s. działalności wyłącznej gdzie żadna inna gałąź nie może świadczyć usług substynicyjnych (np. transport morski- ładunki międzykontynentalne)
s. zastosowania substytucyjnego iest możliwość wybrania dla określonych przewozów określonych gałęzi.
Ważniejsi polscy armatorzy w żegludze morskiej
- PLO- Polskie Linie Oceaniczne(Gdynia) [przede wsz. przewozy towarowe]
- PŻM - Polska Żegluga Morska (Szczecin) [przede wsz. przewozy towarowe]
- PŻB - Polska Żegluga Bałtycka (Kołobrzeg) [przede wsz. przewozy pasażerskie]
- CHIPOLBROK - chiiisko-polskie towarzystwo okrętowe (siedziba Szanghaj, oddział Gdynia)
- KORPOL - koreańsko-polskie towarzystwo maklerów morskich
firmy te funkcjonują w ramach spółek akcyjnych, właściciele PLO i PŻM: eksploatacja Ponadto:
- Polskie Towarzystwo Okrętowe S.A. Założyciele: PLO. PekaoS.A, Warta
- Żegluga Polska S.A (PŻM)
- Polsko-francuska Spółka Żeglugowa (jako joint veimtre Statki te dzierżawione są armatorom PLO. PŻM)
- Polsko-hiszpańska Spółka Żeglugowa -||-3 mierniki wielkości statków morskich:
1) wyporność- to ciężar wody wypartej przez statek. Wyporność bmtto: ciężar statku wraz ze wszystkim co może się na tym statku znajdować zgodnie z wanmkami bezpieczeństwa. Wyporność netto- „lekka” - ciężar samego statku.
2) Różnica pom. wyp. netto a wyp. brutto to: nośność - maksymalnie dopuszczalny ciężar, który można na tę jednostkę załadować (ze względów bezpiecz.) Nośność statku można wyrazić na 4 różne sposoby: DWT (tony martwej wagi), T.ANG (tony ang ), T.AM, T. metryczne (określa nośność floty towarowej).
3) Na całość floty składają się też inne floty: pasażerska, rybacka, ratownicza- w tym przypadku stosuje się miernik pojemnościlejesirowa To miara objętości statku
- BRT- pojemność rejestrowa brutto- objętość całego statku, czyli wszystkich pomieszczeń statku pod górnym pokładem oraz stałych krytych pomieszczeń na pokładzie
NRT- poj. r. netto- pojemność pomieszczeń przeznaczonych dla ładunku handlowego, kajut pasażerskich. Jednostka pomiarowa pojemności rej: tona rejestrowa.
Lloyd’s Register of Shipping prowadzi rejestr wszystkich statków na świecie o pojemności powyżej 100 BRT. Jesienią każdego roku publikuje ich stan liczbowy.
Zjawisko wygodny bander: armatorzy z tych państw obniżają koszty eksploatacyjne i osiągają niższe koszty dzięki kilku zabiegom:
- państwo bandery statku nie pobiera podatku dochodowego (albo bardzo mały)
- za prawo powieszenia swojej bandery pobiera opłatę rejestrową
- przepisy bezpieczeństwa są bardzo liberalne, albo w ogóle ich nie ma
- obsługa statku może się składać wyłącznie z cudzoziemców
- niskie wymogi sanitarne
• stosują ją: Liberia. Panamia. Kostaryka, Hong-kong. Cypr. Bahamy. Jamajka, Honduras, Liban
- zjawisko w.b. dotknęło również Polskę (pod polską banderą pływa 10 statków), armatorzy odpłynęli do tanich bander.