26484

Udział młodzieży w Powstaniu listopadowym posłużył władzom jako pretekst do likwidacji Uniwersytetu Wileńskiego.

Wstąpienie Mikołaja I na tron miało doniosły wpływ na losy Rosji i Polski. Szkolnictwo polskie na ziemiach byłej Kuratoi ii straciło polski charakter, kiedy w 1834 r. Zniesiono Kuratorię tworząc Białoruski Okręg Naukowy- wprowadzając język rosyjski jako wykładowy. W ciągu paru lat zlikwidowano wszystkie prywatne szkoły śr ednie prowadzone przez zakony katolickie, zastępując je szkołami rządowymi Zamknięto większość pensji żeńskich prowadzonych przez klasztory

Młodzież polska udawała się z konieczności na studia w uniwersytetach rosyjskich, głównie do nowo otwartego Uniwersytetu Kijowskiego.

❖ LICEUM KRZEM IENICKIE:

Sławnym obok Wilna ośrodkiem nauki polskiej był Krzemieniec, w 1805 powstało tam gimnazjum.

Jego założycielem był Tadeusz Czacki- wizytator guberni wołysnkięj, podolskiej i kijowskiej.

Gimnazjum krzaniaiickie pod względem organizacyjnym dzieliło się na 2 stopnie ( oddziały)

I    NIŻSZY- tworzyły go 4-jednoroczne klasy, nauczano tu głównie języków- polskiego, łaciny, rosyjskiego, francuskiego i niemieckiego. W znacznie mniejszym wymiarze nauczano przedmiotów matematyczrtych, nauki moralnej i geografii. Czas wolny młodzież wypełniała spacerami, grami, czytaniem powieści Poświęcona „ćwiczeniu pamięci".

II    WYŻSZY- tworzyły go 3 dwuletnie klasy, gdzie dominowały przedmioty matematyczno- przyrodnicze, filozofia z logiką, wymowa, technologia, rysunki. Po za tym nauczano historii Rosji, prawa, ekonomii.

Program szkolny stwarzał okazję do rozwoju zainteresowali, przygotowania do pewnych zawodów, ponieważ uczniowie mieli okazję do dobierania sobie dodatkowych przedmiotów' nauczania.

Po za tym istniała przy szkole osobna szkoła malarzy, geometrów, mechaników. Nauka w liceum była bezpłatna Ponadto Czacki zorganizował pod opieką i nadzorem szkoły sieć prywatnych stancji oraz szkoły parafialne.

Czacki przekazał gimnazjum w łasne zbiory biblioteczne, pozostałe po S. Poniatowskim Zakład miał ogród botaniczny, laboratorium chemiczne, gabinet matematyczny, fizyczny.

W liceum krzemienickim uczyło wielu wybitnych profesorów - Słowacki. Lelewel. Drzewiecki. Osiński.

❖ SZKOLNICTWO KSIĘSTWA WARSZAWSKIEGO: 180"- 1815

Powstało na mocy układu pokojowego podpisanego wTylży między Napoleonem a Aleksandrem I. Napoleon nadał Księstwu konstytucję wzorowaną na konstytucji francuskiej- równość wobec prawa, tolerancja religijna, przy zachowaniu religii katolickiej jako panującej

Działalność pedagogiczną należało budować właściwie od podstaw*. Szkolnictwo na terenie Księstwa było zaniedbane. Zrujnowane budynki szkolne, niski poziom nauczania, brak nauczycieli i funduszy

Komisja Rządząca powołała do życia tymczasową władzę szkolną- Izbę Edukacyjną - 1807r. W skład Izby weszli wybitni przedstawiciele polskiego oświecana- S. Kostka- Potocki, ks. S. Staszic. B. Linde. K. Dichl. A. Potocki.

Izba została przekształcona w* organ stał)' tzw. Dyrekcję Edukacji Narodowej.

Zadaniem było odbudowanie i zorganizowanie nowych szkół oraz ułożaiie nowych planów nauczania- należało je wykonać w niezwykle trudnej sytuacji finansowej. oraz niepewnej sytuacji międzynarodowej.

Szkoły elementarne:

W 1808 r. pierwszym przepisem było to aby każde miasto i większa wieś posiadała szkołę elanaitamą. utrzymywaną ze składek, która była uzależniona od wysokości dochodów poszczególnych obywateli. Przepis wprowadził również formalny obowiązek szkolny dla dzieci.