych
realizacją i użytkowaniem zasobów przez nią stworzonych
realizujących określone zadania cząstkowe w
realizujących określone zadania cząstkowe w
wyznaczonym miejscu i czasie, aż do momentu
Zbiór uporządkowanej informacji służącej do podejmowania
zakończenia przedsięwzięcia jako całości i
niezbędnych decyzji zmierzających do materialnej realizacji i
niezbędnych decyzji zmierzających do materialnej realizacji i
osiągnięcia wyznaczonego celu
osiągnięcia wyznaczonego celu.
eksploatacji obiektu inwestycyjnego.
Docelowy, określony rzeczowo i finansowo
Celem projektu jest optymalna kombinacja wszystkich
Celem projektu jest optymalna kombinacja wszystkich
program inwestycyjny przewidziany do realizacji na
program inwestycyjny, przewidziany do realizacji na
elementów technicznych i ekonomicznych, mająca na względzie
określonym terenie, nastawiony na osiągnięcie
minimalizację ryzyka.
zamierzonego efektu.
5 6
Cel inwestowania Cel inwestowania cd
Cel inwestowania Cel inwestowania cd.
Inwestuje się również po to by:
Celem istnienia przedsiębiorstwa, a
Zwiększać dochody właścicieli
ę y
zatem również celem inwestowania
zatem również celem inwestowania
Zwiększać wartość firmy
jest przede wszystkim
Wartość firmy  zdyskontowana nadwyżka
pieniężna netto będąca odzwierciedleniem
pieniężna netto, będąca odzwierciedleniem
TRWANIE
TRWANIE
prawidłowo zaangażowanych aktywów
NA RYNKU
NA RYNKU
Oceniamy PRZEPA
YWY nie ZYSK NETTO !
7 8
Zarządzanie inwestycjami Cel zarządzania inwestycjami
Zarządzanie inwestycjami Cel zarządzania inwestycjami
ALBO
Zarządzanie inwestycjami jest Osiągnięcie maksymalnego zysku przy
ą y j j ąg ę yg y p y
założonych nakładach i zaakceptowanym
SZTUK

ryzyku
y y
wymagającą
wymagającą
ALBO
umiejętności lokowania kapitału
Osiągnięcie założonego zysku przy
Osiągnięcie założonego zysku przy
w takie aktywa (najczęściej rzeczowe), które
minimalnych nakładach i zaakceptowanym
przyniosą większą wartość niż wynosiły
ryzyku
ryzyku
nakłady niezbędne do ich pozyskania
9 10
Rodzaje inwestycji Nowe budownictwo
Rodzaje inwestycji Nowe budownictwo
N b d i t t d tki l k i
Nowe budownictwo to przede wszystkim lokowanie
INWESTYCJE
kapitału w budowę nowych zakładów przemysłowych,
budowlanych, infrastrukturę komunikacyjną (porty
y , ę yj ą (p y
pasażerskie i przeładunkowe, lotniska, autostrady),
KAPITAA
OWE MAJ
TKOWE NIEMATERIALNE
lub przetwórstwo rolne. Działalność ta jest zgodna z
wymogami rozwoju technicznego i przestrzennego
wymogami rozwoju technicznego i przestrzennego,
przez co oddziałuje aktywizująco na życie społeczno-
- papiery PRZEDSI
BIORSTWA: - badania;
gospodarcze. Długotrwały cykl przygotowawczy oraz
wartościowe; nowe; rozwój;
wartościowe; - nowe; - rozwój;
realizacyjny tego rodzaju inwestycji, wydłuża okres
- papiery - rozwojowe; - licencje;
oczekiwania na efekty materialne poniesionych
komercyjne; - modernizacyjne; - znaki towarowe;
- pozostałe -odtworzeniowe - podnoszenie kwalifikacji; kosztów, powodując znaczny wzrost ryzyka.
pozostałe odtworzeniowe. - podnoszenie kwalifikacji; kosztów powodując znaczny wzrost ryzyka
lokaty. - marketing.
NIERUCHOMOŚCI NIERUCHOMOŚCI.
11 12
Inwestycje modernizacyjne Inwestycje odtworzeniowe
Inwestycje modernizacyjne Inwestycje odtworzeniowe
Inwestycje modernizacyjne polegają głównie na
Inwestycje odtworzeniowe wynikają przede
unowocześnianiu istniejących już środków trwałych oraz
wszystkim z konieczności wymiany zużytych
zaplecza technicznego firm Zabiegom tym podlegają na
zaplecza technicznego firm. Zabiegom tym podlegają na
technicznie lub  moralnie maszyn i urządzeń.
ogół pojedyncze maszyny, urządzenia i składniki
Następuje w ten sposób prosta reprodukcja
wyposażenia, środki transportu oraz elementy
yp , py
majątku trwałego przy jednoczesnym
infrastruktury (budynki, budowle). Na skutek
poniesionych nakładów poprawie ulega ich uniknięciu wzrostu kosztów powstających
f k j l ść j b i k k ó ł h
funkcjonalność, następuje obniżka kosztów własnych
podczas procesu starzenia się majątku.
produkcji, jak również następuje podniesienie zdolności
wytwórczych lub usługowych jednostki gospodarczej
wytwórczych lub usługowych jednostki gospodarczej.
13 14
Cykl życia projektu inwestycyjnego
Etap wprowadzenia charakteryzuje się powolnym wzrostem
Etap wprowadzenia charakteryzuje się powolnym wzrostem
sprzedaży, wysokimi kosztami eksploatacji, niewielkim lub zerowym
zyskiem. W projekcie inwestycyjnym jest to na ogół okres
dochodzenia do projektowanych zdolności produkcyjnych.
j y yj y
Wzrost - okres szybkiej ekspansji sprzedaży produktu na rynku,
wzrost zysków, spadku kosztów produkcji i poprawy rentowności.
Dojrzałość charakteryzuje się ustabilizowaną sprzedażą, zyski
ustabilizują się, mogą nawet w niewielkim stopniu spadać. Spadek
zysków ma najczęściej związek ze wzrostem kosztów
marketingowych. Przedsiębiorstwo stara się utrzymać maksimum
produkcji i sprzedaży jak najdłużej.
Spadek sprzedaży, zysków i rentowności. Oznacza moment, w
którym powinny zostać podjęte decyzje modernizacji lub rekonstrukcji.
Te nowe przedsięwzięcia inwestycyjne powinny być nie mniej
Te nowe przedsięwzięcia inwestycyjne powinny być nie mniej
opłacalne niż dotychczasowe.
