26425

również zauważyć po upadku bloku komunistycznego na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych XX w. Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich rozpadł się na szereg państw: Federacja Rosyjska, Ukraina, Turkmenistan, Gruzja, Republika Uzbekistanu, Republika Armenii, Republika Kirgiska, Republika Kazachstanu, Republika Litewska, Republika Łotwy, Republika Mołdawii, Republika Tadżykistanu, Republikę Białoruska, Republika Azerbejdżanu, Republika Estonii. PRL zmieniła nazwę na Rzeczpospolita Polska, NRD i RFN zjednoczyły się i przyjęły wspólnie nazwę Republika Federacyjna Niemiec. Czechosłowacja podzieliła się na Republikę Czeską i Republikę Słowacką. Węgry przyjęły nazwę - Republika Węgierska, Rumunia - Republika Rumunii, Bułgaria - Republiki Bułgarii. Większość państw, jak łatwo zauważyć w swej oficjalnej nazwie używa rzeczownika „republika”. W tym wypadku już nazwa państwa informuje nas o formie państwa. Samo słowo, pochodzi od łacińskiego „res publika”, co oznacza rzecz pospolitą, państwo.

W nazwach państw wszystkie komponenty są bardzo ważne. Niemożliwe jest pominięcie w nazwie choćby jednego członu. Imię własne państwa jest najważniejszym elementem nazwy. Biorą one początek od wyrazów pospolitych, które wskazywały na:

-    położenie geograficzne - np. Ekwador (liiszp. Ecuador - równik), Norwegia (Norway droga na północ) czy Islandia (Iceland - lodowy ląd, nazwa więcej mówi jednak o klimacie),

-    bogactwa znajdujące się na terytorium państwa - np. Wybrzeże Kości Słoniowej,

-    dzień odkiycia - Dominikana,

-    religię - Izrael.

Czynniki te warunkują nazwy większości państw na świecie. Często jednak mamy państwa, których nazwa wywodzi się od:

-    nazwy miasta, osady

-    nazwy narodu tworzącego państwo - Czechy, Słowacja (Czechosłowacja w 1981 roku), czy Francja,

-    imię monarchy - Filipiny, od imienia króla Filipa,

-    bohatera narodowego - Republika San Marino lub Boliwia.

-    od nazwiska założyciela - Księstwo Lichtenstein od nazwiska Hansa Adama Lichtensteina.

Tłumaczenie nazw państw, jest kolejnym aspektem podejmowanym przez autorów. Nie zawsze nazwy warunkuje jedynie gramatyka, często również determinują je czynniki polityczne. RFN - Republika Federacyjną Niemiec była nazwą, która wskazywałaby na nazwę całych Niemiec. Dlatego polska dyplomacja używała nazwy NRF - Niemiecka Republika Federacyjną, by odróżnić to państwo od NRD, uwypuklić różnice. Stan taki trwał do 1974 roku, gdy uregulowano stosunki między oboma państwami. Przykładem na kłopoty z tłumaczeniem nazw może być również przykład Bangladeszu. Oryginalna pisownia nazw tego państwa Bangla Desz została zastąpiona w Polsce przez Bengalię. Interwencja dyplomacji Bangladeskiej przywróciła dawną nazwę jednak pisaną łącznie.

Trudności wynikają nie tylko z aspektów politycznych, ale także z językowych. Terminy używane w niektórych językach są nieprzetłumaczalne. Na przykład Puerto Rico po angielsku nazywa się Commonwealth of Puerto Rico, po Hiszpańsku Estado Librę Asociado de Puerto Rico. Po polsku tłumaczenie hiszpańskie brzmiałoby - Wolne Państwo Stowarzyszone Puerto Rico, jest jednak dalekie od angielskiego. Wyraz commonwealth jest nieprzetłumaczalny na język polski. Choć Commonwealth of Australia istnieje w Polsce jako Związek Australijski, to daleko mu do znaczenia portorykańskiego. Samo wyrażenie „związek” kojarzy się w charakterze ustrojowym z federacją. Czasami pozostaje się przy pisowni obcojęzycznej jak w przypadku Libijskiej Arabskiej Dżamahiriji Ludowo -Socjalistycznej. Słowo „dżamahiria” tłumaczono kiedyś jako republika, ale zaprzestano tej praktyce.