27458

o fideikomisy - powiernictwa beztestamentowe. Bierze się to od słów „fidei comitio" - cos powierzam twojemu zaufanie. Spadkodawca nie sporządzał testamentu, ale w nieformalny sposób zwracał się np. w liście do spadkobiercy, aby ten przekazał fragment majątku spadkowego wskazanej w tym liście w sposób nieformalny osoby. W części wynika to z ustawy, z części z aktu woli.

2 Zasada swobody testowania

Spadkodawca mógł tak jak chce rozporządzić swoim majątkiem. Wolność dysponowania swoim majątkiem. Maksymy:

•    XII tab. 5.3: Uti legassit super pecunia tutelave suae, ita ius esto - jak rozporządził swoim majątkiem oraz co zdecydował w kwestii opieki nad swoimi rzeczami, niech będzie prawem wola ma walor prawa, cieszy się takim samym uznaniem

•    Testamentum ambulatoria est enimi voluntas defuncti usque ad vitae supremum ecitum -testament zmienną jest bowiem wolą zmarłego aż do samego kresu życia

•    defunctus - de cuius (od is de cuius hereditate quaeritur)

Problemy dotyczące swobody testowania:

•    Testamenty wspólne - dwie osoby w jednym akcie ustanawiają się wzajemnie spadkobiercami. Wymiana majątków spadkowych. Generalnie jednak tego nie było, rzymianie na to generalnie nie pozwalali (przez krótki czas było to w okresie klasycznym). Testament wzajemny jest niedopuszczalny, bo uznano, że gwarancją swobody testowania, to fakt tego, że nie jest to akt jednostronny, nie można było być ograniczonym. Justynian w ogóle odrzuca testament wspólny, gdyż jest on zbyt ograniczający. Np. odwołanie testamentu jest uporczywe - sam sporządziłem, sam odwołuję, a tutaj jeżeli relacje lub zaufanie się zmienią, to jest to problemem. Współcześnie testamenty wspólne są niedopuszczalne (poza praktyką niemiecką - tzw. testament berliński, pozwala na testamenty wspólny między małżonkami).

•    Problem umów o dziedziczenie - umowa, która decyduje o rozporządzeniu majątku po śmierci. Problem ochrony najbliższych, którzy mogą być tak pominięci. Poza tym, jeżeli ktoś jest stroną takiej umowy, to może pomóc komuś szybciej odejść z tego świata. Ponadto pacta sunt servanda - umów trzeba dotrzymywać. Testament można zmienić, a z umowy trudno się wycofać. Dlatego uznano w rzymskiej dyskusji, ze umowa o dziedziczenie jest niemożliwa. Jest ona contra bonos mores - przeciwna dobrym obyczajom. Generalnie dzisiaj się tego też nie stosuje, poza Niemcami. Oni jednak jacyś dziwni są.

•    Problem konkurencji między wolnością a powinnościami względem najbliższych - czy wolność spadkowa jest niczym nieograniczona?

o Dziedziczenie przeciwtestamentowe (contra tabulas) formowane w interesie najbliższych spadkodawcy. Dziedziczenie przeciwtestamentowe można podzielić na ■ Formalne - wymaga się od sporządzającego testament, który nie chce przyznać majątku swoim najbliższym, aby wyraźnie wskazał to w testamencie, dokonując ich wydziedziczenia. Możliwe jest odsunięcie najbliższych od dziedziczenia w ramach swobody testowania. Tylko spadkodawca musi o tym pamiętać i wskazać to w testamencie. Jest to najdalej idąca wolność swobody testowania.