człowieczeństwie wprowadzone w życie przez liturgię.
Narodzenie Pańskie jest rozpoczęta Wigilią. Kapłan może odprawić 3 Msze :
-najstarsza z odczytaniem prologu Jana - w dzień Narodzenia wciągu dnia
- pasterka - w Rzymie od Vw w kościele MB Większej - tam imitacja groty
- w kościele św Anastazji, 6w - Papież lub delegat
Dopatrywano się w nich potrójnych narodzin Chrystusa, z Ojca Niebieskiego, Narodzin w ludzkim czasie, Narodzin w sercu człowieka.
Początkowo uroczystość trwała jedne dzień, od ok 4 w doszło wspomnienie św. Szczepana, Jana, Młodzianków. W poi 6 w otizymała oktawę - oznaczającą pełnię, wejście w nowy wymiar, wieczność. Każdego dnia inne wydarzenie jest przywoływane. Na zakończenie przywołane macierzyństwo Maryji.
Obecne ramy czasów od Nieszporów 24 grudnia do święta Chrztu Pańskiego, oktawa koczy się 1 stycznia. Wcześnie otoczoną pamięcią świętych, 26 grudnia św Szczepan diakon- święci się owies, św Jan 27.12 święci się wino, od 13 w wino św. Jan otrzymało osobne W ogosła wie listwo, św Młodzianków męczenników- 29,12 -specyficzne rozumienie męczeństwa początek 6w, św. Tomasz Beckett i Sylwester I.
W tym czasie obchodzi się święto Św Rodziny - kult ten rozwinął się ok 17 w. była to inicjatywa ludu, w 1921 osobne święto Benedykt XV, ma bronić świętości i przed rozbiciem rodzili.
Epifania - Objawienie Pańskie 6 stycznia
Treścią: objawienie misterium Boga w Jezusie. Jezusie Mt klucz rozumienia święta.
Królowie zapowiadani w ST. Przymierze spełnia się w Osobie Jezusa. Bóg objawia się wszystkim ludom. NT nie wymienia ile liczby magów i nie mówi o króla ale fakt 3 darów przyczynił się do ustalenia liczby 3. od 7w nazywano ich królami pod wpływem psalmów. 9w nadaje im imiona. Klut 3 króli wzmógł się od 12 w wówczas ich relikwie zostały uprowadzone z Mediolanu do Kolonii.
Zwyczaje:
Błogosławieństwo domów, w Polsce KMB + Krzyż . Kristus ma Donem beneficaL
Błogosławieństwo wód Jordanu - prawosławie
Błogosławieństwo złota, kadzidła, mirry
Ogłoszenie daty Wielkanocy
Dramatyzacje
Zwyczaje
# żłóbek - z Betlejem w 5 w przeniesiony do Rzymu, co roku pasterka przy tym żłóbku, potem do innych kościołów + figury, upowszechnił św. Franciszek
# jasełka - przestawienie tearialne, początkowo prosta w formie
#kolędy - zaczerpnięte z pogaństwa - izymskie kolędy styczniowe, zawierały życzenia pomyślności, mamy 500 kolęd
# choinka- pochodzi z Niemiec, zielone gałązki symbol życia i światła, tu jako typ Jezusa rajskiego drzewa życia, u nas od I7w