3704

Pacjenci z afazją słuchowo-recepcyjną mają trudności z pojmowaniem tego, co się do nich mówi. Problem wynika tu z niemożności zrozumienia mowy pomimo zachowanej ostrości słuchu.

W odróżnieniu od pacjenta z afazją ekspresyjną, chory z afazją recepcyjną mówi płynnie. Zdarzają się też osoby mówiące niezwykle dużo. Pacjenci tacy jednak mówią niegramatycznie i często w sposób niezrozumiały. Ponieważ ze względu na trudności ze zrozumieniem mowy słyszanej nie są w stanie kontrolować własnej ekspresji werbalnej, mogą nie zdawać sobie sprawy, że w ich wypowiedziach jest coś niewłaściwego.

Bezładne mieszanie słów (splątanie werbalne) i zastępowanie właściwych słów i zwrotów innymi (parafrazje werbalne) prowadzi do bardzo głębokiego zaburzenia mowy, zwanego żargonofrazia bądź afazia anozognostyczna.

Choiy wówczas nie próbuje poprawiać błędów, a przy zwróceniu uwagi - zaprzecza im. Nie obserwuje się prób kontrolowania błędów - powtórzeń, pauz, wahania. Zaobserwowano, że pacjenci dostrzegali błędy, gdy ich wypowiedzi zostały powtórzone przez inną osobę.

W afazii wzrokowo-recepcyjnej upośledzone jest rozumienie języka pisanego.

Trudności te noszą nazwę aleksji (lub dysleksji). a niekiedy „ślepoty słów”. Pacjenci mogą wprawdzie rozpoznawać poszczególne litery, nie są jednak w stanie spostrzegać słów jako znaczących całości.

Aleksja może współwystępować z trudnością rozpoznawania przedmiotów i mamy wówczas do czynienia z ŁgSPOłeill w&rgkpwęj ągiipzjj przedllligrów-

Niekiedy aleksji towarzyszy również niezdolność nazywania barw (anomia barwi, zaś zdolność czytania liczb może być zachowana przy zniesieniu zdolności czytania liter i słów.

Aleksia (dysleksia) to nabyte zaburzenia rozumienia pisanego tekstu, spowodowane uszkodzeniami mózgu. Dysleksię nabytą odróżnia się od dysleksji rozwojowej, która oznacza niezdolność do nauki czytania w procesie normalnego rozwoju jednostki. Zaburzeniom rozumienia mogą towarzyszyć trudności w głośnym czytaniu, ale nie są one koniecznym ani wystarczającym warunkiem do rozpoznania aleksji.

Obserwacje neurologów doprowadziły do wyodrębnienia kilku klasyfikacji aleksji. Na podstawie deficytu czytania wyróżniono akksję literową, aleksję słowną j aleksię ogólna, inaczej globalną (li tero wo-słowną 1.

Rozpatrywanie zdolności czytania ze zdolnością pisanią umożliwiło klinicystom wyróżnić zespół aleksji bez agrafii (czystej alęk$ji. czystej ślepoty słów) oraz zęspół aleksji z agrafią. Zespól aleksji bez agrafii charakteryzuje się zaburzeniami rozumienia pisanego tekstu, którym często towarzyszą : trudności kopiowania i wykonywania działań arytmetycznych na piśmie, zaburzenia w nazywaniu barw (anomia barw), zaburzenia rozpoznawania przedmiotów i/lub a gnoz ja barw oraz niedowidzenie połowicze jednoi miernie prawostronne. Jednocześnie mowa ekspresyjna jest normalna lub prawie normalna z nieznacznie wyrażoną anomią. Pisanie i literowanie pozostaje w normie, niekiedy dołącza się nieznacznego stopnia niedowład połowiczy.

Zespół aleksii z agrafia dzieli się na aleksie agraficzna i aleksie afatyczna.

Aleksja agraficzna obejmuje zaburzenia czytania liter i słów. Uszkodzenie lokalizuje się w zakręcie kątowym lewej półkuli mózgu

Zespół aleksji afatycznej wchodzi w skład zespołu objawów afazji, czyli są to zaburzenia w czytaniu tekstów wraz z zaburzeniami językowymi, mające ten sam charakter i głębokość.

Afazję powiązał z agrafią J. W. Ogle twierdząc, że w korze lewej półkuli mózgu istnieją niezależne ośrodki odpowiadające za pisanie i mówienie, ale znajdują się one w bliskim sąsiedztwie, o czym świadczy współwystępowanie obu typów zaburzeń.

Wyróżniono dwa główne typy zaburzeń: agrafie pierwotne i agrafie wtórne.

Agrafie wtórne stanowiły przejaw zaburzenia lingwistycznego składnika procesu pisania i ściśle korespondowały z typami afazji.