Rozdział 2
Wprowadzenie do tematyki zarządzania jakością w organizacji
Zgodnie z normą EN ISO 9000:2000 system zarządzania jakością to „system zarządzania do kierowania organizacją i jej nadzorowania w odniesieniu do jakości”. Definicja ta, oprócz oczywistej zalety, iż może stanowić punkt wyjścia do dalszych rozważań, nie przybliża zbytnio do zrozumienia istoty zarządzania jakością. Niestety, definicja zaproponowana przez twórców normy EN ISO 9000:2000 jest zasadniczo tautologią, stwierdzającą, że system zarządzania jakością to system zarządzania w odniesieniu do jakości. Spróbujmy zatem spojrzeć na to zagadnienie w nieco inny sposób.
Zasadniczo, pojęcie jakości oraz zarządzania jakością wywodzi się z sektora prywatnego. W okresie od połowy XX wieku do chwili dzisiejszej rozumienie jakości ewoluowało. Poniższe zestawienie przedstawia ewolucję pojęcia jakości w sektorze prywatnym:
Tabela 1. Ewolucja pojęcia jakości w sektorze prywatnym
Okres czasu |
1945-49 |
1949-51 |
1951 - późne lata 60-te |
późne lata 6o-te - lata 80-te XX wieku |
lata 80-te - obecnie |
Definicja jakości |
Zgodność z technicznymi normami i standardami |
Zgodność z technicznymi normami i standardami |
Użyteczność |
Zgodność z wymaganiami klienta |
Osiąganie w maksymalnym stopniu oczekiwań klienta |
System jakością |
Inspekcja jakości |
Statystyczna kontrola jakości |
Zorientowane na system zapewnienia jakości |
Obejmujące całe przedsiębiorstwo kontrole jakości |
Całościowe zarządzanie jakością (TQM) |
Parametr systemu zarządzania jakością |
Produkt końcowy |
Produkt końcowy |
Proces produkcyjny |
Potrzeby konsumenta |
Oczekiwania konsumenta |
Instrument zarządzania jakością |
Standary zacja |
Metody statystyczne |
Analiza procesowa |
Poszukiwanie zasadniczych elementów jakościowych |
Ciągłe ulepszanie |
Perspektywa jakości |
Zoriento- producenta (wewnętrz na) |
Zorientowana na producenta (wewnętrzna) |
Zorientowana na klienta (zewnętrzna) |
Zorientowana na producenta i klienta (wewnętrzna i zewnętrzna) |
Zorientowana na producenta-usłu-godawcę-klienta oraz na konkurencję |
Pomiar |
Koncepcja „obiektywna” |
Koncepcja .obiektywna" |
Koncepcja .subiektywna” |
Koncepcja .subiektywna” |
Koncepcja „obiektywna" i „subiektywna" |
13
Diagnoza modelu zarządzania jakością w administracji rządowej