19956

Tendencje regresyjne - tendencje do przeżywania poczucia tożsamości na niższym, bardziej prymitywnym poziomie (np. petne przeżycie seksualne z zatarciem granic, kontakty oparte na podległości). Może występować jako reakcja na frustrację i wówczas może wiązać się z ogólnym pogorszeniem funkcjonowania psychicznego.

Fiksacja i regresja stanowią o patologii poczucia tożsamości. U niektórych tendencje regresyjne są na tyle silne ze wiążą się z dużym lękiem i zaburzeniami funkcjonowania.

Regresja w służbie ego - adaptacyjny charakter regresji. Przyjemne przeżycie osobowości zbiorowej, o charakterze chwilowego relaksu (np. imprezy zbiorowe -mecz, koncert), które ułatwia powrót po pewnym czasie do funkcjonowania na normalnym poziomie.

Rozwój poczucia tożsamości

1.    Faza autystyczna (0-2 miesiąc)

Noworodek nie wykazuje zaangażowania względem świata zewnętrznego - nie reaguje na bodźce zewnętrzne, odczuwa głównie głód i inne napięcia związane ze stanem wewnętrznym.

2.    Faza symbiozy (2-6 miesiąc)

Noworodek dzięki opiece macierzyńskiej przechodzi z fazy autystycznej do fazy symbiozy. Jako oznakę wchodzenia przez niemowlę w fazę symbiozy traktuje się pierwsze przejawy zachowania społecznego - uśmiech społeczny.

Angel - dziecko ma mgliste poczucie własnego Istnienia i Istnienia matki, ale nie odróżnia siebie od niej, nie posiada też poczucia egzystencji jako jednostki odrębnej od reszty świata. Dziecko doświadczające braku matki ogrania panika określana jako (bardzo silny i wszechogarniający) lęk przed unicestwieniem w skutek opuszczenia.

Kształtują się zaczątki tożsamości. Zaangażowanie uczuciowe w stosunku do matki Jest zasadniczym psychologicznym osiągnięciem w tej fazie.

Warunki prawidłowego przebiegu tej fazy:

•    dobra opieka macierzyńska,

•    empatyczna matka,

•    kontakt wzrokowy z matką, matka powinna też mówić i śpiewać do dziecka,

•    wzajemna adaptacja psychiczna.

Niedostateczna lub nieprawidłowa opieka grozi zahamowaniem rozwoju, leży u podłoża psychoz dziecięcych.

3.    Faza separacji (4/6 miesiąc - 3 rok życia)

Dziecko zdobywa podstawy poczucia odrębności, zdolności do odróżniania siebie od matki i w rezultacie siebie od reszty świata, tego, co przynależne i nieprzynależne do „ja". To proces długotrwały i wieloetapowy.

Charakterystyczne dla fazy separacji są:

•    lęk separacyjny - Mahler - pojawia się w obliczu braku obiektu uczuć, a także w związku ze świadomością własnej odrębności od matki.

•    pewien stopień frustracji potrzeb dziecka, zwłaszcza potrzeb pokarmowych - stanowi rodzaj „starcia z rzeczywistością", sprzyja różnicowaniu „ja" i „nie-ja"

2