S ogień - był ciałem najgorętszym i najrzadszym S kamień - był ciałem najzimniejszym i najbardziej gęstym
• Zmienność rzeczy (wszystko płynie -pantarei)
Arche świata jest ogień. Zasadniczą własnością przyrody jest jej zmienność. Wszystko w świecie podlega zmienności. Niekiedy rzeczy zdają się trwać, ale trwanie ich jest tylko złudzeniem. Nie ma rzeczy o stałych własnościach, nie ma bytu, jest tylko stawanie się.
• Względność rzeczy
W nieustannym przepływie rzeczy zacierają się granice miedzy przeciwieństwami. Nie ma nigdzie wyraźnej granicy są tylko ciągłe przejścia np. między dniem a nocą, młodością a starością. To, co istnieje nie posiada własności stałych i bezwzględnych, lecz wciąż zmienia swe właściwości i przechodzi z przeciwieństwa w przeci wie listwo. Napięcie między przeciwieństwami ma cliarakter rozumny, jest pewna zasada, która rządzi światem
Dialektyka - walka przeciwieństw.
Znaczenia heraklita:
Zauważył w dziejach filozofii dwie teorie:
a) Powszedniej zmienności
b) Rozumności świata(logos, rozum kosmiczny) - procesem przemian kieruje loęos - mądrość. Logos jest utożsamiany z siłą kosmiczną - rozumem. W świecie jest rozumność - zasada, która rządzi światem.
Był twórca atomizmu. Uważał, że świat składa się z niepodzielnych małych cząsteczek -atomów. Mają one różny kształt i wirują w pustej przestrzeni. Z icli połączeń i różnych kombinacji powstają poszczególne ciała i światy, których istnieje nieskończenie wiele. O połączeniu się pewnych atomów w jedną całość decyduje ich podobieństwo.
Starożytna teoria atomów miała 4 zasadnicze tezy:
I. Cała przyroda składa się z niepodzielnych atomów.
II. Atomy posiadaja wyłącznie ilościowe własności, a nie jakościowe. Własności odróżniające jedne atomy od drugich to: kształt, położenie i porządek.
III. Powszednia własnością atomów jest ruch. Jest równie odwieczny jak atomy, nie potrzebował być im nadawany przez jakiś czynnik zewnętrzny.
IV. Atomy znajdują się i poruszają w próżni, która istnieje, ponieważ jak mogłyby się poruszać atomy gdyby nie było pustego miejsca
6. PITAGORAS
Arche świata jest liczba - pitagoreizm. Liczba jest czynnikiem decydującym o własnościach rzeczy.
Największym odkryciem Pitagorasa było stwierdzenie, że harmoniczne interwały w muzyce, można przedstawić za pomocą prostych stosunków liczbowych. Był przekonany o harmonijności świata.