ludzkiej, która jakkolwiek podlega naturze, często uczyniła więcej niż ona" - podejście bliskie współczesnej nauce francuskiej
Koniec XIX w. - Ritter - Niemiec - cykliczna teoria rozwoju państwa (jak ibn Chaldun) + analogia do rozwoju organizmu
Termin GP- po raz pierwszy w XVIII wieku - w pracach Turgota i Kanta Ad. 2 - BADANIA NAD PAŃSTWEM
XIX w. - ścieranie się poglądów racjonalistycznego indeterminizmu i determinizmu
Rl = posybilizm francuski upatruje przyczyn kształtowania się stosunków społecznych i politycznych w woli jednostek; w konsekwencji zakłada demokrację; państwo i społeczeństwo jest tworzone z woli jednostek (umowa społeczna) i jest rządzone według tej woli (Francja - zamiłowanie do analiz monograficznych; szczegółowa analiza wew. Struktury narodu „prowincji" geograficznych; droga, granica, stolica; „ ramy i granice są ważne, ale nie najważniejsze, duże znaczenie ma psyche= dusza narodu i ją przede wszystkim trzeba badać")
D. - kształt stosunków społ. I polit. niezależny od woli jednostek; determinizm teokratyczny- upadek i powstanie państwa jest dziełem Boga; determinizm przyrodniczy- przyczyną powstania i rozwoju państwa są warunki naturalne ‘warunki geograficzne, albo rasa - warunki biologiczne (Niemcy - determinizm niemiecki-skłonność do wielkich syntez; zwrócenie uwagi na stosunki międzypaństwowe; Ratzel - zjawiska społeczne są uwarunkowane geograficznie - „ziemia to trwała podstawa temperamentów, zmiennych aspiracji ludzkich i kieruje losami ludów ze ślepą brutalnością; Darwin i jego teoria ewolucji; porównywanie państwa do organizmu biologicznego; „państwo organiczne" - tak jak organizm potrzebuje pożywienia w postaci przestrzeni życiowej - Lebensraum i surowców, państwa stale o nie współzawodniczą; przechodzą okres młodości, dojrzałości i starości - tak jak organizmy - 1896r. 7 PRAW ROZWOJU PAŃSTWA U RATZLA; okres imperializmu niemieckiego - łączenie działalności politycznej z badaniami naukowymi)