15 16
I Faza przedinwestycyjna (1) I Faza przedinwestycyjna (2)
I. Faza przedinwestycyjna (1) I. Faza przedinwestycyjna (2)
Studium możliwości jest etapem:
Studium możliwości jest etapem:
St di d li j ( f ibilit )
Studium przedrealizacyjne (pre-feasibility)
nie wymagającym relatywnie dużych wydatków, gdyż jego
podejmowane w celu uniknięcia kosztów związanych z
priorytetowym celem jest prezentacja głównych zagadnień
przygotowaniem pełnego studium feasibilty dla projektów
przygotowaniem pełnego studium feasibilty dla projektów,
dotyczących projektu
dotyczących projektu.
których efektywność stoi pod znakiem zapytania.
polega na rozpoznaniu kierunków inwestowania dających
szansę osiągnięcia satysfakcjonującej nadwyżki
W jego ramach należy udzielić odpowiedzi czy po
j g y py p
finanso ej
finansowej,
przeanalizowaniu wszelkich wariantów projektu jawi się on
rozpoznanie możliwości zagospodarowania bogactw
jako atrakcyjny dla inwestorów i wskazana jest pogłębiona
naturalnych kraju,
analiza czy też potrzebne jest studium pomocnicze w
analiza, czy też potrzebne jest studium pomocnicze w
rozpoznanie niezaspokojonego popytu na szczególne
formie specjalistycznych testów i badań.
wyroby lub usługi,
Najczęstsze zlecenia wykonywane podczas tych studiów
j ę y y p y
zwiększenia udziału w wymianie międzynarodowej, itp.
ę y ę yj, p
dotyczą rozpoznania rynku produktów i materiałów,
W szczególnie uzasadnionych przypadkach
akceptowalnej skali wytwarzania, bądz
doboru
podejmowane są pomocnicze badania specjalistyczne
pozwalające szczegółowo rozpoznać niestandardowe najdogodniejszej technologii lokalizacji i sposobów
pozwalające szczegółowo rozpoznać niestandardowe najdogodniejszej technologii, lokalizacji i sposobów
zagadnienia
17 ochrony środowiska. 18
I Faza przedinwestycyjna (3)
I. Faza przedinwestycyjna (3)
St di f ibilt
Studium feasibilty:
ostateczny etap fazy przedrealizacyjnej projektu
i t j
inwestycyjnego.
ostateczny fundament techniczny, ekonomiczny
i h dl d j j d ji i t j j
i handlowy podejmowanej decyzji inwestycyjnej.
wszystkie poczynione założenia, wykorzystane
d i ki t kż kiki
dane i szacunki, a także uzyskane wyniki muszą
być dokładnie uzasadnione i opisane, aby
podjęte na ich podstawie decyzje nie budziły
podjęte na ich podstawie decyzje nie budziły
najmniejszych wątpliwości.
W przypadku identyfikacji słabych punktów
W przypadku identyfikacji słabych punktów
19 20
projektu niezbędna jest analiza wrażliwości
II Faza realizacji III Faza operacyjna
II. Faza realizacji III. Faza operacyjna
Problemy fazy operacyjnej należy rozpatrywać z punktu
Problemy fazy operacyjnej należy rozpatrywać z punktu
stworzenie prawnej, finansowej i organizacyjnej bazy dla
ti j fi j i i j j b dl
widzenia krótkiego i długiego okresu. Spojrzenie
realizacji projektu,
krótkookresowe dotyczy początkowego okresu rozpoczęcia
nabycie i transfer technologii oraz podstawowe
nabycie i transfer technologii oraz podstawowe
produkcji, kiedy może się pojawić wiele problemów
d k ji ki d ż i j ić i l bl ó
projektowanie techniczne,
dotyczących takich spraw, jak zastosowanie technik
produkcyjnych, użytkowanie sprzętu, niska wydajność pracy
szczegółowe projektowanie techniczne i kontraktacja,
g p j j
wynikająca z braku wykwalifikowanej kadry i siły roboczej.
ik j b k k lifik j k d i ił b j
włączając przetargi, ocenę ofert i negocjacje,
Większość tych problemów ma swoje z
ródło w fazie realizacji
nabycie ziemi, prace budowlane i instalacyjne,
inwestycji. Spojrzenie długookresowe odnosi się do wybranej
marketing przedprodukcyjny wraz z zapewnieniem dostaw strategii i związanych z tym kosztów produkcji i marketingu
k i d d k j i i d ii i i h k ó d k ji i k i
oraz przychodów ze sprzedaży. One z kolei powiązane są
i utwo-rzeniem struktury administracyjnej przedsiębiorstwa,
bezpośrednio z prognozami dokonanymi w fazie
p p g y
rekrutacja i szkolenie pracowników
rekrutacja i szkolenie pracowników,
przedinwestycyjnej. Jeżeli prognozy te okażą się błędne i
odbiór fabryki i rozruch.
braki te zostaną zidentyfikowane dopiero w fazie eksploatacji,
to środki zaradcze mogą okazać się nie tylko trudne, ale
gą ę y,
również bardzo kosztowne
21 22
ZAKRES STUDIUM WYKONALNOŚCI
Projekt inwestycyjny zawartość
Projekt inwestycyjny - zawartość
(FEASIBILITY STUDY)  (1)
1. Podsumowanie  prezentacja zasadniczych wniosków
każdego rozdziału
Studium wykonalności projektu (feasibility study)
y j ( y y)
2. Geneza i historia projektu
jest opracowaniem, którego celem jest analiza
3. Analiza rynku i koncepcja marketingowa
rentowności inwestycji.
y j
4 N kł d t i ł ( bliż t b i
4. Nakłady materiałowe (przybliżone zapotrzebowanie na
Dzięki przeprowadzonym rozważaniom i kalkulacjom
materiały, ich obecne i potencjalne możliwości dostaw, ogólne,
roczne szacunki kosztów materiałów krajowych i
roczne szacunki kosztów materiałów krajowych i
inwestor otrzymuje niezbity dowód opłacalności
inwestor otrzymuje niezbity dowód opłacalności
zagranicznych)
realizacji projektu.
