11922

wiedzy, po drugie zaś, naszym przekonaniem o osiągalności celu lub o wykonalności danego wariantu działania. Nie możemy wybierać nic spośród celów, środków ani sposobów działania, o których w danej chwili nie wiemy. Z góry też... odrzucamy cele uważane za niemożliwe do osiągnięcia i warianty działania oceniane jako niewykonalne".

Uwzględniając przytoczone opinie można decyzję kierowniczą określić następująco: Decyzja kierownicza jest nielosowym wyborem celu, który mają realizować podwładni decydenta, zasobów, które mają być użyte do realizacji tego celu, i sposobów zachowania się wykonawców w czasie jego realizacji.

W teorii decyzji wyróżnia się trzy podstawowe nurty badawcze: normatywny (ilościowy), psychologiczny (behawioralny) i systemowy. W nurcie normatywnym poszukuje się poprawności metodycznej w podejmowaniu decyzji. W nurcie tym podstawowym problemem jest wypracowanie reguł, którymi należy się kierować, aby wypracowane decyzje były racjonalne pod względem metodycznym i rzeczowym. W nurcie psychologicznym poszukuje się odpowiedzi na pytanie jak człowiek podejmuje decyzje i głównym problemem jest usprawnienie procesu podejmowania decyzji przez człowieka. Natomiast nurt systemowy łączy obydwa podejścia.

2. Sytuacje, problemy i procesy decyzyjne

Działanie człowieka można opisać przy pomocy trzech grup informacji:

1)    stan wyjściowy, czyli sytuację, w której działanie się rozpoczyna;

2)    cel, czyli postulowaną sytuację, którą chce osiągnąć przez działanie;

3)    sposób osiągnięcia celu, czyli dobór i kolejność zastosowania zasobów i celów pośrednich (środków działania).

Działanie może polegać na utrzymaniu istniejącego stanu rzeczy (np. dążenie do utrzymywania dobrego stanu technicznego sprzętu) lub do zmiany stanu istniejącego w momencie działania (np. dążenie kierownika do poprawy morale podległego zespołu). Działanie kierownika w znacznej części polega na decydowaniu.

Decydent znajduje się w sytuacji decyzyjnej, gdy rozważa:

1.    sposób swej reakcji na określoną zmianę zewnętrzną, która według jego rozeznania może mieć wpływ na realizowany już przez niego cel, albo;

2.    nowy cel odpowiadający jego aktualnej lub przyszłej potrzebie.

Sytuację decyzyjną otwiera w każdym wypadku określona zmiana, czy choćby zapowiedź zmiany, która skłania decydenta do podjęcia decyzji. W pierwszym wypadku jest to zmiana zewnętrzna, natomiast w drugim - zmiana w pewnym sensie wewnętrzna, wynikająca z uświadomienia sobie nowej potrzeby i przekształcenia jej w określony cel. W każdym wypadku sytuacje te związane są z napływem informacji.

Tabela 1. Typowe sytuacje decyzyjne

Pozycja	Rodzaj pobudzenia otwierającego sytuację decyzyjną	Rodzaj sytuacji decyzyjnej
		Wstępna		Następna i dalsze
		treść zadania	wybór zamykający sytuację decyzyjną	treść zadania	wybór zamykający sytuację decyzyjną
I	Zmiana (informacja zewnętrzna)	reagować czy nie reagować?	wariant skutków	jak reagować?	wariant skutków
II	Zmiana	działać	wariant	jak	wariant