28047

Światopogląd a moralność

■    Wpływ światopoglądu na moralność jest nieustannie przedmiotem dyskusji

■    T. Kotarbiński „ sprawy sumienia" głosił o niezależności moralności od światopoglądu: „ Jak się układa w głowach myślicieli obraz stosunku psychiki do materii w strukturze wszechświata, czy materia myśli,czy duch od niej odrębny, czy przedmiotem wiedzy ludzkiej są byty absolutnie obiektywne, czy też wiedza ma doczynienia tylko z obiektami w postaci materiału zewnętrznego ukształtowanego przez formy umysłu ludzkiego, czy wszechświat jest skończony, czy nieskończony w czasie i przestrzeni"

•    Zgadzamy się z tą wypowiedzią, je.śli chodzi o niezależność moralności od tych poglądów

■    Berkeley Błesznie twierdził, iż świat jest postrzeżeniem na jego opinie etyczne

•    Darwin wierzył, że walka o byt jest czynnikiem postępu

•    Kropotkin widział czynnik postępu w pomocy społecznej

■    To co nazywamy światopoglądem jest skąp likowaną całością

•    W dużym stopniu interweniują w moralności poglądy na naturę ludzką i obraz przyszłości, ku której świat zmierza

•    Nie zostało do końca ustalone, czy świat idzie w moralności ku lepszemu, czy też nie

■    Często nie światopogląd wpływa na moralność, ale i odwrotnie, potrzeby moralne dyktują światopogląd

■    Starożytni moralność wywodzili z natury ludzkiej, a zarazem ze światopoglądu

•    Gandhi: „wszystkoe co żyje stanowi jedność", pozwoliło mu to przyjąć, iż każda krzywda czyniona komuś, jest uczyniona również samemu sobie

■    Współcześni badacze kultur, inaczej niż Kotarbiński, dowodzą ścisy związek światopoglądu danego społeczeństwa z jego moralności i systemem wartości

■    E. M. Allbert B, Bettelhamim daje analizę łamania człowieka poprzez zmuszanie go do zaparcia się wszystkiego, co dotąd cenił i szanował, oraz analizę metod rozbiajania solidarności międzyludzkiej

■    Tam, gdzie państwo wymaga od obywatela nie tylko posłuszeństwa, ale i zgąłszania akcesu do stylu rządów, samobójstwo podlega moralnemu potępieniu. Stanowi to akt nielojalności w stosunku do rządu

•    Rosnąca centralizacja władzy, budzi powarzne obawy, ponieważ ich zdaniem odbiera ona ludziom osobiste aspiracje. Scentralizowana władza woli obywatela ujednoliconego. Z rozrostem różnych form organizacji i z centralizacją wiąże się biurokracja.

■    Biurokracja przedstawia typ organizacji o określonej hierarchii i o dokąłdnie wyznaczonych dla każdego rolach. Biurokrata, jak pisze MErton dział jako reprezentant instytucji, co go upoważnia do przybierania postaw dominacji