5. Lokalizacja, teren budowy i środowisko
6. Strona techniczna projektu
7. Organizacja i koszty ogólnozakładowe
23 24
ZAKRES STUDIUM WYKONALNOŚCI
Czym jest projekt
Czym jest projekt
(FEASIBILITY STUDY)  (2)
I tt j j fi
Instrumentem rozwoju nowoczesnej firmy
8. Zasoby ludzkie
Narzędziem chroniącym przed podejmowaniem
9 Harmonogram realizacji
9. Harmonogram realizacji
nieuzasadnionego ryzyka
10. Prognozy finansowe - sprawozdania
11.Ocena efektywności projektu - wskaz
niki
Sukces przedsiębiorstwa i jego zdolność do
Sukces przedsiębiorstwa i jego zdolność do
12.Ocena ryzyka projektu
pozyskiwania kapitału inwestycyjnego
niezbędnego dla rozwoju, zależy od zdolności do
klarownego precyzowania realistycznych celów
oraz racjonalnego doboru środków
prowadzących do ich osiągnięcia.
prowadzących do ich osiągnięcia.
25 26
Stałe elementy projektu
Stałe elementy projektu
Dobr projekt in est c jn jest
Dobry projekt inwestycyjny jest
1) Opis firmy
Przejrzysty i czytelny
2) Zarządzanie
2) Zarządzanie
Podbudowany sprawdzalnymi faktami i danymi
3) Plan marketingowy
Rzetelny i przekonywujący 4) Plan organizacyjny
Rzetelny i przekonywujący 4) Plan organizacyjny
5) Plan finansowy  model finansowy
Pomysłowy, innowacyjny
6) Analiza ryzyka
6) Analiza ryzyka
Zbudowany wg ustalonych zasad
7) Raport oceniający
27 28
1) Opis firmy 2) Zarządzanie
1) Opis firmy 2) Zarządzanie
Profil organizacyjny firmy
Misja - hasło przewodnie działalności
Najważniejsze osoby zarządzające firmą ich
Najważniejsze osoby zarządzające firmą, ich
Definicja działalności firmy/projektu 
doświadczenie zawodowe, wykształcenie,
skuteczne rozwiązania
skuteczne rozwiązania
osiągnięcia w karierze
i i i k i
Konkurencyjność oferty  usługi, jakość albo
Własne zalety oraz atuty innych członków
yy y
cena
zespołu
29 30
3) Plan marketingowy 4) Plan organizacyjny
3) Plan marketingowy 4) Plan organizacyjny
Pracownicy
Analiza rynku  m.in. nisze rynkowe
rekrutacja, selekcja, zatrudnienie, motywowanie,
Identyfikacja klientów
Identyfikacja klientów
wynagradzanie, szkolenia
Lokalizacja  obszar działalności
Dostawcy
Dystrybucja  strategia marketingowa
Księgowość
Pełna czy nie?
y
Reklama
Reklama
Outsourcing?
Public relations  wizerunek firmy
Polityka cenowa  strategia cenowa
Warunki sprzedaży i kredytu
Warunki sprzedaży i kredytu
31 32
5) Plan finansowy model finansowy
5) Plan finansowy  model finansowy
6) Analiza ryzyka
6) Analiza ryzyka
Ryzyko w nieodłączny sposób łączy się z każdym
Rachunek zysków i strat
biznesem, dlatego spróbuj je zminimalizować
, g p j j
Przychody
Zagrożenia, jakie mogą spotkać Twoje
Koszty
Koszty
przedsięwzięcie
d i i i
Podatki
Np. SWOT, analiza wrażliwości
p,
Bilans
Aktywa i pasywa
Aktywa i pasywa
Przepływy środków pieniężnych
Dz. Operacyjna, Inwestycyjna, Finansowa
33 34
7) Raport oceniający
7) Raport oceniający
Prezentacja wskaz
ników finansowych
Potwierdzenie opracowania
p
W jaki sposób i kiedy zwrócą się inwestorom włożone
pieniądze
pieniądze
Pozytywne strony przedsięwzięcia, skrótowo szanse
ale i zagrożenia
ale i zagrożenia
Inwestorzy z reguły czytają jako pierwszą
Klamra opracowania i przedstawienie wniosków
35 36
Zestawienia tabelaryczne dla prognoz
Zasady modelowania finansowego
Zasady modelowania finansowego
finansowych
1 Uwzględnienie wszystkich istotnych aspektów działalności firmy i
1. Uwzględnienie wszystkich istotnych aspektów działalności firmy i
Zestawienie założeń
Zestawienie założeń
wszystkie istotne przewidywane zdarzenia przyszłe
Plan produkcji (usług) i przychodów ze sprzedaży
2. Okres analizy powinien obejmować lata, w których wartości
Plan kosztów
zmiennych decyzyjnych można stosunkowo precyzyjnie
i h d j h kj i
Plan nakładów inwestycyjnych
przewidzieć
Plan z
ródeł finansowania nakładów inwestycyjnych
3. Model powinien generować podstawowe sprawozdania
p g pp
Plan kosztów finansowych
Plan kosztów finansowych
finansowe: rachunek zysków i strat, bilans, CF
Plan zapotrzebowania na kapitał obrotowy netto*
4. Model powinien być dynamiczny  zmiana założenia lub inne
Plan amortyzacji
zmiennej powinna powodować przeliczanie prognozowanych
zmiennej powinna powodować przeliczanie prognozowanych
Plan rachunku wyników
sprawozdań
Plan bilansu
5. Model powinien uwzględniać zaobserwowane na danych
Plan rachunku przepływów pieniężnych
Plan rachunku przepływów pieniężnych
rzeczywistych zależności i trendy
Ocena efektywności
6. Poszczególne przychody i koszty powinny być modelowane
Analizy ryzyka projektu
osobno dla każdej działalności
osobno dla każdej działalności
37 38
Przygotowanie prognoz Sukces prognoz
Przygotowanie prognoz Sukces prognoz
Najwierniejsze przybliżenie rzeczywistości
Najwierniejsze przybliżenie rzeczywistości
Prognozy wpływające na decyzje:
Narzędzie oceny projektu i zarządzania projektem
Odpowiednie założenia,
Konsekwentny układ
1. Doświadczenie
2. Jakość danych wejściowych i wyjściowych
Powiązanie z dostępnymi danymi historycznymi i
3 Konstr kcja model
3. Konstrukcja modelu
rynkowymi
k i
Przejrzysty, spójny, sparametryzowany
Elastyczne (nadające się do modelowania)
4. Konsekwencja
4. Konsekwencja
Ni b d d
Niezbędne dane:
Prognozy  nominalne  nominalna stopa
dyskontowa
Szacowanie sprzedaży, nakładów inwestycyjnych,
Prognozy realne (bez inflacji) realna stopa
Prognozy  realne (bez inflacji)  realna stopa
k tó t b i j t k b t
kosztów, zapotrzebowania na majątek obrotowy
dyskontowa (bez inflacji)
netto, zewnętrzne z
ródła finansowania
5. Uwzględnienie zmian przepisów podatkowych i
Wiarygodne
Wiarygodne
planowanie podatkowe
planowanie podatkowe
39 40
Wynikające z opisowej części studium
Założenia: Dobór stóp
Prognoza kosztów
Prognoza kosztów
procentowych i cen do projektu
Stopa realna/nominalna:
Rozbicie na grupy
Ceny realne  po skorygowaniu cen nominalnych o inflację.
