cholerę, bo nie ucieka z miasta, w którym szaleje zaraza, tylko dlatego, aby móc podziwiać Tadzia
- zdaniem Manna prawdziwa sztuka musi być okupiona ceną cierpienia, bólu
- twórczość dąży do piękna, a piękno jest nieuchronnie zespolone z cierpieniem (jako
- Aschenbach zapłaci cenę za doznanie i poczucie piękna (Tadzio - symbol, ucieleśnienie piękna w noweli)
- prawdziwe piękno - skażone chorobą Tomasz Mann
- związek: choroba i refleksja, choroba i tworzenie, choroba - stan wzmożonej aktywności intelektualnej
- nie ma wielkiej twórczości bez osobistego cierpienia - artysta składa ofiarę sam z siebie
- silnie związany z filozofią Nietzschego
Herman Broch
- artysta - samotnik (samotność jest mu wrodzoną)
- samotność i cierpienie to warunki tworzenia
- sprzeczność: artysta jest człowiekiem samotnym, a jego twórczość rodzi się właśnie z powodu osamotnienia, odosobnienia, cierpienia
- artysta podziwiający samego siebie - zdrajca, fałszerz sztuki - fałszerstwo zarzucał Broch Wergiliuszowi (piękno które jest tylko igraszką, piękno puste, nie może stanowić o wartości sztuki)
- jego zdaniem najważniejszym zobowiązaniem artystycznym jest poznawanie spraw ostatecznych (śmierć), a nie estetyzacja życia
Sztuka dekadencka
- zakładała niezależność artysty od jakichkolwiek obowiązków zewnętrznych
- zakłada istnienie sztuki dla sztuki
- zakłada ekskluzywność sztuki