28378

Układ krążenia jest szlakiem transportowym doprowadzającym tlen, wodę, składniki mineralne i substancję odżywcze do tkanek natomiast odbierającym od nich dwutlenek węgla i zbędne produktu przemiany materii. Zaangażowany jest także w regulację temperatury ciała oraz transport hormonów a także składników układu immunologicznego. Układ krążenia wykonuje swoje funkcje za pośrednictwem krążenia małego (płucnego), krążenia dużego oraz krążenia wrolnego. Krążenie wrotne jest po części niezależne od funkcji serca.

UKŁAD KRWIONOŚNY

OGÓLNA BUDOWA NACZYŃ

Niezależnie od istniejących różnic w budowie i funkcji, większość naczyń wykazuje wspólne dla nich cechy budowy histologicznej. Ogólnie biorąc, tętnice charakteiyzują się grubszą ścianą oraz mniejszym światłem natomiast żyły odwrotnie, posiadają szerokie światło zwykle przy mniejszej grubości ściany. Ponadto, tętnice na przekrojach histologicznych są okrągłe a w świetle naczynia zwykle nie obserwuje się upostaciowionych elementów krwi. Ściana naczyń krwionośnych zbudowana jest z trzech warstw: wewnętrznej zwanej intimą, środkowej oraz zewnętrznej zwanej przydanką.

■    Warstwa wewnętrzna (tunica intima). Tworzy ona wewnętrzną warstwą naczynia. W jej skład wchodzi:

0 Sródhłonck naczyniowy (endothelium) spoczywający na błonie podstawnej

0 Warstwa podśródbłonkowa (subendot helium) zbudowana z tkanki łącznej wiotkiej

0 Blaszka sprężysta wewnętrzna (ang. internal elastic lamina), zbudowana z włókien sprężystych

Tkanka łączna luźna warstwy podśródbłonkowej zawiera pojedyncze komórkami mięśniowe gładkie oraz fibroblasty.

Blaszka sprężysta wewnętrzna jest najlepiej rozwinięta w dużych tętnicach typu mięśniowego. Blaszka ta ma strukturę okienkową umożliwiającą swobodną dyfuzję substancji do głębszych warstw naczynia.

■    Warstwa środkowa (tunica media). W warstwie tej dominują komórki mięśniowe gładkie ułożone koncentrycznie dookoła światła naczynia. Pomiędzy komórkami mięśniowymi występują włókna elastynowe, włókna kolagenowe III typu oraz substancja amorficzna (proteoglikany). W dużych tętnicach włókna elastynowe formują tzw^r. błony sprężyste.

Warstwa środkowa jest dominująca w tętnicach natomiast słabo widoczna w żyłach. Wraz ze zmniejszaniem się światła naczynia ulega stopniowemu zanikowi będąc praktycznie nieobecną w małych naczyniach. W związku z brakiem fibroblastów, komórki mięśniowe gładkie przejęły w tej warstwie funkcje syntezy składników tkanki łącznej. Niekiedy do warstwy środkowej docierają zakończenia nerwów układu autonomicznego. W skład warstwy środkowej wchodzi słabo uformowana blaszką sprężystą zewnętrzną oddzielająca ją od przydanki.

■    Warstwa zewnętrzna (tunica adventitia). Jest zbudowana głównie z sieci włókien kolagenowych typu I, przytwierdzających ścianę naczynia do otaczających tkanek. Warstwa ta jest najlepiej rozwiniętą warstwą ściany żył W jej obrębie lokalizują się naczynia naczyń (vasa vasorum), które zaopatrują w krew głównie warstwę środkową oraz nerwy wazomotoryczne (nervi vasonim) będące elementem układu nerwowego autonomicznego zarówno sympatycznego