przewodzenie (kierowanie ludźmi), oznaczające motywowanie pracowników do działania w interesie przedsiębiorstwa,
kontrolowanie, wyrażające się wprowadzaniem korekt do bieżących działań dla ułatwienia realizacji celów.
Tak więc w ramach zarządzania strategicznego rozstrzyga się o kluczowych problemach przetrwania i rozwoju przedsiębiorstwa, przy uwzględnieniu oddziaływań otoczenia oraz jego sytuacji wewnętrznej. Działania o charakterze strategicznym służą udzieleniu odpowiedzi na trzy zasadnicze pytania:
■ gdzie aktualnie znajduje się przedsiębiorstwo?
■ gdzie chciałoby ono być za jeden, dwa, pięć, dziesięć lat?
■ jakie działania powinny być podjęte, aby znalazło się ono w przyszłości w pożądanym miejscu / sytuacji?
Dzięki zarządzaniu strategicznemu przedsiębiorstwo ma dążyć do osiągnięcia przewagi konkurencyjnej na rynku. Przewagę konkurencyjną osiągają dostawcy (producenci i/lub pośrednicy), którzy są chętniej wybierani przez odbiorców (klientów, nabywców) niż inni dostawcy. W przypadku, gdy przewaga konkurencyjna opiera się na czynnikach, których wykorzystanie przez konkurentów wymaga dużego wysiłku i długiego czasu, przewagę określa się jako strategiczną.
Podstawą zarządzania strategicznego jest strategiczne myślenie i działanie. Według G. Gierszewskiej i M. Romanowskiej, istotą myślenia strategicznego jest postępowanie, oparte na następujących prawidłowościach1.
■ Dążenie do poznania sytuacji i wpływających na nią czynników, z jednoczesnym badaniem otoczenia i samej organizacji oraz konfrontowaniem wyników tych badań.
■ Definiowanie szans i zagrożeń płynących z otoczenia, wybór celów i sposobów ich osiągnięcia, oparty o silne strony (atuty) i uwzględniający słabe strony organizacji, przy wykorzystaniu dostępnych zasobów, wybiegając wiele lat naprzód.
■ Stosowanie zespołu interdyscyplinarnych metod i technik, zarówno jakościowych jak i ilościowych, z dziedziny ekonomii, finansów, socjologii, psychologii, statystyki, technologii i marketingu, opartych o gromadzenie niezbędnych informacji, wykorzystanie analizy i syntezy oraz formułowanie rozwiązań umożliwiających realizację planowanych dążeń.
■ Posiadanie woli ustawicznej zmiany obszarów oraz sposobów działania organizacji, zgodnie ze zmianąjej wizji jak i stanu otoczenia.
Najważniejsze reguły myślenia strategicznego wymieniono poniżej2.
10
Opracowano na podstawie G. Gierszewska, M. Romanowska, Analiza strategiczna przedsiębiorstwa, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne PWE. Warszawa 1997, s. 18.
' Opracowano na podstawie Penc J.: Strategie zarządzania. Perspektywiczne myślenie i systemowe działanie. Agencja Wydawnicza PLACET, Warszawa 1994, s.67.