EKONOMIA zarys podstawowych problemów
Przytoczone definicje są zgodne co do tego, że "ekonomia" to badanie decyzji podejmowanych przez jednostki i społeczeństwa, które dotyczą zastosowania ograniczonych zasobów produkcyjnych o różnych możliwych zastosowaniach do wytwarzania różnych produktów oraz przeznaczania wyprodukowanych dóbr na zaspokojenie (bieżących lub przyszłych) potrzeb poszczególnych osób i grup w społeczeństwie. Ekonomia analizuje nakłady i efekty związane z doskonaleniem metod wykorzystywania zasobów. Jest to współcześnie bardzo często formułowana ogólna definicja ekonomii.
W przytoczonych definicjach zauważyć trzeba używanie zarówno pojęcia "ekonomia polityczna" jak i "ekonomia". Związane jest to z terminem "ekonomia polityczna" upowszechniony w XVII wieku, który odwołał się do przymiotnika " polityczna" oznaczającego to samo co "społeczna". Obecnie - w ślad za literaturą angielsko-amerykańską, przymiotnik ten jest zazwyczaj pomijany i coraz powszechniej stosowany jako termin "ekonomia"(Ekonomics).
Istotę ekonomii, obok jej definicji, oddają także istniejące jej podziały i klasyfikacje. Ze względu na skalę i zakres podejmowanych problemów ekonomię jako dyscyplinę wiedzy dzieli się na dwie zasadnicze części, to jest na mikroekonomię i na makroekonomię. Ze względu zaś na obszar badawczy ekonomię dzieli się na ekonomię pozytywna i ekonomię negatywną.
Spośród wielu podziałów ekonomii, na zwrócenie zasługuje podział na mikroekonomię i makroekonomię. Podział ten będąc z jednej strony bardzo ogólny, z drugiej strony jednocześnie przebiega przez środek istniejących klasyfikacji przedmiotowych. Koncentrując uwagę na określeniu istoty mikroekonomii i makroekonomii zauważyć trzeba, że zadanie to będąc z pozoru łatwym, w rzeczywistości takowym nie jest. Wynika to z faktu istnienia we współczesnej myśli ekonomicznej wielości podejść do rozwiązywania konkretnych problemów gospodarczych. Podejścia te są przy tym dalece niestałe i podporządkowane zmianom zachodzącym w nauce jak i w rzeczywistości gospodarczej.
Najogólniej określając przez mikroekonomię należy rozumieć tą część ekonomii jako nauki, która koncentruje swoja uwagę na szczegółowych analizach indywidualnych decyzji dotyczących pojedynczych towarów, natomiast przez makroekonomię należy rozumieć tą część ekonomii jako nauki która kładzie naciski i bada wzajemne związki zachodzące w gospodarce jako całości. Jako takie, oba te rodzaje ekonomii obok posługiwania się wspólnymi pojęciami i metodami, odwołują się również do pojęć i metod im charakterystycznych.
O roli i randze tych dwóch rodzajów ekonomii w żaden sposób nie odgrywa przedrostek "mikro" czy też "makro". Nie można wiec powiedzieć, że mikroekonomia zajmuje się nieistotnymi detalami rzeczywistości gospodarczej, a makroekonomia bazująca na kategorii globalnych problemami znaczącymi i decydującymi o rozwoju gospodarki narodowej. Prawdziwa jest natomiast teza - ze względu na to, że w ostatecznym rachunku globalna rzeczywistość gospodarcza składa się z nielicznych, ale małych w skali procesów gospodarczych - iż pomiędzy oboma rodzajami ekonomii, to jest pomiędzy mikroekonomią a makroekonomią nie ma zasadniczych sprzeczności. Tezę tą potwierdza także zależność, pokazująca wielobiegunowo rzeczywistość gospodarczą, w której na jednym biegunie znajdzie się czysta mikroekonomia, a na drugim makroekonomia. Ponieważ wszystkie problemy tej rzeczywistości dadzą się umieścić gdzieś pomiędzy obydwoma skrajnościami, muszą więc one zawierać zarówno elementy mikro-, jak i makroekonomiczne.
Doświadczenia płynące z praktyki życia gospodarczego wskazują, że konieczna jest wiedza i ze sfery mikroekonomii jak i ze sfery makroekonomii. Nie można więc kształcić człowieka tylko w jednej problematyce, pomijając zupełnie drugą. Trzeba natomiast wyraźnie powiedzieć który z tych dwóch problemów wyniknął pierwszy i jawi się w danej konkretnej sytuacji jako ważniejszy. W konsekwencji decyduje to także o kolejności rozpatrywania problemów będących przedmiotem obserwacji i dociekań. Wśród ekonomistów zdania o ważności mikroekonomii bądź makroekonomii są podzielone. Jak dowodzi jednak analiza struktury podręczników ekonomii, w 40% rozważania rozpoczynają się od analiz makroekonomicznych, przy czym w pierwszej kolejności rozpatruje się kształtowanie cen rynkowych, a zaraz potem przechodzi się do problematyki dochodu narodowego.
7