Stałe, przyrastające inflacyjnie
Cena realna oznacza, że wartość towarów wyrażona jest w
Przyrastające w wyniku rozwijania działalności
cenach stałych. Stopa procentowa realna.
Przyrastające wg innych założeń: np. wzrost
y ją g y
Cena zmienna  uwzględnia inflację. Analiza w cenach
wynagrodzeń
zmiennych, wymaga stopy nominalnej.
Równanie Fischera:
Stałe (względnie stałe)
(1+stopa nominalna)=(1+stopa realna)*(1+stopa inflacji)
Zmienne
stopa nominalna =(1+stopa realna)*(1+stopa inflacji)  1
Powiązanie kosztów i przychodów
stopa realna = (1+stopa nominalna) / (1+stopa inflacji)  1
41 42
Wynagrodzenia i obowiązkowe
Kapitał obrotowy netto
Kapitał obrotowy netto
obciążenia wynagrodzeń
Kapitał obrotowy netto majątek obrotowy netto kapitał
Kapitał obrotowy netto, majątek obrotowy netto, kapitał
pracujący
Składki
Jest to część aktywów bieżących finansowana kapitałami
Jest to część aktywów bieżących, finansowana kapitałami
stałymi
Emerytalne (9,76%/9,76%)
Jest to wartość majątku obrotowego (kapitału obrotowego
ją g ( p g
brutto), pomniejszona o stan zobowiązań krótkoterminowych
Rentowe (4,5%/1,5%)
(bieżących)
Kapitał obrotowy netto może być obliczony w dwojaki sposób:
Chorobowe (pracownik 2,45%)
Według podejścia majątkowego:
Kapitał obrotowy netto = aktywa bieżących  pasywa
Wypadkowe (pracodawca 1,8%)
bieżące
Według podejścia kapitałowego:
43 44
Kapitał obrotowy netto = kapitał stały - majątek trwały
Kapitał obrotowy netto
Kapitał obrotowy netto dodatni lub ujemy
Kapitał obrotowy netto dodatni lub ujemy
KON = AO  ZB
Aktywa Pasywa Aktywa Pasywa
Aktywa Pasywa
Budynki, Budynki,
Budynki
Budynki,
Kapitał własny Kapitał własny
budowle,
Kapitał własny
budowle,
Aktywa trwałe budowle,
wyposażenie,
wyposażenie, wart.
wyposażenie,
Kapitał stały
wart
wart.
niematerialne i
wart.
niematerialne i
prawne itp.
niematerialne i Kredyty
Kredyty prawne itp. Kredyty
prawne itp. długoterminowe
długoterminowe długoterminowe
KON
K it ł b t Akt b t
Kapitał obrotowy Aktywa obrotowe
KON
KON
(+)
Aktywa obrotowe
(-)
Zobowiązania
Zobowiązania
Zobowiązania bieżące bieżące
bieżące
Akty
ywa obrotowe
Kapitał obrotowy netto Kapitał obrotowy netto
 dodatni  ujemny
45 46
J� L�
Kalkulacja składników KON Zadanie
Kalkulacja składników KON Zadanie
N d t i iż hd h t l t b i k it ł
Na podstawie poniższych danych ustal zapotrzebowanie na kapitał
obrotowy netto przedsiębiorstwa na koniec drugiego roku
przychody ze sprzedaży
działalności operacyjnej:
Należności = x cykl należności w dniach
liczba dni w roku
liczba dni w roku
koszty operacyjne 120 tys. zł;
k t j 120 t ł
przychody ze sprzedaży 150 tys. zł;
3-letni kredyt inwestycyjny w wysokości 25 tys. Euro, spłacany
y y yj y y y , p y
koszty
koszty
na koniec okresu umowy, udzielony po kursie kupna dewiz
Zapasy = x cykl zapasów w dniach
liczba dni w roku
3,98 zł/Ź ; w dniu sporządzania kalkulacji kurs sprzedaży euro
4,20 zł/Ź ;
rotacja należności 24 dni;
koszty operacyjne
rotacja zapasów 18 dni;
ZB xcykl ZB w dniach
ZB = x cykl ZB w dniach
rotacja zobowiązań 36 dni;
rotacja zobowiązań 36 dni;
liczba dni w roku
Na koniec pierwszego roku działalności operacyjnej kapitał
obrotowy netto firmy wynosił 6 000 zł. Założenie: rok  360 dni.
47 48
Zmiany KON = KON KON Składniki nakładów praktycznie
Zmiany KON = KONt  KONt-1 Składniki nakładów - praktycznie
Teren zakładu
Teren zakładu
J ż li k śli k it ł b t tt d ó h k h t j
Jeżeli określimy kapitał obrotowy netto w dwóch okresach, to jego
Nabycie gruntu, wliczając wszystkie koszty nabycia
wzrost lub spadek oznacza strumień pieniądza przychodzącego
Przygotowanie i uzbrojenie terenu
lub odchodzącego z firmy
ą g y
Roboty budowlano-inżynieryjne  roboty na zewnątrz, budowle
R b t b d l i ż i j b t t b d l
Wzrost KON - wydatek, który musi być sfinansowany
Roboty budowlano-inżynieryjne  budynki
Spadek KON - wpływ  zwolnienie środków pieniężnych
Zakład produkcyjny
Maszyny i urządzenia dla zakładu produkcyjnego
Do uwolnienia środków pieniężnych w firmie może przyczynić się:
Specjalne koszty montażu urządzeń
spadek należności lub wzrost zobowiązań
Inspekcje i testy
Inspekcje i testy
Firmom oczekującym na zapłatę zależy na skróceniu tego okresu,
Zakład i urządzenia usługowe
ponieważ są zmuszane w skrajnych przypadkach do zaciągania
Wartości niematerialne
wysoko oprocentowanych kredytów
Koszty techniczne
K t t h i
spadek zapasów
Projekt procesu i zakładu, podstawowe plany techniczne
Wynik wzrostu sprzedaży
Obiekty czasowe niezbędne dla prowadzenia prac budowlanych
Poprawa funkcjonowania zaopatrzenia
Inżynier nadzoru budowlanego: biuro itp
49 50
Składniki nakładów praktycznie (2)
Składniki nakładów  praktycznie (2)
Plan amortyzacji
Plan amortyzacji
Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych/fizycznych
Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych/fizycznych
Inne koszty bezpośrednie realizacji projektu
Amortyzacja jako kategoria ekonomiczna służy urealnianiu wartości
Przygotowanie i wydanie dokumentów przetargowych na budowę
obiektów inżynieryjnych i innych obiektów zgodnie z podzielonym na
y yj y y g y
początkowej majątku zaangażowanego p j , j g
p ą j ją g g w produkcji, do jego wartości
etapy programem
bieżącej.
