komentarz nieustannie ujawnia fikcyjnośc opowiadanej historii, fakt jej powstania „przed czytelnikiem”, w jego obecności krytycy o autotematyzmie:
Sandauer - „słowo wskazujące swym znaczeniem na własne znaczenie” (dzieła zawierające „jakąś pośrednią łub bezpośrednią aluzję do aktu twórczego, któremu zawdzięczają swe powstanie”)
Werner - wyrażone ekspressis verbis refleksje nad własnym procesem twórczym” brak różnicy miedzy językiem, a metajęzykiem
o autotem. możemy w „P." mówić, gdy nie wyróżniamy poziomów języka w tekście tekst, zwracając uwagę na siebie jako na tekst, odwraca ją od fikcyjnych obiektów, do których się odnosi
jeżeli wyodrębnimy zdania logiczne obok fikcjonalnych, to mówienie o autotem. jest problemem pozornym. Wtedy pod tytułem „Pałuba” będzie się kryć tylko historia o Piotrze Strumieńskim, a nie komentarz, jest to jakby metajęzyk psychologiczny opis procesu poznania klęska idealizmu
„pierwiastek pałubiczny” powstaje gdy pewien stan rzeczy obala pewien zespół przekonań (obala wieżyczkę nonsensu) racjonalizacja a idealizacja
„pałubizm” - czynniki życia występujące w praktyce
„garderoba duszy” - nieautentyczność zachowań jako temat p. młodopolskich (role) „ideał można ocalić tylko za cenę jego nieziszczenia”
sztuka nie może być fałszywa i trzeba ją „wyprowadzić za kulisy kulis sztuki” (jednak pierwiastek fikcyjny dzieła jest wycinkiem rzeczywistości) prawda- najwyższa wartość „prawdomówność dzieła”, mówienie faktami
opozycja „pierwiastka pałubicznego” i „pierwiastka konstrukcyjnego”
Sny Marii Dunin
(palimpsest)
Mówi narrator. Najpierw miał sen (teatr, kurtyna, głowa kobiety). Potem wyjechał i spotkał M. Dunin. Przejażdżka na wyspę BWD na opowiedziała mu prawdziwą historię, którą teraz on opowie czytelnikom. Śnią się jej koszmarne sny. Mężczyzna.
BWD - „Bractwo Wielkiego Dzwonu” - bractwo poszukiwaczy ideału. Narrator wprowadzony do Bractwa (nowicjat). Pomaga Marii w jej snach. Nowa podróż - widok stożka, poszukiwanie dzwonu, ślub z Her miną.
U miera M. Dunin. On wyjeżdża. Nie wie czy te wydarzenia były prawdą, czy nie. Sporządza „sztuczne palimpsesty”.
Pałuba
(studium biograficzne)
I. MIEJSCOWOŚĆ
Galicja, wieś Wilcza - majątek rodziny Strumieńskich. Tu Piotr Strumieński.
II. PIERWSZE ZAŁAMANIE LINII
PrzedsŁ swary rodzinne. Plotka, że Piotr jest bękartem Strumieńskiego. Zaczął kontrastować się z bratem Robertem. Robert umarł.
III. INTRUZ