38406

fragmenty skorupy ziemskiej są pogrążane na duże głębokości, gdzie panuje wysoka temperatura i wysokie ciśnienie. Powstają gnejsy, eklogity, amfibolity...

Metamorfizm regionalny ma duży zasięg. Występuje głównie strefach subdukcji W wymienionych rodzajach metamorfizmu nie zostały doprowadzone z głębi ziemi żadne substancje (pary, gazy) i ogólny skład chemiczny pozostaje bez zmian. Jest to metamorfizm izochcmiczny. Zmienia się tylko skład mineralny skały, bez zmiany składu chemicznego, np. 6CaCO* + Ali|Si40io(OH)8) + 2SKh 2Ca3Ab[(Si04)j + 6CO2 + 4IhO kalcyt kaolinit kwarc granat

Izochemiczne przeobrażenie następuje często w trakcie metamorfizmu termicznego, dynamicznego czy regionalnego.

4. Metamorfizm met asom a tyczny przebiega, gdy na skałę oddzialywuje zarówno wysokie ciśnienie jak 1 wysoka temperatura, a z głębi doprowadzane są gorące roztwory i gazy. Zmienia się skład chemiczny skały (metamorfizm allochemiczny).

W omówionych punktach (1-4) skały nie zmetamorfizowane stają się zmetamorfizowanymi, albo skały już zmetamorfizowane w miarę podwyższania temperatury i ciśnienia i przepojone roztworami czy gazami stają się jeszcze bardziej przeobrażone - jest to tak zwany metamorfizm progresywny.

litra metaniorfizmem nazywamy procesy przeobrażenia skał w warunkach ich częściowego stopienia. Procesy te zajmują miejsce między metamorfizmem i plutonizmem.

Podczas intrudowania magma wdziera się wzdłuż szczelin i powierzclmi warstwowania skal. Jeśli skala jest drobno warstw^row^rana, lub szczeliny są bardzo liczne, tworzy się swoista skała mieszana, złożona z mniej lub bardziej przetopionego i przekrystalizow^anego nowego materiału dostarczonego przez intruzję. Proces ten nazywa się migmatyzacją, a skały powstałe w jego wyniku - migmatytami.

Migmatyty towarzyszą niektórym batolitom, tworząc w^rokól nich strefę różnej grubości.

O stopniu przeobrażenia skały decyduje natężenie czynników metamorfizmu czyli wysokość temperatury i wielkość ciśnienia. W związku z tym wyróżnia się 3 strefy metamorfizmu, które na ogół uzależnione są od głębokości.

-    strefa EPI - najpłytsza, z temperaturą do 300oC, oraz ciśnieniem kierunkowym. W strefie tej powstają np. lupki serycytowe, lupki chlory towe, fyllity

-    strefa MEZO - w przedziale głębokości 10-20 km, tempera tura dochodzi do 500oC, ciśnienie jest zarówno kierunkowe, jak i hydrostatyczne (petrostatyczne)i dochodzi do 500 kPa. Głównymi skałami tej strefy są gnejsy i amfibolity

-    strefa KATA - poniżej 20 łan głębokości, temperatura osiąga 8OO0C, ciśnienie jest hydrostatyczne (petrostatyczne). W tej strefie powstają m in gnejsy i eklogity Tempera tura i ciśnienie nie zawsze są uzależnione wyłącznie od głębokości.

Temperatura może być podniesiona wskutek silnej działalności magmow^rej, a ciśnienie może się zwiększać w^rskutek intensywnych procesów tektonicznych. Warunki, w^r jakich następuje metamorfizm można odszyfrować ze składu mineralnego skał metamorficznych. Skały metamorficzne dzieli się w zależności od strefy metamorfizmu oraz rodzaju skał wyjściowych, ulegających przeobrażeniu

Stopnie metamorfizmu - rys zaczerpiaęty z podręcznika Thomson, TiirkModern physicaJ geology "

Skały metamorficzne zbudowane są z minerałów dwojakiego pochodzenia Są to:

1.    minerały które zachowuh* się ze skały pierwotnej i nie uległy przemianie pod wpływem temperatury i ciśnienia. Do takich stabilnych minerałów zaliczamy: kwarc, skalenie, miki, kalcyt. amfibole, pirokseny

kwarc skaleń biotyt kalcyt amfibole pirokseny

2.    minerały będące produktem procesów metamorficznych np. chloryty, talk, epidot.