Wydatki przedprodukcyjne
Rachunek amortyzacji określa zmniejszanie wartości składników
Opłaty za technologię lub patenty prowizje dla pośredników
Opłaty za technologię lub patenty, prowizje dla pośredników
majątku trwałego w poszczególnych okresach obrachunkowych i
Opłaty prawne i koszty ubezpieczenia
znajduje odzwierciedlenie w kosztach produkcji.
Kapitał obrotowy
Standardowo przyjmuje się roczną stawkę amortyzacji budynków
Zapasy zgromadzone w trakcie etapu budowy
2,5%, maszyn i urządzeń 10%, itd. (zgodnie z ustawą o pdop)
Surowce
Zaopatrzenie fabryczne
Zaopatrzenie fabryczne
Istnieje możliwość wyodrębnienia środków trwałych nie związanych
Istnieje możliwość wyodrębnienia środków trwałych nie związanych
Części zamienne i zapasowe
trwale z budynkiem i stosowania indywidualnych stawek amortyzacji.
Wyroby
51 52
Zasady dokonywania odpisów
Amortyzacja a zysk netto
Amortyzacja a zysk netto
amortyzacyjnych
Amortyzacja jako instrument pomiaru zmniejszania wartości początkowej 1. Od zaktualizowanej wartości początkowej składnika majątku
A t j j k i t t i i j i t ś i tk j 1 Od kt li j t ś i tk j kł d ik j tk
będącego w posiadaniu i użytkowaniu podmiotu.
składników majątku trwałego uczestniczy w przenoszeniu tych zmian do
2 Od miesiąca następującego po miesiącu w którym składnik majątku
2. Od miesiąca następującego po miesiącu, w którym składnik majątku
kosztów ą�ścisła zależność między zyskiem netto a amortyzacją.
ś ż ść
zostały przyjęte do użytkowania; nie nalicza się amortyzacji od
Niedomiar kosztów amortyzacyjnych to powstanie zawyżonego wyniku
momentu zakupu do momentu faktycznego przyjęcia do używania.
finansowego, a zawyżony wynik finansowy to naliczenie obligatoryjnych
3. W równych ratach miesięcznych.
obciążeń  też zawyżonych  co powoduje odprowadzenie zawyżonego
4. Do końca miesiąca, w którym nastąpiło zrównanie wysokości
umorzenia z wartością początkową lub w którym środek trwały
podatku dochodowego.
postawiono w stan likwidacji, zbyto bądz
stwierdzono jego niedobór.
Nadmiar odpisów amortyzacyjnych, to zmniejszenie wyniku
5 N k t i ł k i d i ś dk t ł
5. Nakaz amortyzowania przez cały okres posiadania środka trwałego.
finansowego
6. Od środków trwałych używanych sezonowo amortyzację można
Czyli nieprawidłowości w określeniu odpisów powodują przesunięcia w
y p p p ją p ę
obliczać tylkozaokres ichużytkowania
obliczać tylko za okres ich użytkowania.
czasie wyników okresowych. 53 54
Amortyzacja cd Budżet projektu
Amortyzacja cd.. Budżet projektu
Metody:
Liniowa
Degresywna
Progresywna
g y
y
ródła Nakłady
y
ródła Nakłady
=
Jednorazowa
finansowania inwestycyjne
Amortyzowanie środków trwałych grupami
Amortyzowanie środków trwałych grupami
Zakupy inwestycyjne i inwestycje
odtworzeniowe
dt i
55 56
Prognoza z
ródeł finansowania Prognoza koszów finansowych
Prognoza z
ródeł finansowania Prognoza koszów finansowych
Udział własny
Udział własny
Korespondują z prognozą zewnętrznych z
ródeł
Kd j h z
ód ł
Kapitały wniesione przez udziałowców, sponsorów
finansowania:
Grunt
Odsetki od zaciągniętego kredytu
Odsetki od zaciągniętego kredytu
Pokrycie kosztów projektu, dokumentacji, elementów
Od wykorzystanej części kredytu
wyposażenia
Stawka referencyjna i marża
Dopłaty do kapitału
Dopłaty do kapitału
ż� Euribor, Libor, Wibor; 1M, 3M, 6M
Kapitały podporządkowane
ż� Ryzyko projektu
Zewnętrzne z
ródła finansowania
Koszty prowizji
Koszty prowizji
Kredyty bankowe
K d t b k
Przygotowawcza
Długoterminowe
Od zaangażowania
ż� Budowa
ż� Kapitalizacja odsetek Od wcześniejszej spłaty
Krótkoterminowe
Aranżacyjna
Pożyczki
Pożyczki
Agencyjna
Agencyjna
Dłużne papiery wartościowe
57 58
Ujemne różnice kursowe od kredytów
Kapitał własny vs kapitał obcy RZiS Bilans CF
Kapitał własny vs. kapitał obcy RZiS, Bilans, CF
Syntetyczne prognozy finansowe
Sf
Wyniki historyczne i poprzednich prognoz
Wymogi:
W jednolitej walucie
Okres budowy i okres eksploatacji
Okres budowy i okres eksploatacji
Identyczne okresy prognozy
Zgodne z przepisami prawa (amortyzacja, podatki,
Zgodne z przepisami prawa (amortyzacja, podatki,
opłaty)
Dane historyczne
Benchmarking
59 60
RZiS Bilans CF wymogi cd
RZiS, Bilans, CF  wymogi cd&
R h k kó i t t
Rachunek zysków i strat
Ocena efektywności
O f kt ś i
Wykorzystywany do obliczenia dochodu netto lub
Ocena płynności
straty w danym roku.
Analiza progu rentowności (BEP break even point)
Analiza progu rentowności (BEP  break even point)
RZiS jest zestawieniem przychodów i kosztów,
RZiS j t t i i h dó i k tó
Testy wrażliwości
które musiały być poniesione dla osiągnięcia
przychodów w danym okresie
przychodów w danym okresie.
