2865

WSTĘP

W pracy przedstawiono sposób realizacji funkcji kontroli kosztów za pomocą procedury budżetowania na przykładzie zakładu metalurgicznego wchodzącego    w skład przedsiębiorstwa produkcyjnego. Asortyment

produkcji stanowią znacznej wielkości odlewy, dlatego w zaprezentowanym przykładzie zastosowano system kalkulacji zleceniowej ewidencji kosztów, którą przedstawiono na konkretnym przykładzie. Omówiono również pojęcia „budżet" oraz „budżetowanie", które jako jedna z metod zarządzania spełnia jego funkcje: planowania, koordynacji, komunikowania, motywowania i kontroli. Budżety ten omówiono na szczeblach przedsiębiorstwa, zakładu metalurgicznego, miejsc powstawania kosztów oraz zleceń.

1. Pojęcia „budżet" oraz „budżetowanie"

Budżet to dwustronne zestawienie środków pieniężnych. Po stronie dochodów znajdują się kwoty środków pieniężnych stanowiące przychody z tytułu sprzedaży określonych produktów, a po stronie wydatków - kwoty pieniężne odpowiadające przewidywanym kosztom wykonania zadań. Kwoty te wyznaczają górną granicę wydatków na zawarte w planie budżetowym zadania cząstkowe i rodzaje kosztów. Z pojęciem „budżet" można się spotkać w przedsiębiorstwach, gdzie mamy do czynienia z budżetem reklamy, sprzedaży, z budżetami jednostek organizacyjnych, a nawet poszczególnych stanowisk. Czasami znaczenie kategorii budżetu sprowadza się do określonej sumy pieniędzy przeznaczonej na dany cel, bez związku ze źródłem przychodów. Brak określenia tych źródeł sprawia, iż budżet jest niekompletny i nie może spełniać swych zadań.

O ile budżet jest dokumentem, o tyle termin „budżetowanie" podkreśla aspekt czynnościowy, obejmujący stosowanie różnych metod i technik związanych z przygotowaniem, realizacją i kontrolą budżetu. Ogólne określenie budżetowania podajeJ. Komorowski:

„Budżetowanie jest to metoda bieżącego    zarządzania

przedsiębiorstwem, określająca zasady planowania i wykorzystania środków finansowych w celu efektywnego wykonania zadań produkcyjnych”,

Budżetowanie stanowi podzbiór zbioru metod i narzędzi zarządzania. Narzędzie to ma charakter procedury, a więc pewnej obowiązującej w przedsiębiorstwie, sformalizowanej organizacji pracy, opisanej w instrukcji budżetowania, która określa zasady tworzenia i wykonania budżetu. Skoro budżetowanie stanowi jedną z metod zarządzania, zatem funkcje, jakie ono pełni, powinny być zbieżne z funkcjami zarządzania.