36134

Umierając prorokuje upadek Rzymu z ręki północnych ludów. Amfiloch (nie wiem w końcu, czy to Hermes czy Amfiloch) wziął topór i rozwalił posąg boga Grimhildy. Taki jest ród potomka Filipomena. Ojciec porzucił dom Irydiona i płynie z unią z prochami Grymhildy ku Chiarze.

CZĘŚĆ 1

Sala w pałacu Irydiona w Rzymie.

Irydion stoi pod posągiem ojca. Oparł głowę o stopy Amfiloclia. Niewolnicy rozmawiają - w nocy Heliogabal (cesarz w 15 roku życia, zamordowany w 18) ma porwać Elsinoe, siostrę Irydiona. Niewolnicy wychodzą. Irydion z irytacją o nich mówi, że myślą, iż on śni, tymczasem czuwa. Woła swoją siostrę - nadchodzi ona z cypiysowym wieńcem na skroniach. Żegnają się przed przybyciem sług cesarza. Elsinoe przygotowywała się do tej roli od dzieciństwa (do udziału w spisku). Elsynoe prosi brata o litość, ale ten nie zmienia decyzji. Dziewczyna chce, by popełnili razem samobójstwo. Ale Irydion wymaga od niej czego inego - poświęcenia cnoty dla słusznej sprawy. Irydion, czując, że wola jego słabnie, wzywa MAsynissę. Ten przybywa i obwieszcza przybycie posłańców cesarza. Irydion prosi, by Masynissa natchnął go siłą. Masynissa zrzuca wieniec cypiysowy z głowy Elsinoi. Irydion daj wskazówki siostrze - choć odda ciało synowi sprośności, ma zachować czystą duszę. Elsione ma otoczyć cesarza szałem, sprawie, by słyszał krzyki pretorianów, patrycjuszów knujących spiski, nigdy nie pozwolić, by zasnął spokojnie. Irydion poświęca siostrę duchom zmarłych przodków pod posągiem ojca.

Elsinoe ciągle rozpacza, powierza się matce.

Wchodzi Eutychian z darami. Irydion oddaje mu siostrę wraz z 50 gladiatorami. Elsinoe idzie za posłańcami Cezara. Gladiatorom Irydion powierza opiekę siostry - to wykupieni przez niego barbarzyńcy i rzymianie. Prosi bogów, by siostra była przedostatnią ofiarą poświęconą na pastwę Rzymowi, on sam - ostatnią.

Irydion zżyma się na ‘nazareńczyków’, którzy wstrzymują jego dzieło, wolą ginąć, niż bić się. Irydion nie chce pozwolić, by Rzym stał się chrześcijańskim - wtedy nie upadłby. Aleksjan (późniejszy cesarz, Aleksander Sewer) zaś już snuje takie plany.

Masynissa posyła Irydiona do katakumb, gdzie rozstrzygnie się jego los. To Hermes poświęcił Irydiona opiece Masynissy.

Słychać krzyki - to ceraz obdarował lud pieniędzmi ze względu na to, że zdobył kochankę - Elsynoe. Irydion chce zostać sam

Świątynia w lochach pod Kapitolem, posąg Mitry, wychodzą kapłani, zostaje Heliogabal i Elsinoe. Heliogabal pyta o przyczyny oziębłości kochanki - dla niej urządzał biesiady, igrzyska, odesłał nałożnice. Elsie istotnie odtrąca młodego cezara, szydzi z niego, że nie potrafi trzymać w dłoni miecza. Przepowiada mu, że zginie z reki centuriona (chodzi o Aleksjana) Odchodzi, by w jego sprawie poradzić się bogów.

Heliogabal wzywa swoich kapłanów, Eutychiana

Cesarz radzi się swych wieszczbiarzy - nie chce zginąć z reki Aleksjana. Kapłani uspokajają go. Wraca Elsinoe. Poleca wszystkim uklęknąć - zna wyrok bogów. Mówi o swoim widzeniu, w którym ujrzała męża z mieczem, który ma zbawić cezara. Imię jego - Syguard, syn kapłanki. Heliogabal uwierzył, że zbawić go ma brat Elsinoi, Irydion (Irydion = Syguard)

Salon, w środku siedzi Mammea, Aleksander Sewems przed nią.

Mammea przekazała Aleksandrowi wiedzę o Chrystusie - poczua Sewerusa, by szedł za jej naukami. Przychodzi Ulpianus - Dornicjanus. Podróżował on do Smyrny, Antiochii, Laodycei io przekonał się, że wszędzie nienawidzą cezara, Heliogabala. Dojrzewa więc sytuacja dl przeprowadzenia przewrotu. Ale Ulpianus wstrzymuje jeszcze Aleksandra - wie, że lud kocha Cezara za igrzyska, pretorianie - za rozrzutność. Aleksandra cezar uczynił konsulem cezarem - Aleksander wyczuwa w tym podstęp. Ulpianus przestrzega Aleksandra, by - kiedy już będzie Cezarem - strzegł się pychy, która go zniszczy. Mammea uczyła swego syna miłości według wskazań Chrystusa - nie sądzi więc, by jej syn zawiódł. Ulpianus przywodzi Aleksjanowi na myśl rzeczpospolitą i jej senatorów - ich święty przykład nic nie dał, w Rzymie nie ma już uczciwych ludzi. Nie można już wrócić do czasów republiki.