Rozwiązania techniczne  realne finansowo
RZiS jest powiązany z bilansem  wynik zwiększa
Otoczenie społeczno-ekonomiczne ekologiczne lub zmniejsza kapitały własne. Zysk nie podzielony
Otoczenie społeczno ekonomiczne, ekologiczne lub zmniejsza kapitały własne. Zysk nie podzielony
zwiększa rezerwy kapitałowe kapitał zapasowy.
Stałość założeń w założonym horyzoncie planowania
Uzupełnienie wariantów i strategii projektu  strategia
p g p j g
marketingowa, zakres projektu, zasoby, lokalizacja,
technologia, zdolności produkcyjne
61 62
Rachunek przepływów pieniężnych (1) Rachunek przepływów pieniężnych (2)
Rachunek przepływów pieniężnych (1) Rachunek przepływów pieniężnych (2)
Przepływy pieniężne dzieli się według trzech rodzajów działalności
p y y p ę ę gj
Płynność finansowa
prowadzonej przez przedsiębiorstwa:
dodatkowe informacji o sytuacji finansowej przedsiębiorstwa, gdyż
operacyjnej  obejmują podstawowe działania przedsiębiorstwa (zakup
uwzględnia rzeczywiste wpływy i wydatki środków pieniężnych
uwzględnia rzeczywiste wpływy i wydatki środków pieniężnych,
i d ż t ó ł l b i h kł d ikó j tk h)
i sprzedaż towarów, usług lub innych składników majątkowych)
ustalone zgodnie z zasadą kasową
inwestycyjnej  dotyczy zakupu lub sprzedaży składników majątku
Ustalenie zmian, jakie nastąpiły w stanie środków pieniężnych
trwałego
g
oraz na ile wynikały one z działalności operacyjnej,
finansowej  dotyczy operacji, które prowadzą do zmian wielkości i
inwestycyjnej i finansowej przedsiębiorstwa
struktury kapitałów zaangażowanych
Ma zapewnić zsynchronizowanie wpływów i wydatków
Ma ape nić s nchroni o anie pł ó i datkó
Sprawozdanie z przepływu środków pieniężnych sporządza się na
S d i ł ś dkó i i ż h d i
podstawie:
Kalkulacja strumieni pieniężnych dla wyliczenia NPV i IRR
bilansu
Przepływy finansowe różnica w kalkulacji na potrzeby płynności
Przepływy finansowe  różnica w kalkulacji na potrzeby płynności
rachunku zysków i strat
danych ewidencji księgowej
informacji dodatkowych
63 64
Cash flow a rachunek zis Bilans
Cash flow a rachunek zis Bilans
Zestawienie ujmujące po lewej stronie majątek (aktywa), a po prawej
Zestawienie ujmujące po lewej stronie majątek (aktywa), a po prawej
stronie kapitał (pasywa) organizacji, czyli z
ródła finansowania majątku.
wydatki nakłady
wpływy przychody Aktywa Pasywa
Środki trwałe Kapitały własne
Ś
Aktywa bieżące Zobowiązania długoterminowe
Surowce, materiały, produkcja w
Zobowiązania bieżące
Płynność RziS
t k
toku, zapasy
Zdolnośc do regulowania Rentowność  całoroczne
Środki finansowe
bieżacych zbowiazań przychody i koszty
Krótkoterminowe papiery
wartościowe
wartościowe
Należności
Wpływ `" przychód zwrot nadpłaconego podatku, udzielony kredyt
Przychód `" wpływ należność nieuregulowana
Jedną z pozycji bilansu jest zysk, co umożliwia powiązanie bilansu z
Koszt `" wydatek amortyzacja
Koszt `" wydatek amortyzacja
drugim obowiązkowym sprawozdaniem rachunkiem zysków i strat
drugim obowiązkowym sprawozdaniem - rachunkiem zysków i strat
Wydatek `" koszt spłata kredytu, wypłata z zysku
(rachunkiem wyników).
Seria prognozowanych bilansów pokazuje zmiany aktywów i pasywów
Seria prognozowanych bilansów pokazuje zmiany aktywów i pasywów
w okresie planowanym.
65 66
Spłata kredytu przy stałej racie Spłata kredytu przy stałych
kapitałowej płatnościach łącznych
wartość umorzenia: Ui zmienna
Wartość umorzenia (stała): U =S0/(n * m)
Wartość odsetek: Zi=Si-1 * r/m
Wartość odsetek: Zi=Si-1 * r/m
Rata łączna (stała): A
Rata łączna: Ai=U+Zi
A = U + Z Ł�U = A  Z
29
26
Odsetki (Z)
27
24
Rata kapitałowa (U)
1
25 22
1
1-�
n*m
20
23
rn
ć�1+� ��
18
�� ��
21
m
m
Ł� ł�
Ł� ł�
16
16
S A
S0 =� A��
19
14
rn
17
12
m
m
10
15
67 68
0 1 2 3 4 5
0 1 2 3 4 5
Rata kapitałowa (U) Odsetki (Z)
c
Tysiące
Tysiące
Determinanty wyboru z
ródeł
O ł l ś i j kt
Ocena opłacalności projektu
finansowania
dostępność danego z
ródła;
d t ść d z
ódł
Koncepcja standardowa: Koncepcja właścicielska:
Koncepcja standardowa: Koncepcja właścicielska:
szybkość uzyskania środków;
parametry liczone dla całego parametry liczone dla
wielkość środków niezbędnych a możliwych do
zainwestowanego kapitału zainwestowanego kapitału
uzyskania;
y;
własnego
własnego
w ocenie nie uwzględnia się tych
w ocenie nie uwzględnia się tych
wpływów i wydatków, które wyznaczana z uwzględnieniem w
koszt kapitału własnego i koszt finansowania
związane są z finansowaniem przepływach pieniężnych
kapitałem obcym;
kapitałem obcym;
inwestycji podlegających dyskontowaniu
inwestycji podlegających dyskontowaniu
przepływów związanych z
stopa dyskontowa na poziomie
korzyści podatkowe wynikające z finansowania
finansowaniem
stopy zwrotu wymaganej przez
wszystkich dawców kapitału(np stopa dyskontowa na poziomie
wszystkich dawców kapitału (np. stopa dyskontowa na poziomie
kapitałem obcym;
