2788

działającym jest samorządząca się jednostka. Czy jest możliwa taka kultura gdy w społeczeństwie panuje niesamowicie zróżnicowany tok myślenia, i czy możliwe jest, że społeczeństwo będzie posiadało jednakową mentalność? Ja nie jestem w stanie odpowiedzieć na takie pytanie a analizując przykład przedstawiony przez prof. Morawskiego ciężko jest mi zrozumieć jaka jest odpowiedź na tak postawione pytanie i czy w ogóle taka odpowiedź istnieje.

Bardzo zaintrygowała mnie również przytoczona wypowiedź pani Janiny Zakrzewskiej o budowaniu systemu prawnego od podstaw w czasach niejasnej polityki. Na początku wydawało mi się, że logiczne jest wprowadzanie zmian i sprostowanie obowiązującego systemu., jednak później uświadomiłem sobie, że faktycznie okres przełomu i niepewnej polityki jest najlepszym momentem na kształtowanie nowego systemu.

Tworzenie systemu demokratycznego nie jest możliwe gdy elity rządzące kierują się interesem własnym. Należy odpowiednio traktować warstwy społeczne które wyłaniają społeczeństwo obywatelskie. Społeczeństwo obywatelskie natomiast musi czynnie uczestniczyć w kreowaniu systemu politycznego i w całym życiu politycznym. Wszelkie próby rządu które dążą do udowodnienia, że sami mogą czegoś dokonać, wyłączając jednocześnie społeczeństwo z procesu tworzenia nowego ładu spotyka się z uzasadnionym niezrozumieniem czego efektem jest niepowodzenie i upadek rządu.

Dążąc do demokracji jako do osiągnięcia lepszego bytu ogółu społeczeństwa należy postawić sobie pytanie: Co to znaczy lepszego? To bardzo ciekawe jaka jest różnica pomiędzy lepszym i ważniejszym. Czy to co jest lepsze jest również ważniejsze? Co jest ważne dla społeczeństwa? Jeśli elity rządzące będą miały te same cele co społeczeństwo, wyborcy będą mogli czynnie uczestniczyć w życiu politycznym a partie nie będą kierowały się własnymi pobudkami możliwa jest demokracja. Jednak aby do tego doszło, to społeczeństwo musi dojrzeć i być zdolnym do ponoszenia konsekwencji.

Pewne jest, że osiągnięcie demokracji dojrzałej jest długotrwałym procesem którego przebiegu nie można przedstawić. Nie jest możliwe sporządzenie planu za pomocą którego państwo stanie się demokratyczne. Mówi się, że państwo dąży do