42704

2. Franklinowski self- madę man w dalszym rozwoju.

Nauki te były skierowane do drobnomieszczaństwa i służył)' jego interesom. Czy przetrwały one do czasów epoki imperialistycznej(XIX.)??

Od 1920r. badania nad moralnością mieszkańców Middletown prowadzili Lindowie. Middletown to miasto średmej wielkości, któremu ton nadawało drobnomieszczaństwo, w pierwszej fazie słabo uprzemysłowione, uznawane za siedzibę drobnego businessu. Wyróżniamy w nim dwie klasy: klasę businessu i klasę robomiczą. W tym układzie miasto objawiało styl jednolity, brak walki klas. W ten sposób mógł powstać wspóbiy katechizm prawd :

•mieszkaniec przekonany jest. że bogaceme się jest obowiązkiem obywatela wobec samego siebie, rodziny i społeczności •każdy musi sobie dawać radę sam. Bóg pomaga tylko temu. który sam oswoję interesy dba.

•dla ludzi pracowitych i oszczędnych droga otwarta jest do samego szczytu.

•zaprzeczenie jakiejkolwiek walki klas- robotnicy im lepiej pracują, tym kapitalista więcej zarabia i może podnieść pensję.

•jest zadowolony ze swego miasta i kraju.

♦demokracja jest najlepszą formą rządów, w Ameryce gazety podają fakty. Ameryka przede wszystkim to kwestia rozsądku •drobny businessman stanowi trzon amerykańskiego przemyshi.

♦charakter jest ważniejszy niż intelekt. Trzeba być pracowitym, oszczędnym, praktycznym, przedsiębiorczym.

•nie chce się niczym wyróżniać. Pani osobom wobro, z ruch miasto będzie dumne, miasto nie może jednak takich ludzi mieć za wielu.

•mieszaniec Middletown jest optymistą, ma usposobienie towarzyskie, życzliwe. Ma być dobrym ..chłopem”, sąsiadem i mieć ducha zespołu, poczucie solidarności.

•rodzina jest podstawową komórką.

•miejscem kobiety zamężnej jest przede wszystkim dom. nie powinna ona być zbyt inteligentna agresywna, niezależna, krytyczna i odrębna. Nie powinna myśleć o karierze, współzawodniczyć z mężczyznami Mężczyźni są bardziej praktyczni i wydajniejsi w pracy. Do kobiet należą subtelności życia towarzyskiego i finezje moralne.

•stara się zatrzeć konflikt między edukacją chrześcijańską a bezwzględnością potrzebna do osiągnięcia celu. Radzi sobie dzięki życiu w dwóch różnych systemach moralnych.

♦jeśli chodzi o sprawy religii. to mieszkaniec Middletown nie grzeszy gorliwością. Nie jest ważne w co wierzysz, ważne jest kim jesteś. Religijność redukuje się do rzeczy wygodnych i przyjemnych. Nie czyni on różnicy między odmianami protestantyzmu, ale jest dla niego oczywiste, że katolik nie powinien być prezydentem.

System prawd mieszkańca Middletown uległ zmianom pod wpływem depresji ekonomicznej. Nadal obowiązuje optymizm i wiara w postęp, ale życzliwość wobec ludzi ulega obniżeniu, wzrasta nacjonalizm i niechęć dla obcych. Struktura miasta zaczyna się komplikować, wkracza wielki przemysł, tworzy się wyższa klasa średnia. Mnoży się ilość urzędników. Dochodzi do rozłamu między kupcami i właścicielami małych przedsiębiorstw, a urzędnikami wielkich korporacji.

Zmieniająca się symacja zmieniała też znaczenie tez Franklina. Pierwomie były one hasłami awangardowymi, w Middletown mamy natomiast obronną postawę wobec nadmiernego postępu. W strukturze Middletown hasła franklinowskie tracą swój monopol wychowawczy. Wyższa klasa średiua przeciwstawi się nawoływaniu do oszczędności. Sukces finansowy nie jest już celem, ale sposobem, dzięki któremu życie może być przyjemne i atrakcyjne. Modus mieć zamienia na modus dobrze i wystawnie być.

VII. Moralność mieszczańska wczesnego włoskiego kapitalizmu: Leon Battista Alberti.

1.    Wiadomości biograficzne o osobie Albeitiego.

Studiuje prawo kanoniczne- doktorat, fizykę i matematykę, pisze głośne traktaty, np.: o architeknrrze. uprawia niemal wszystkie rodzaje literatury pięknej, rzeźbi maluje i układa kompozycje muzyczne. Był więc prawdziwym człowiekiem renesansu, łączy teorię i praktykę. Zabiega tez o różne sprawności fizyczne. Miał być piękny, pełen zalet towarzyskich, cieszył się sympatią i uznaniem, liczono się z jego zdaniem. Nazywano go Sokratesem. Był ozdobą Florencji.

2.    Styl domu na podstawie traktatu o rodzinie.

Tego rodzaju traktaty były naówczas bardzo popularne. Ludzie nie chcieli mieć dzieci, rodziny się rozpraszały po kilku kontynentach. Pisany jest w formie rozprawy między ojcem (Angolo lub Gianozzo) a pięcioma dorosłymi synami. Rodzina jest tu rozumiana jako ród. a nie 2+1. Ród taki miał łączyć wspólny dom zamieszkały przed bratanków, siostrzeńców, dziadków, wujostwo, służba domowa i niewolnicy. Za wspóbiym mieszkaniem przemawiały względy prestiżowe, organizacyjno-oszczędnościowe i wzgląd na bezpieczeństwo. Domu nie należy wynajmować, raczej mieć własny, musi on był ozdobą otoczenia, duży nacisk na walory estetyczne pejzażu i higieniczne warunki mieszkaniowe. Z rodziną powinno być związane również przedsiębiorstwo.

Stosunki w domu układają się patriarchałnie. ojciec jest autorytetem. Ręka jego nie może być twarda, żonę trzeba kierować wywołując raczej miłość niż strach. Służby trzeba pilnować, często chwalić. Dom musi być pogodny i spokojny. Nikt nie może być bezczynny. Dzień należy rozplanować. Pracy nie może być za dużo. brak u Albertiego przymusu i ascetycznego wyrzeczenia, praca powinna być przedzielona chwilami wesołej i zasłużonej bezczynności. W domu powinien panować nie luksus, ale komfort. Trzeba nie tylko umieć gromadzić bogactwo, ale i je użytkować. Pomnażanie bogactwa jest naturalną skłonnością człowieka. Pomnażać swoje dobra należy nie tylko produkcją, ale i oszczędnością. Autor zieli wydatki na koiueczne- na utrzymanie rodziny, posiadłości i interesu, wydatki zapewniające rodzime pozycję społeczną; niekomeczne, ale dopuszczalne- malowaiue sobie loggi. kupowanie srebra, kosztownych szat. pięknych koni. dywanów, książek; niekonieczne szalone- utrzymywanie rezydentów. Alberti nakazuje notować wszystko i zawsze mieć ze sobą pióro, oszczędność bowiem zapewnia człowiekowi niezależność. Ale nie można nigdy wyglądać na skąpca. Ojciec krytykuje synów, gdy mówią, że pieniądz jest rzeczą najważniejszą. Mówi. że jest nietrwały, że

2