kapitałem obcym;
WACC bez tarczy podatkowej) stopy zwrotu wymaganej przez
ocena i zarządzanie ryzykiem finansowym - właściciela
możliwość obsługi długu i spłaty zadłużenia z
żli ść b ł i dł i ł t dł ż i
69 70
generowanych przychodów;
Kalkulacja zysku netto Porównanie dwóch ujęć
Kalkulacja zysku netto Porównanie dwóch ujęć
Uj id dUj i ł ś i i l ki
Ujęcie standardowe Ujęcie właścicielskie
EBITDA
Zysk netto Zysk netto
 amortyzacja
+Amortyzacja +Amortyzacja
+Amortyzacja +Amortyzacja
= EBIT
+Odsetki -ZKON
 koszty
y finansowe
-ZKON -Nakłady inwestycyjne
ZKON Nakłady inwestycyjne
= zysk brutto -Nakłady -(Spłata kredytu 
inwestycyjne Zaciągnięcie kredytu)
y yj ąg ę y )
 (zysk brutto x T)
(zysk brutto x T)
= zysk netto
=NFN= FCFF =NPN=FCFE
Stopa dyskontowa  stopa
Stopa dyskontowa  WACC
zwrotu z kapitału własnego
bez tarczy podatkowej
71 72
Drugi wariant FCFF Wartość rezydualna
Drugi wariant FCFF Wartość rezydualna
EBIT x (1  T)
Przepływy Przepływy
+ amortyzacja pieniężne projektu wynikające z
y j
Przepływy Przepływy
Przepływy Przepływy
inwestycyjnego = + + wartości
inwestycyjne operacyjne
 nakłady inwestycyjne
(inwestycji nowej) rezydualnej
(NCF) projektu
(NCF) projektu
 zmiana kapitału obrotowego netto
 zmiana kapitału obrotowego netto
FCFn FCFt+�1
= FCFF
Rn =�
Rn =�
n
WACC
WACC -� g
WACC
WACC
odzyskiwana jest w końcu okresu eksploatacji
FCF t+1 poziom wolnych przepływów gotówkowych w pierwszym roku
Stopa dyskontowa = WACC z tarczą podatkową
po wyraz
nie oznaczonym okresie prognozy
po wyraz
nie oznaczonym okresie prognozy
WACC średni ważony koszt kapitału
g oczekiwana stopa wzrostu wolnych przepływów
gotówkowych w nieskończenie długim okresie
73 74
Miary opłacalności inwestycji Metody statyczne (proste)
Miary opłacalności inwestycji Metody statyczne (proste)
Statyczne
Zn
R �� 100 [�% ]�
R =� �� 100 [�% ]�
Rachunek porównawczy kosztów
Rachunek porównawczy kosztów
I
Rachunek porównawczy zysków
Rachunek porównawczy stóp zwrotu
Rachunek porównawczy stóp zwrotu
Okres zwrotu nakładów
skumulowaneNCFn
Oz n +� 12
Oz =� n +� ��12
Dynamiczne
Dynamiczne
NCFn+�1
NPV
IRR
MIRR
75 76
Net Present Value  NPV
Zmodyfikowana NPV (MNPV)
Zmodyfikowana NPV (MNPV)
Wartość bieżąca netto
N
N -�t
n
��(�1+� rei)�
NCFt
��NCFt
t 1
t=�1
NPV =�
NPV =�
MNPV =� -� NCF0
C
��
��
N
(�1+� r)�
(1+� rd )t
t=�0
gdzie:
rei  przewidywana stopa reinwestycji przepływów,
NPV 0
N V ł� 0
NCF0  suma nakładów inwestycyjnych niezbędnych
do uruchomienia projektu,
N  liczba okresów trwania projektu,
NPV
NPV �� max
t  indeks czasu
77 78
Internal Rate of Return  IRR
Indeks rentowności
Indeks rentowności
Wewnętrzna stopa zwrotu (1)
NCF(+)  dodatnie
n
NCFt
przepływy pieniężne
przepływy pieniężne
t
w t-tym okresie, NPV =� =� 0
NPV 0
N
��
��
NCFt (+�)
t
(1+� IRR)
(1+� IRR)t
t=�0
0
��
��
t
(�1+� r)�
NCF( )  ujemne
t=�0
PI
PI =� -�
( )
przepływy pieniężne
N
NCFt (-�) przepływy pieniężne
w t-tym okresie,
�� py y j
�� IRR > stopy dyskontowej
t
(�1+� )�
(�1+� r)�
t=�0
r  stopa dyskontowa
79 80
Internal Rate of Return  IRR
Internal Rate of Return  IRR
Wewnętrzna stopa zwrotu (2)
Wewnętrzna stopa zwrotu
1 przygotowanie tablicy przepływów pieniężnych
1. przygotowanie tablicy przepływów pieniężnych
2. przyjęcie dowolnego poziomu stopy dyskontowej i
zdyskontowanie przepływów netto dla przyjętego poziomu
NPV (i i ) t
NPV1(i2 -�i1) stopy
3. jeśli otrzymane NPV jest dodatnie, następne obliczenia
IRR =� i1 +�
przeprowadza się dla wyższej stopy dyskontowej, aż do
osiągnięcia NPV ujemnego
i i i NPV j
NPV +� NPV
NPV1 +� NPV2
4. wówczas IRR musi znajdować się między tymi dwoma
stopami dyskontowymi, czyli między:
5. stopą dyskontową (1) dla której NPV (1) jest min większe
Wady IRR:
od 0
- założenie o reinwestycji nadwyżek finansowych po
a stopą dyskontową (2) dla której NPV (2) jest min
większe od 0
i k d 0
stałej stopie IRR
6. Ponieważ zależność między stopa dyskontową a NPV nie
- brak możliwości zastosowania do projektów
jest linowa, jeśli różnica miedzy i1 i i 2 będzie zbyt duża,
nietypowych
nietypowych
to formuła nie da realistycznych wyników.
81 82
Modified Internal Rate of Return  MIRR Modified Internal Rate of Return  MIRR
Zmodyfikowana wewnętrzna stopa zwrotu Zmodyfikowana wewnętrzna stopa zwrotu
MIRR to wewnętrzna stopa zwrotu, dla której
zdyskontowana wartość końcowa inwestycji jest
y y j j
n
równa zaktualizowanej wartości nakładów
��CIF (1+� rrei)n-�t
t
inwestycyjnych. Przy tym wartość końcowa to
y yj y y y
t=�0
t=�0
MIRR 1
MIRR =� -�1
n
n wartość przyszła nadwyżek finansowych netto
( ) gy p p j
generowanych przez projekt.
�� t dysk
��COF (1+� rdysk.)-�t
t
t=�0
MIRR>rd projekt akceptujemy
MIRRMIRRMIRR=rd wymagane dodatkowe uzasadnienie o
pr jęci l b odr ceni projekt
przyjęciu lub odrzuceniu projektu
83 84
Problemy decyzyjne Zadanie 1
Problemy decyzyjne Zadanie 1.
