11341

•    podwójna przynależność jednostki ludzkiej: należy ona do rodzaju ludzkiego i podlega mii wersal nym normom prawa naturalnego, ale też należy do zbiorowości, której praw i obyczajów jest zmuszona przestrzegać,

epikurejczycy:

•    epikurejczycy stworzyli koncepcje wykorzystywane później przed Hobbesa,

•    pierwotny stan natury to stan konfliktu i gwałtu,

•    stosunki społeczne miały początek w potrzebie zjednoczenia się ludzi w celu samoobrony i współpracy,

•    prostota jako źródło szczęścia,

Platon:

•    prymitywizm Platona

>    był prymitywistą chronologicznym - człowiek w dawnych czasach był lepszy i bliższy bogom,

r wykazywał skłonności w stronę surowego prymitywizmu kulturowego - opowiadał się za życiem prostym i surowym,

>    proponował również komunizm ekonomiczny oraz wspólnotę żon i dzieci („Państwo”),

>    projekty Platona dotyczyły tylko najwyższej klasy społecznej - tylko tam mogły być zrealizowane,

•    ... i jednoczesny antyprymitywizm Platona:

>    nie uważał on, że wyższe jest życie kierowane instynktem i pozbawione refleksji, ale że rozum jest najszlachetniejszą właściwością człowieka,

>    był przeciwnikiem używania słowa „natura” w znaczeniu wartościującym, słowo „sztuka” nie miało zabarwienia pejoratywnego (równe wartości tych słów),

>    jego pogląd na naturę ludzką jest wyraźnie przeciwstawny egalitaryzmowi i gloryfikacji stanu natury w sensie prawnym - ludzie są z natury nierówni, więc powinni być zorganizowani w hierarcliię,

Arystoteles:

•    antyprymitywizm - naturalne jest to, co złożone, wysoko rozwinięte, to do czego dąży początkowa postać rzeczy,

•    sprzeciw przeciw prymitywizmowi chronologicznemu - doktryna o wieczności świata, niezmienności kosmosu — absolutny początek nie miał miejsca, historia nie ma jakiegoś określonego kierunku, celu,

•    człowiek jest z natury zwierzęciem politycznym w tym znaczeniu, że jego specyficzna natura ujawnia się w pełni dopiero w trzecim stadium rozwoju, tzn. wtedy, gdy staje się on członkiem polis,

•    sprzeciw przeciw prymitywizmowi technologicznemu - dobre życie zależy w pewnym stopniu od bogactwa, wygody i wolności od trosk, krytyka komunistycznych projektów Platona, uwielbienie rozumu i intelektu,

•    teleologiczne rozumienie natury: „proces, który prowadzi do istnienia rzeczy, pozostaje w odwrotnym stosunku do jego istoty; co bowiem jest późniejsze w porządku stawania się, jest wcześniejsze w porządku natury, a co jest pierwsze z natury, jest ostatnie w porządku powstawania”,

sofiści:

•    zakładali istnienie jakiegoś stadium przedpaństwowego, po którym w wyniku umowy rozwinęło się społeczeństwo obywatelskie.

* JKQN£EE£JA SPOIECZEŃSTWA AHYSTOTEIESA, SIMKIUM. SEOLECZNESKL ŚWIATA: OD JEDNOSTKI* RODZINY DO WSPÓLNOTY SPOŁECZNO POLITYCZNEJ,

-> stworzył rozbudowany system filozoficzny, którego wpływ okazał się niezwykle trwały i rozległy; jego filozofia społeczna zawarta jest w „Polityce”

-> zajmuje stanowisko antyindywidualistyczne i polemiczne w stosunku do sofistów, w centrum uwagi umieszcza społeczną całość- patron krytyków indywidualizmu („(...) wszyscy należą do państwa, bo każdy z nich jest częścią państwa. Toteż troska o każdą część z osobna musi z natury rzeczy mieć na oku troskę o całość”)

-> najlepszym ustrojem jest taki, w którym każdy bez wyjątku najlepiej się czuje i szczęśliwie żyje; państwo z natury jest wielością, jeśli będzie się rozwijać ku jedności to powstanie z niego rodzina, a z niej jednostka -> tak samo jak Platon poszukuje przepisu na ustrój doskonały, nauka o polityce to nauka praktyczna uprawiana z myślą o cnocie i dobrym życiu; prawdziwy prawodawca powinien znać zarówno najlepszy ustrój jak i ten możliwie najlepszy dla istniejących okoliczności

(l)jednostka-> (2)rodzina-> (4) gmina -> (3) państwo

ad.l