16961

W rozwoju finansów istotną rolę odgrywali również złotnicy, którzy przyjmowali złoto na przechowanie, pobierając za te usługę pewną opłatę. Ilość złota przyjmowanego na przechowanie znacznie przewyższała ilość złota wydawanego osobom je przechowującym, zjawisko to stało się przesłanką udzielania pożyczek w złocie dla innych osób, za co złotnicy pobierali procent W ten sposób nastąpiło przekształcenie się złotników w bankierów, zakładających banki. Operacje przyjmowania złota na przechowanie oraz operacje pożyczania złota były potwierdzane certyfikatami, czyli walorami, które miały zabezpieczenie w złocie. Pokusa osiągania łatwego zysku na skutek wystawiania kwitów depozytowych oraz weksli o wartości znacznie przewyższającej wartość złota spowodowała, że rozpoczął się powolny i długotrwały proces rozdzielania pieniądz i złota.

Działalność ta sprzyjała ekspansji pieniężnej oraz rozwojowi stosunków pieniężnych. Poza klasycznymi instrumentami finansowymi jak: podatek, cło, wydatek, składka ubezpieczeniowa, pojawiły się nowe instrumenty finansowe związane z rozwojem stosunków pożyczkowych W posługiwaniu się niemi dominującą rolę odgrywały banki komercyjne. Możliwość tworzenia pieniądza przez banki komercyjne powodowała, że przyczyniały się one do wzrostu gospodarczego świata, ale także doprowadzały gospodarki niektórych krajów do sytuacji kryzysowych. W rozwoju finansów istotne znaczenie miało więc powstanie bankowości centralnej, która umożliwiała opanowanie chaosu pieniężnego wywoływanego przez banki komercyjne.

Ewolucja systemu pieniężnego w kierunku pieniądza symbolicznego (banknoty), znanego nam obecnie, pchnęła strefę finansów w kierunku pieniądza abstrakcyjnego. To spowodowało znaczny rozwój stosunków finansowych, ale także znacznie skomplikowało zjawiska finansowe. Dalszy etap rozwoju finansów wiąże się z nasileniem wymiany międzynarodowej, której przedmiotem w początkowym okresie rozwoju gospodarczego świata były towary i usługi, ale wraz z rozwojem międzynarodowych stosunków gospodarczych nasiliło się zjawisko handlu pieniądzem jako dobrem szczególnym, co wpłynęło na dalszą komplikację stosunków finansowych związanych z zagadnieniam8i kursów walutowych, systemu płatności i rozliczeń, zabezpieczenia transakcji, itp. Znoszenie barier celnych i prawnych w stosunkach gospodarczych między krajami spowodowało swobodny przepływ pieniądza ponad granicami. Stosunki finansowe nabrały cech globalnych.

1.2. Współczesne rozumienie finansów.

Współcześnie przez finanse rozumie się ogół zjawisk pieniężnych powstających w związku z działalnością gospodarczą i społeczną człowieka. Przedmiotem nauki finansów są przede wszystkim zjawiska związane z tworzeniem pieniądza przez bank centralny oraz kreowaniem pieniądza przez banki komercyjne. Finanse są ściśle związane z teorią ekonomii. Zjawiska finansowe zawsze powstają w związku z wytworzeniem dóbr i usług zaspokajających potrzeby ludzkie. Makroekonomiczny wymiar finansów polega na tym, że poprzez zjawiska pieniężne dokonuj się alokacji zasobów rzeczowych oraz zasobów pracy w gospodarce, co warunkuje uruchomienie procesów ekonomicznych, dzięki którym następuje zaspokojenie potrzeb ludzkich. Związek zjawisk pieniężnych ze sferą realną gospodarki stanowi sens i ekonomiczną treść finansów.

Zjawiska finansowe występują w ramach stosunków pieniężnych powstających podczas różnorodnych transakcji gospodarczych, których przedmiotem są dobra i usługi. Przedmiotem transakcji jest także sam pieniądz i jego surogaty, pochodne pieniądza (derywaty). Transakcje mogą być dokonywane za pomocą pieniądza gotówkowego albo bezgotówkowego. Stosunki finansowe zachodzą w znacznym stopniu przy udziale pieniądza idealnego, abstrakcyjnego, występującego jedynie w postaci zapisów na rachunkach bankowych podmiotów stosunków finansowych.