29694

kształtuje nie historia, a uczucia. W Wietrze od wschodu - bohater wyizolowany z realności czasowej i przestrzennej,

unika określenia czasu, bo nie chce oceniać konkretnego rządu a powojenną Polskę, obrazu życia w Polsce prawie nie ma (a powieść przecież jest poświęcona ocenie Polski lat 1918- 1924), niestabilny jest też zarys powieści,

Sens ideowy;

rewolucja - to alternatywa wobec idei wielkich reform społecznych w Polsce. Rewolucja z Rosji - bezsensowna makabra, żywioł zniszczenia, makabryczne obrazy ludzkich zwłok, zburzenie norm życia społecznego, drożyzna, głód, chaos, samowola, rewolucja z perspektywy samotnej kobiety - oskarżenie i potępienie rewolucji godzącej w słabych i bezbronnych,

z rosyjskich doświadczeń Baryki - I rewolucyjny czyn to pobicie dyrektora gimnazjum. Z wieców - przekonanie o konieczności odnowy świata. Cezary wierzy, że rewolucja ma sens. Wątpliwości rodzi zerwanie obrączki z palca umarłej matki, reakcje uczuciowe na śmierć matki, rewolucję, głód, upokorzenia - wydają się mało prawdopodobne,

polskość u Cezarego pojawia się po opowieści o szklanych domach. Seweryn Baryka - tradycje patriotyczne, brał udział w powstaniu listopadowym, po wojnie się zmienił. Polska jawi się mu jako oaza bezpieczeństwa i spokoju. Szklane domy to 1) wybieg, 2) majaczenie chorego, 3) marzenia o przyszłym działaniu syna. Seweryn - wróg rewolucji socjalnej, odmienić życie może tylko wynalazek techniczny - szklane domy, wstąpienie Cezarego do wojska - ciekawość polskiego patriotyzmu,

-    dwór w Nawłoci - egzystencja dworu ziemiańskiego, radość z poczucia przynależności do grupy. Rewolucja staje się dla niego obca,

po zamieszkaniu na Chłodku z chłopami - dostrzega ogrom krzywdy społecznej w Polsce. Gdy wyjeżdża z Chłodka - czuje się Polakiem, s. LXI odnalazł na ziemi polskiej wartość społeczną i moralną, która mogła stanowić alternatywę wobec rewolucji (...) tą wartością był patriotyzm Polaków, odtąd dążenia między patriotyzmem a programem rewolucji społecznej,

Szymon Gajowiec - patriota, ukształtowany przez warunki niewoli politycznej, wyznaje ideologię państwową, nadrzędny cel - obrona państwa polskiego, oznaki słabości usprawiedliwia dziedzictwem po czasach zaborów albo presją potrzeb doraźnych, sytuację w Polsce określa przedwiośniem niepodległości - reformy można zrealizować gdy bezpieczne będą granice. Poglądy Gajowca bliskie poglądom pisarza,

-    charakterystyka Lulka prowadzi do skompromitowania komunistów. Lulek to demagog, przemawia sloganami, jest sekciarzem i dogmatykiem, niechętny PPS-owi. Wobec Cezarego zachowuje się jak myśliwy, chce go pozyskać. Omija zniechęcające opinie i elementy w ideologii,

Gajowiec i Lulek toczą walkę o świadomość Cezarego, stanowisko ideowe Baiyki ujawnia się w 3 scenach - 1) polemika Cezarego z komunistami, 2) dyskusja z Gajowcem, 3) rozmyślania, gdy z kawiarni ogląda policjanta,

0 zastrzeżenia wobec komunistów - 1) walka klasowa nie może być motorem przemian społecznych, 2) nie ma sensu ujmowanie życia społ. w kategoriach klasowych, 3) proletariat jako klasa wyniszczona biologicznie nie może odrodzić ludzkości,

0 policjanta widzi (pod wpływem przemówienia towarzysza Mirosława) jako kata, ale i niezbędny element ładu społecznego,

0 dyskusja z Gajowcem - krytyka państwa, oskarżanie rządu, przemawia jak człowiek mocno związany z Polską,