12677

Bardzo wiele rodzajów racjonalności. Najczęściej:

1.    Racjonalność instrumentalna- nastawiona na skuteczność. Działanie jest racjonalne w tym sensie, jeżeli stanowi adekwatny środek do realizacji założonego celu. Racjonalność instrumentalna jest najwłaściwsza dla działań celow'o- racjonalnych, to jest takich, które shiźą opanowywaniu i sterowaniu obiektami. Występuje tu relacja podmiot- przedmiot.

2.    Racjonalność komunikacyjna- nastawiona na porozumienie. Działanie jest racjonalne w^r tym sensie, jeżeli prowadzi do porozumienia, do konsensusu. Racjonalność komunikacyjna właściwa dla działań komunikacyjnych, to jest takich, które polegają na wzajemnym oddziaływaniu za pomocą symboli i służą integracji społecznej oraz kształtowaniu struktur osobowości szczególnych podmiotów.

Występuje relacja podmiot- podmiot.

Racjonalność inslmmentalna:

a)    Wewnętrzna- czynność jest racjonalna, jeżeli na gruncie wiedzy danego podmiotu prowadzi do stanu rzeczy uznanego przez ten podmiot za najbardziej cenny. Cel- wyznaczony pizez oceny żywione pizez działający podmiot. Środki- wyznaczone zgodnie ze stanem wiedzy działającego podmiotu.

b)    Zew net rzną- czynność jest racjonalna, jeśli na gruncie najlepszej dostępnej wiedzy prowadzi do realizacji stanu rzeczy najbardziej cennego z punktu widzenia społecznie przyjętych preferencji. Cel-wyznaczony przez społecziue podzielany system wartości. Środki- wyznaczone zgodnie z najlepszą dostępną wiedzą.

Prawodawca powinien posługiwać się racjonalnością zewnętrzną. Wiedza prawodawcy: wiedza podmiotów podejmujących racjonalne decyzje prawotwórcze nie może ograniczać się do wiedzy prawniczej, ale musi obejmować wiedzę empiryczną. Można więc z grubsza podzielić potrzebną wiedzę na wiedzę empiryczną i wiedzę prawniczą.

Wiedza empiryczna powinna obejmować

1.    Przedstawienie dotychczasowego stanu unormowania prawnego danej dziedziny życia społecznego

2.    Przedstawienie negatywnych i pozytywnych konsekwencji obowiązywania dotychczasowych przepisów' prawnych( także łatwość stosowania)

3.    Przedstawienie istniejących unormow'ań w^r rozważanej dziedzinie życia społecznego w innych systemach prawnych, w szczególności w systemach należących do tego samego typu.

4.    Przedstawienie aktualnej rejestracji stanów empirycznych danej dziedziny stosunków' społecznych w kategoriach socjologicznych, ekonomicznych, statystycznych, etc.

5.    Wiedza o prawidłowościach nuędzy typem stanów' rzeczy, do których należą zamierzone zmiany stanowiące cel działania, a typem zjawisk, które stanowią potencjalne(altematywy działania) służące realizacji celu.

ZGROMADZENIE WIEDZY EMPIRYCZNEJ WYMAGA BADAŃ RZECZYWISTOŚCI. BADANIA

RZECZYWISTOŚCI POWINNI WYKONYWAĆ EKSPERCI. BADANIA RZECZYWISTOŚCI

POWINNY BYĆ PLANOWANE Z WYPRZEDZENIEM.