29190

Prawo rzymskie

W czasach rzymskich, gdy prawo było już w pełni rozwinięte, sędziowie kierowali się nie tylko jego literą, ale także względami sprawiedliwości oraz słuszności. Niektórym regułom prawa i rozumowań prawniczych, sprawiedliwości oraz obyczaju nadawano nawet postać krótkich sentencji, zwanych też paremiami. Wiele z nich sformułowali słynni juryści tej epoki, np. Ulpian. Papinian, Gaius, Paulus, Cicero. Zachowały one aktualność aż do czasów współczesnych, a dzisiejsi prawnicy często się na nie powołują. Są one trwałym dorobkiem europejskiej kultury prawnej.

Parem ia - to inaczej przysłowie, sentencja łacińska, aforyzm, maksyma.

Parem ia prawnicza (używana przez prawników) - jest to krótka sentencja sformułowana najczęściej przez jurystę będącego uznanym autorytetem prawniczym (z reguły jurystę starożytnego Rzymul. wyrażająca w przystępny sposób fundamentalną zasadę prawną.

Paremie łacińskie:

a)    Ignorantia luris nocet - nieznajomość prawa szkodzi

b)    Ignorantia legis excusat neminem - nieznajomość prawa nikogo nie tłumaczy (nie można zasłaniać się nieznajomością przepisów)

c)    Lex retro non aglt - prawo nie działa wstecz (nie podlega karze czyn, który nie był jeszcze zabroniony, gdy go popełniono)

d)    Pacta sunt sen/anda - umów należy dotrzymywać. Zasada wyrażająca się w tym, że osoba, która zawarła ważną urnowe, musi ją wykonać, instytucja wywodząca się z prawa rzymskiego. Opiera się na dobrej wierze stron stosunku zobowiązaniowego i jest fundamentalną zasadą w każdym systemie prawnym. Klauzula generalna wzmacniająca rolę umów prawnych oraz pewność i stabilność prawa, jako podstawowego regulatora stosunków społecznych.

Z momentem zwycięstwa burżuazji nad feudalizmem we Francji dopiero wtedy prawne normy stały się możliwe do realizacji. Tłum wyległ na ulice i ruszył na Bastylię, na symbol królewskiej tyranii, spodziewali się znaleźć tam broń. Bastylię szybko zdobyli 14 lipca 1789 roku - dzień ten stał się świętem narodowym, od tego dnia zaczęła się rewolucja ludowa (Wielka Rewolucja Francuska).

Znaczenie Wielkiej Rewolucji Francuskiej¹:

•    rewolucja doprowadziła do likwidacji feudalizmu; chłop otrzymał ziemię na własność:

•    na miejsce feudała zjawił się kapitalista (nie zażegnano więc wyzysku), powstała nowa klasa - burżuazja;

•    wprowadzono wolność słowa, swobodę wyznania, nietykalność osobistą:

•    rewolucja zniosła przywileje szlachty i osłabiła dawną arystokrację;

•    rewolucja zrodziła patriotyzm i świadomość obywatelską;

•    zmieniła kryteria i drogi społecznego awansu (w wojsku zaczęła się liczyć odwaga i zdolności a nie pochodzenie - przykładem jest obdarzony wielkim talentem przywódczym Napoleon Bonaparte);

•    rewolucja stała się wzorem dla innych feudalnych państw (Austria, Anglia);

•    rewolucja pociągła niepotrzebne ofiary, zniszczenie kraju, dóbr kultury i tradycyjnych wartości.