D j j i d i
Dysponując następującymi danymi:
200 000
Rok 0 1 2 3 4
Z k tt 00 23 600 0 31 200 0 43 600 0 40 000 0
Zysk netto 0,0 23 600,0 31 200,0 43 600,0 40 000,0
150 000
Amortyzacja 0,0 30 000,0 30 000,0 30 000,0 30 000,0
Projekt A
Projekt B
Cross-Over-Rate
Odsetki 0,0 4 500,0 3 000,0 1 500,00,
, , , , ,0
A B
A - B
100 000
Nakłady inwestycyjne 120 000,0 0,0 0,0 0,0 0,0
IRR A
49,75%
Kredyt 45 000,0 0,0 0,0 0,0 0,0
Spłata kredytu 15 000,0 15 000,0 15 000,0 0,0
IRR B
50 000
73,11%
Kapitał obrotowy
0 6 400 7 200 8 600 8 000
netto
0
określ efektywność projektu w ujęciu właścicielskim zakładając, że
koszt kapitału własnego wynosi 25% oraz stopę reinwestycji
IRR (A-B)
( )
27,72%
d h d 10% i t j h i k t kł
dochodu 10%, przy użyciu następujących miar: okres zwrotu zwykły
-50 000
85 86
i zdyskontowany, NPV, MNPV, PI, MIRR
Stopa dyskontowa
Odpowiedzi do wariantu dla:
Zadanie 2
Zadanie 2.
FCFF FCFE
Zdecyduj, który projekt jest lepszy i powinien być przyjęty do
OZ 2 lata i 1 m-c
OZ 2 lata
realizacji. Odpowiedz
uzasadnij odpowiednią miarą oceny
inwestycji, stosując koszt kapitału w dwóch wariantach 25% i 20%.
y j ją p
ZOZ 2 lata i 10 m cy
ZOZ 2 lata i 10 m-cy
ZOZ 2l i 9
ZOZ 2 l i 9m
Rok Projekt A Projekt B
NPV 43 807,0
NPV 38 020,0
,
0 -1 200 -1 200
MNPV 23 338,0
MNPV 19 745,5
1 500 200
1 500 -200
PI 1,37
PI 1,51
2 900 800
IRR 37 1%
IRR 37,1%
IRR 47,9%
3 -200 1 200
4 1 100 800
MIRR 25,4%
MIRR 32,5%
,
87 88
N
NPV
%
%
%
%
%
%
%
0%
4%
8%
2%
4%
4%
6%
00
04
08
12
16
20
24
1
16%
20%
24%
28%
32%
36%
40%
4
48%
52%
56%
60%
6
68%
72%
76%
80%
84%
88%
92%
9
1
1
1
1
1
1
1
Ocena ryzyka projektu
Ocena ryzyka projektu
Etapy statystycznej analizy ryzyka
j li k
n
n
Analiza progu rentowności
Analiza progu rentowności
1. Oczekiwana wartość salda
E (t) =� CFi �� pi
Jaka jest minimalna cena sprzedaży do zrównania przychodów i kosztów ��
przepływów pieniężnych
i =�1
Margines bezpieczeństwa z uwagi na zmiany ceny
n
n
2. Oczekiwana wartość zdyskontowana
Analiza wrażliwości
E ( NVP ) =� E (t)i �� ai
��
netto E(NPV)
Określa margines możliwych do zaakceptowania odchyleń podstawowych i =�1
parametrów projektu w stosunku do przyjętych założeń
t ó j kt t k d j t h ł ż ń
n
3. Obliczane wariancji przepływów
Wypływ zmiany przychodów, kosztów, nakładów na zmiany NPV, IRR, VCF =� (CFi -� E (t)i )2 �� pi
��
pieniężnych
DSCR i=�1
Analiza SWOT n
Podsumowanie analizy 4. Ustalenie odchylenia standardowego S =� V �� a
��
NPV CF i
t =� 0
0
Wspomaganie procesu decyzyjnego
5. Szacowanie współczynnika
S
SW: Marketing, Finanse, Walory funkcjonalne i użytkowe, Organizacja i
NPV
zmienności
CV =�
NPV
zarządzanie
ą
E ( NPV )
E ( NPV )
OT: Otoczenie marketingowe, Otoczenie prawno polityczne, Otoczenie
89 90
techniczne, Ekologia, Otoczenie społeczne
Premia za ryzyko jako funkcja
Interpretacja ryzyka
Interpretacja ryzyka
współczynnika zmienności
Współczynnik Premia za ryzyko Stopa %
Ocena bezwzględna: E(NPV)ł�0
zmienności (punkty procentowe)
Ocena względna:
g ę
0001 0 i
0.0-0.1 0 i
Odchylenie standardowe: o ile średnio wartość
zdyskontowana NPV ocenianego projektu może się 0.1-0.3 1 i+1
odchylać od oszacowanej wartości oczekiwanej
0.3-0.5 3 i+3
E(NPV).
Współczynnik zmienności: określa ile ryzyka
Współczynnik zmienności: określa ile ryzyka
0.5-0.7 6 i+6
przypada na jednostkę wartości oczekiwanej NPV.
0.7-0.9 10 i+10
Racjonalne inwestowanie zmierza ku minimalizacji
jj
współczynników.
0.9-1.1 15 i+15
1.1-1.4 22 i+22
91 92
Bibliografia:
Bibliografia:
Bibliografia:
Bibliografia:
W B h PM H k P d ik t i
W. Behrens, P.M. Hawranek: Poradnik przygotowania
przemysłowych studiów feasibility. Wydawnictwo UNIDO,
Warszawa 1993.
T. Czerwińska, E. Nawrocka, M. Rymarzak, K. Szczepaniak,
T C iń k E N k M R k K S i k
D. Trojanowski, A. Wojewnik-Filipkowska: Inwestycje i
nieruchomości. Elementy teorii i praktyki, Fundacja Rozwoju
U i t t Gd ń ki 2009
Uniwersytetu Gdańskiego, 2009.
K. Dziworska: Decyzje inwestycje przedsiębiorstw.
Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2000.
L. Czechowski, K. Dziworska, T. Gostkowska-Drzewicka, A.
Górczyńska, E. Ostrowska: Projekty inwestycyjne,
finansowanie, metody i procedury oceny, ODDK 1996
E. Ostrowska: Ryzyko projektów inwestycyjnych, PWE 2002
J.Gajdka, E.Walińska: Zarządzanie finansowe, teoria i
praktyka, FRRP 2000
praktyka, FRRP 2000
E.F.Brigham, L.C. Gapiński: Zarządzanie finansami, PWE
93
2000