28986

Prawo rzymskie

-    brak osób prawnych nie było w starożytnym Rzymie

-    brak terminologii technicznej

-    brak rozbudowanej refleksji prawniczej

-    możliwa przyczyna ius publicum - ius privatum (w prawie publicznym występowały podmioty wyposażone w quasi osobowość prawną, ale nie są to podmioty zakresu prawa prywatnego!) [spadek leżący]

-    związki osób - korporacje (państwo, fiskus, gminy miejskie, zrzeszenia publiczne) -> wszelkie przejawy na gruncie prawa prywatnego

-    stowarzyszenie a spółka (sodetas) - w Rzymie spółki istniały, ale nie miały odpowiedniej struktury; spółka w prawie rzymskim nie mogła istnieć przy zmianie osób (nie była więc ponad osobami fizycznymi), najpierw prawo nabywała osoba fizyczna dopiero przekazując na wspólników -> brak formuły ponadpodmiotowej

-    masy majątkowe - fundacje powiernicze (przysporzenie majątku na jakąś osobę, aby ta wydała te pieniądze na określony cel); brak osobnego substratu majątkowego

-    chrześdjańskie fundacje dobroczynne piae causae - przekazywane na cele dobroczynne domy starców, sierocińce (należały do osób fizycznych lub korporacji) - pewna ewolucja formy majątku celowego (od V w.) - nie była to jednak osobna masa majątkowa

-    WNIOSEK: prawo rzymskie nie znało osób prawnych

Konstrukcje „osobowości prawnych" do XVIII w.

-    osoby fizyczne naturalne - „osoby sztuczne" (wyposażone w pewne władztwo)

-    brak pełnej konstrukcji i precyzji

-    przyczyny:

a.    Słabość państwa (np. germańska marka; polskie opole) - dla celów obronnych, dla identyfikacji w określonym środowisku

b.    rola w źydu prawnym mniejszych i większych zbiorowośd

c.    znaczenie rozbudowującej się doktryny

*    prawo rzymskie nie znało osób prawnych

*    kanoniśa - teoria osoby moralnej (zbiorowość w obrębie kośdoła), np. biskupstwa, klasztory; później z tego rozwiązania korzystały z tego gminy protestanckie, kahały żydowskie oraz inne pozachrześdjańskie organizacje