2740389627

18

internet jako nowe dobro wspólne > dobra wspólne w naukach społecznych >

zasobów, kto posiada prawo do wykluczenia innych z korzystania z danego zasobu. Jak pisze Cahir, „mówiąc wprost, commons oznacza absencję prawnych norm wykluczenia, jest zaprzeczeniem własności”¹⁴. W związku z tym pojawia się pytanie, czy skoro commons jest jedynie zaprzeczeniem własności, to termin ten nie jest w teorii prawa zbędny. Czy posługiwanie się tym pojęciem wnosi cokolwiek do teorii? Skoro commons rozpatrujemy jedynie w kategoriach negatywnych (brak jakichkolwiek reguł posiadania), to jaką wartość poznawczą ma ten termin?

Cahir podkreśla, że termin commons ma w teorii prawa znacznie szerszy wymiar. Choć „prawnicy zazwyczaj poświęcają najwięcej uwagi tym sferom życia społecznego, gdzie istnieją określone reguły i ograniczenia, to przestrzeń prywatnego i społecznego życia, w której te reguły nie istnieją, jest równie interesująca, a może nawet bardziej istotna dla zrozumienia, czym jest jednostkowa wolność”. Dlatego też autor koncentruje się na poszukiwaniu sposobu opisu commons w kategoriach pozytywnych, odpowiedzi na pytanie, czym commons jest, a nie czym nie jest. Stąd jego propozycja, aby opisywać commons nie jako negację własności, ale jako emanację wolności. Commons jako kategoria logiczna to po prostu negacja własności, natomiast dzięki wolności pojęcie commons staje się bytem ontologicznym. Jest to wolność, która uosabia naszą relację z zasobami materialnymi i niematerialnymi. Rozważając relację między wolnością a commons, Cahir powołuje się na rozróżnienie Isaiaha Berlina na dwa typy wolności: pozytywną i negatywną¹⁵. Wolność pozytywna to sytuacja, w której człowiek osiąga poziom niezależności pozwalający mu na realizację własnych interesów, bez jakiejkolwiek zależności od woli innych. Jest to wolność, z którą się nie rodzimy, a musimy na jej rzecz pracować. Wymaga również istnienia określonych reguł i norm regulowanych przez państwo. Wolność negatywna odnosi się do takiego stanu, w którym państwo powstrzymuje się przed nakładaniem jakichkolwiek ograniczeń na jednostki. W tym rozumieniu każde prawo, które zawiera element represyjny, jest automatycznie ograniczeniem ludzkiej wolności. Jednakże Cahir dostrzega

¹⁴    Ibidem, s. 5.

¹⁵    Berlin 1994.