38383

ustrój nie może być z góry sklasyfikowany; mędrzec podporządkowuje się prawom natury, które mają charakter społeczny, prawa państwa powinny być z nimi zgodne; Cyceron mówił, że państwo opiera się na sprawiedliwości, jeżeli prawodawca ustanawia złe prawa, to nie są one właściwie prawem a państwo państwem, więc prawodawca nie ma prawa rozkazywania.

CHRZEŚCIJAŃSTWO: doktryna ewangeliczna odcina religię od polityki, są autonomiczne; wszelka władza pochodzi jednak od Boga, więc chrześcijanin powinien być posłuszny władzy świeckiej, państwo ma boże zadania do spełnienia, jednak nie zakłada współpracy z władzą; pochwała dla ubóstwa, bogactwo jest prostą drogą do grzechu, własność to tylko czasowe użytkowanie dane od Boga, równość i wolność ludzi tylko przed Bogiem, należy pozostać w swoim stanie; w II I III wieku upolitycznianie doktryny, Ireneusz jako ostatni bronił indyferentności - państwo jest dla pogan; Klemens - krytyka pogańskich cesarzy, prześladowań, wysoko cenił samo państwo, pozostawał pod wpływem filozofii stoickiej; Orygenes - platonik, Contra Cebum, cesarstwo jest pogańskie, ale jego cele są chrześcijańskie, umożliwia szerzenie wary, opór jest możliwy gdy prawo stanowone jest sprzeczne z boskim (wprowadził rozróżnienie); Tertulian - wykluczał rechrystianizację cesarstwa, są sprzeczne ze sobą; podziwiał z drugiej strony rzymski aparat władzy, aprobował chrześcijańskie treści pogańskiego cesarstwa, wierni mogli z nim współpracować; należy ostatecznie ukształtował dualizm prawo ludzkie - prawdo boże z nadrzędnością drugiego; pozytywne nabiera mocy dzięki zgodności z boskim; chrześcijanie nie mogą przelewać krwi (służyć w armii"); chrystianizacja cesarstwa - edykt mediolański Konstantyna Wielkiego z 313 r., dawał mu możność kontroli nad Kościołem; Euzebiusz -był doradcą Konstantyna, udzielił błogosławieństwa rzymskiemu imperializmowi, cesarz jest interpretatorem słowa bożego; św. Augustyn (354 - 430) - większość ludzi jest zła, państwa ziemskie przemijają, władza została dana od Boga, ale z powodu grzechu, historia jest walką państwa szatana z bożym, obywatele państwa bożego są pielgrzymami na ziemi, obywatele civitas terrena są wszyscy żli i grzeszni, są w znacznej przewadze, co rozstrzyga o funkcji każdego państwa; pod jego wpływem nic nie może stać się lepsze, jego funkcją jest represja; Bóg daje władzę dobrym i złym, tyrania jest karą za grzechy, także realizuje boski plan; ludzie mają prawo do biernego oporu, gdy prawa państwowe naruszają prawa boże; uzasadnia szczególne represje wobec heretyków.

ŚREDNIOVMECZE: kultury .barbarzyńskie" spajało chrześcijaństwo i Kościół, sfera religijna życia jest nadrzędna, człowiek nie poznał sam prawdy tylko przez objawienie, wszystko co mówią święte księgi jest niepodważalną racją, reszta to herezja; interpretacją i adaptacją tekstów Biblii i patrystyki zajmowała się hierarchia kościelna, także czuwała nad ich przestrzeganiem; Kościół wzmacniał stosunki feudalne, był popierany przez wielkich posiadaczy ziemskich, zmonopolizował oświatę i kulturę; w religii umocnienie miała hierarchizacja społeczeństwa; uniwersalnym suwerenem jest głowa Kościoła, jest nieomylny, decyduje o praworządności państwa;

Cezaropapłzm bizantyjski - Bizancjum jest Nowym Rzymem, cesarz jest źródłem prawa, najwyższym sędzią, wykonawcą prawra; boże namiestnictwo cesarza, jest obrazem Boga. jest koronowany przez samego Chrystusa, wiele symboli zapożyczonych z pogańskich kultur wschodu; stoi na czele rodziny monarchów, jest głową kościoła; cesarz działa jednak dla dobra poddanych, tron był elekcyjny, z boskiej inspiracji;

Państwa germańskie wodzowie wywodzili swą wdadzę od Boga. przypisywali sobie magiczną moc zwyciężania, elekcja sakralna, od VI w. większość „z łaski Boga", co związywało z prawem bożym; w VII w. Grzegorz Wielki ogłosił że zadaniem państwa jest zbawienie obywateli, wg Izydora król. który grzeszy traci królestwo, był twórcą trójpodziału prawa: a) boskie b) powszechne, skażone grzechem pieiworodny c) ludzkie, konkretyzacja norm powszechnego, reguły postępowania są niezmienne, co uzasadnia prawo zwyczajowe;

Karol Wielki - uznał się za obrońcę i patrona Kościoła, jego zwierzchnika, mianował biskupów, rozstrzygał spory o czystość wiary; w zamian za te ustępstwa Kościół uzyskał niezależność od Bizancjum oraz swobodę dzięki zlikwidowaniu królestwa Longobardów,

PAPALIZM: Grzegorz VII zapoczątkował proces desakralizacji \Madzy świeckiej; państwo jest z istoty złe, ma rację bytu gdy realizuje sprawiedliwość bożą, a więc jest błogosławiona przez Kościół, papież jest głową wszystkich panujących i prawdziwym cesarzem, biskupi są bliżsi Bogu niż władcy, papież może odbierać i nadawać Władzę wedle zasług; umocnieniem dominacji była idea krzyżowa (XII w.), jest to dzieło boskiej inspiracji, realizacja marszu do ziemi obiecanej, śmierć z rąk pogan gwarantuje zbawienie; apogeum papalizmu w XIII w. (Innocenty III) 1) teoria jedności świata - nie może mieć